پایان دولت روحانی از امید تا ناامیدی!

اکبر مختاری*

سال 92 در اوج ناامیدی از دوران محمود احمدی نژاد و شرایط نگران کننده سیاسی - اقتصادی سال آخر ریاست جمهوری او، دولت روحانی با کمی بیش از پنجاه درصد آرا به روی کارآمد.

انتخاب کابینه ای نسبتا معقول و متناسب با محذورات موجود در زمان انتخاب،

امیدها را به تغییر زنده نگه داشت. بازگشایی خانه سینما در شهریور ماه و تحولات موجود در نیویورک فضایی متفاوت آفرید.

خاص ترین سفر نیویورکی رییس جمهوری در ساخت سیاسی پس از انقلاب رخ داد؛ جایی که رییس جمهوری علاقه مند به سیاست خارجی وارد نیویورک شد و سفرش را با گفت و گویی پانزده دقیقه ای با باراک اوباما به پایان رساند.

تنها سفر نیویورکی رییس جمهوری از ایران که با بازگشت، استقبال مردمی خودجوش داشت.

تمام دیدارهای نیویورک خبر از شکل گیری توافقی میان ایران و غرب در آینده نزدیک می داد.

حدود صد روز از حضور حسن روحانی در پاستور نگذشته بود که خبر «توافق ژنو» امید به گشایش های درونی و بیرونی را زنده ساخت.

امیدهایی که تورم انتظاری را در کشور کاهش داد و با شکل گیری برحام در سال 94 این امیدها تکمیل کردید.

ایران دوران روحانی از گسترش شبکه های مجازی در جهان دور نماند و بزودی پیام رسان هایی چون وایبر و تلگرام و واتس اپ در اقصی نقاط کشور فراگیر گشت.

تورم تک رقمی که اگرچه خود سبب رکود خرد کننده ای در کسب و کارهای کوچک و متوسط در دولت اول روحانی شد، اما در کنار فضای امید موجود رأیی بسیار بالا را در دور دوم حسن روحانی برای او به ارمغان آورد رأیی که قرار بود دست های او را برای تحقق اهدافی چون رفع حصر توانمند سازد که اتفاقا مسیری متفاوت را سبب گشت.

دولت دوم روحانی برخلاف دولت اول او، مسیری معکوس را در روند امیدواری مردم طی کرد.

با خروج ترامپ از برجام دستاوردهای این توافق امیدآفرین به کمترین حد ممکن رسید، تلگرام بعنوان نماد آزادی شبکه های اجتماعی در دوران روحانی با حکم قضایی فیلتر شد و اگرچه روحانی تلاش کرد که مانع فیلترینگ شود اما دستور فیلترینگ از جاهایی خارج از قدرت رییس جمهور صادر گردید.

تورم نزدیک به تک رقمی در دوران پساخروج ترامپ از برجام دو رقمی شد و نرخ ارز روز به روز رکودهای تاریخی را به ثبت رساند؛ در کنار همه این موارد صدای خوش اوج گیری بورس در کشور فراگیر شد.

حسن روحانی در نگاهی خوش بینانه مردم را به حضور بیشتر در بازار بورس فراخواند حضوری که دو لبه مهم داشت لبه ای که بهنگام رشد سبب ساز افزایش سرمایه اجتماعی دولت شد و به هنگام ریزش بورس سبب ساز کاهش سرمایه اجتماعی شد.

اما حسن روحانی این ریسک بزرگ را انجام داد؛ ریسکی که پیامدهایش شاید پنج سال دیگر مشخص شود پنج سالی که دیگر بورس برای مردم بطور کامل فراگیرشده و حالا مردم برایشان هر تحول سیاسی میتواند کاهش دهنده یا افزایش دهنده قیمتها در سهامی باشد که سالهاست مالک آن هستند.

پایان دولت روحانی نزدیک شده است؛ دولتی که دو دوره مختلف داشت دوره دوم حسن روحانی از خاص ترین دوران‌های پس از انقلاب است.

شاید او به درستی بیان میکند که دوره دوم او دوره ای به غایت جنگی بود؛ از یکسو جنگ اقتصادی از بیرون و توسط دولت ترامپ و یارانش تحمیل شد و از سوی دیگر همه گیری ویروس کرونا و فشارهای درونی که توسط بخش مهمی از اشتباهات نیروهای نزدیک به روحانی و خود او از یکسو و منتقدان پرقدرتش در داخل رخ داد.

اشتباهاتی مانند اعلام نرخ دستوری 4200 تومانی برای دلار، آنهم در بحران اقتصادی که عاقبتش معلوم نبود یکی از بدترین اشتباهات روحانی و تیم اقتصادیش بود و نحوه اجراسازی افزایش قیمت بنزین را می توان تیرخلاصی دانست که دولت روحانی به خودش شلیک کرد.

اگرچه تصمیم افزایش نرخ بنزین در آن شرایط خاص کشور تصمیم سران سه قوه نسبت به بحران موجود بود اما لحن و نحوه برخورد دولت با شورش های پس از آن به هیچ وجه در شأن دولتی برآمده از آرای 24میلیونی نبود.

دولت روحانی در حالی به اتمام می رسد که طرح صیانت از فضای مجازی در مجلس تصویب شده است طرحی که می رود تیرخلاص را به فضای آزاد مجازی و شبکه های اجتماعی موجود بزند؛ "همان فضای مجازی که دولت روحانی در دور اول و دومش در موردش مقاومت های ارزنده ای داشت."

و با وجود بالابودن نقدها و میزان نارضایتی از او و دولتش در دور دوم در آن فضا، باز پای از بین نرفتنش ایستاد و آن را به عنوان یک دستاورد تاریخی برای خویش حفظ کرد.

دولت روحانی هم به پایان هشت ساله اش رسیده است اما برای داوری بهتر در مورد آن، شاید چندسال دیگر بتوان قضاوت منطقی تری داشت؛ اما خبرهای موجود از محدودیت های آتی در مورد اینترنت از همین حالا به ما این نوید را میدهد که شاید روزگاری دلمان برای برخی کارهای این دولت که بسیار هم از آن گله داشتیم، تنگ شود.

*مدرس علوم سیاسی