پایان پروژه اطلاعاتی بقایای پارچه‌های کربونیزه تخت جمشید

شهرزاد امین شیرازی با اعلام این خبر گفت: فعالیت های میدانی پروژه ساماندهی کالبدی و اطلاعاتی بقایای پارچه های کربونیزه شده تخت جمشید با همکاری پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی - فرهنگی، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و پایگاه میراث جهانی پارسه به پایان رسید. وی افزود: در این مرحله این قطعات از مجموعه ای که به صورت درهم و تفکیک نشده در یک جعبه نگهداری می شد، جدا و پس از ثبت مشخصات فیزیکی (توزین و اندازه گیری ابعاد) به صورت کامل تصویر برداری شده و به لحاظ خصوصیات تکنیکی و مشخصات فنی بافت طبقه بندی شدند. امین شیرازی، هدف از اجرای این اقدامات را نه تنها تفکیک و جداسازی قطعات، بلکه درک و شناخت بهتر ماهیت قطعات و تنوع بقایا دانست که می تواند نشان دهنده انوع مختلفی از بافته های به کار رفته در تخت جمشید و سطح تکامل هنر نساجی دوران هخامنشی باشند. به گفته او، کوچکترین قطعه در بین قطعات جداسازی شده در این مرحله تکه پارچه ای با ابعاد 1 در 2 سانتیمتر و بزرگترین قطعه 6 در 10 سانتیمتر است و از آنجا که این پارچه ها بعضا چند لایه و تاخورده هستند وزن، یکی دیگر از شاخصه های مهم در شناسایی آن ها به شمار رفته که بیشترین وزن 16.9 گرم و کمترین وزن ثبت شده 07.0 گرم بوده است. امین شیرازی با بیان اینکه به لحاظ بافت مجموعه دارای قطعاتی با بافت های متفاوت و متنوع است خاطرنشان کرد که بیشترین نمونه های جداسازی شده قطعاتی با بافت پرزدار هستند.

7نوع بافت متفاوت پارچه عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی - فرهنگی گفت: در اثنای جداسازی برخی قطعات با جنسیت های متفاوت (از قبیل چوب، شیشه، فلز و توده فلزی ذوب شده) نیز در بین قطعات دیده شد؛ در این مرحله قطعات به دست آمده حدود 7 نوع بافت متفاوت را به نمایش گذاشته اند که با پیشرفت پروژه احتمال می رود تا انواع دیگری از بافت نیز در بین این قطعات دیده شود. وی تصریح کرد: تمامی قطعات در این مرحله بر اساس ملاحظات حفاظتی به صورت جداگانه و تک به تک در بسته بندی های پلی اتیلنی بر روی بستری از فوم پلی اتیلن و روکش تایوک قرار گرفته و برای مشخص سازی هر قطعه به صورت جداگانه شماره گذاری شد. او خاطرنشان کرد: در مرحله بعد، علاوه بر ادامه کار جدا سازی قطعات باقی مانده، مطالعات بیشتری برای شناسایی نوع الیاف و مواد به کار رفته شده در ساختار قطعات، کشف ارتباط احتمالی بین قطعات و همچنین سایر اطلاعات احتمالی قابل استخراج انجام خواهد گرفت. به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، امین شیرازی پیش بینی کرد در مجموعه تعداد قطعات این مجموعه حدود 2 تا 3 برابر قطعات تفکیک شده در این مرحله باشد که همین امر با فراهم ساختن جامعه آماری درخور توجه می تواند اهمیت مطالعاتی و تحقیقاتی این مجموعه را دو چندان کند، از این رو در یک تلاش مشترک در پی تعریف یک پروژه مطالعاتی ملی برای تامین منابع جهت انجام تحقیقات بیشتر بر روی این مجموعه هستیم. عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی - فرهنگی با بیان اینکه فرآیند کربونیزه شدن زمانی اتفاق می افتد که اجسام بدون تماس مستقیم با شعله و سوختن، در یک فضای بسته و تحت دمای بالا قرار گیرند گفت: در این شرایط ساختار شیمیایی مواد دستخوش تغییر شده و اشیاء بدون آنکه خاکستر شوند به ذغال تبدیل می شوند. وی خاطرنشان کرد: در این شرایط تقریبا خصوصیات ظاهری اشیاء حفظ شده و اطلاعات مهمی را می تواند در اختیار محققین قرار دهد. امین شیرازی افزود: ساختار ذغالی شده این قطعات اگر چه که باعث پایداری و ثبات آن ها در برابر تغییرات شیمیایی می شود، اما به شدت در برابر نیروهای مکانیکی و فشار آن ها را آسیب پذیر می سازد، این امر باعث شده تا روند کار تفکیک با ملاحظه و به کارگیری تمهیدات ویژه زمان بر بوده و جهت نگهداری این مجموعه نیاز به استفاده از شرایط انبارداری و بسته بندی ویژه باشد.

این پروژه در تیرماه آغاز شده بود.

تخت جمشید در یک نگاه

تخت جمشید در شمال شهرستان مرودشت، شمال استان فارس (شمال شرقی شیراز) جای دارد. در فاصله 6 و نیم کیلومتری از تخت جمشید نقش رستم قرار دارد. در نقش رستم آرامگاه‌های شاهنشاهانی مانند داریوش بزرگ / خشایارشا / اردشیر یکم و داریوش دوم واقع است. علاوه بر نقش رستم دو آرامگاه به صورت کاملا تمام شده و یک آرامگاه به صورت نیمه تمام در تخت جمشید موجود است.

آرامگاه‌هایی که در دامنه کوه رحمت و مشرف به تخت جمشید واقع شده‌است متعلق به اردشیر دوم و اردشیر سوم می‌باشد. در جنوب تخت جمشید یک آرامگاه به صورت نیمه تمام رها شده‌است که بر اساس نظر بعضی از باستان شناسان متعلق داریوش سوم است.

این مکان تاریخی از سال 1979 یکی از آثار ثبت شده ایران در میراث جهانی یونسکو است.

مجموعه کاخ‌های تخت جمشید، در سال (330 پیش از میلاد) به دست اسکندر مقدونی به آتش کشیده شد و تمام بناهای آن به صورت ویرانه درآمد. از بناهای بر جای مانده و نیمه ویرانه، بنای مدخل اصلی تخت جمشید است که به کاخ آپادانا معروف است و مشتمل بر یک تالار مرکزی با 36 ستون و سه ایوان 12 ستونی درقسمت‌های شمالی، جنوبی و شرقی است که ایوان‌های شمالی و شرقی آن به‌وسیله پلکان‌هایی به حیاط‌های مقابل متصل و مربوط می‌شوند. بلندی صفه در محل کاخ آپادانا 16 متر و بلندی ستون‌های آن 18 متر است. این مجموعه در فهرست آثار تاریخی ایران و نیز در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌است.

• پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری
• تخت جمشید
• وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی