پرویز فلاحی‌پور: نگران قضاوت خبرنگاران بودم / نویسنده «بی‌نشان»: دوگانگی ممیزی تلویزیون اذیتم می‌کند
تهران - ایرنا - نویسنده سریال بی نشان با انتقاد از ممیزی‌های دوگانه در تلویزیون، علت اصلی آن را تغییر مدیران دانست و گفت: این دوگانگی من نویسنده را اذیت می‌کند و تکلیفم برای برنامه‌ریزی مشخص نیست.
به گزارش ایرنا، ساختمان مرکزی ایرنا نشست خبری سریال بی‌نشان که از شبکه سه در حال پخش است، با حضور بازیگران سریال (مریم کاویانی و پرویز فلاحی‌پور)، کارگردان (راما قویدل) تهیه کننده (مرتضی رزاق کریمی) و نویسنده (آزیتا ایرایی) در ساختمان مرکزی خبرگزاری جمهوی اسلامی (ایرنا) برگزار شد.
پرویز فلاحی‌پور که در این سریال نقش خبرنگار را بازی می‌کند در ابتدای این نشست گفت: من در مورد خبرنگار و خبر چیزهایی را شنیده بودم ولی هنوز با آن نزدیک نبودم. وقتی قرار شد نقش خبرنگار را بازی کنم از دوستان نزدیک کمک گرفتم و خودم را به این شغل نزدیک کردم. در بین فیلم‌ها و سریال‌های ایرانی اثری که در آن خبرنگار حضور داشته باشد، ندیده‌ام ولی در بین کارهای خارجی فیلم همه مردان رئیس جمهور را دیده‌ام. من همه تلاشم را کردم که بتوانم یک نقشی را ایفا کنم که خبرنگاران و منتقدان و کارگردان راضی باشند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا خبرنگاری که بازی کردید در دنیای واقعی وجود دارد، اظهار داشت: من استادی داشتم که همیشه می‌گفت آنچه که باید باشد را باید بازی کنیم نه آن چیزی که هست. این خبرنگار هم آن چیزی است که باید باشد. خبرنگار باید پیگیر و حق طلب باشد.
این بازیگر متن سریال را خیلی خوب دانست و ادامه داد: من به عنوان بازیگر آقای قویدل را در کنارم داشتم و وقتی جلوی دوربین می رفتم، خیالم راحت بود. یک کارگردان خوب آرامشی دارد که به بازیگر منتقل می کند. آقای قویدل به لحاظ علمی و تجربی خیلی قوی هستند. سعی کردم در ایفای این نقش از کلیشه ها دوری کنم. من خبرنگاران را خیلی دوست دارم. چون خیلی زحمت کش هستند و دستمزدی که در مقابلش دریافت می‌کنند، بسیار ناچیز است. این نگرانی را داشتم که خبرنگاران بگویند این نقشی که بازی کردی، چه جور خبرنگاری است!
بازیگر سریالی شدم که صدای مردم است
مریم کاویانی، دیگر بازیگر سریال در ادامه نشست با اشاره به غیبتش در فیلم‌ها و سریال‌ها گفت: در مقطعی شرایط ایجاب می‌کرد که من نقشی قبول نکنم. بعد از آن خوشحالم وارد پروژه ای شدم که صدای مردم است. مجموعه ما در کنار خبرنگاران یک رسالتی دارد و پیام ما می تواند مردم را آگاه کند. بسیاری از کسانی که جزو مدیران و تصمیم گیرندگان هستند، شاید از اخبار جامعه به طور کامل اطلاع نداشته باشند ولازم است ما صدای مردم باشیم.
این بازیگر درباره نقشی که در بی‌نشان ایفا کرده اظهار داشت: من به عنوان مادر خانواده یک فرد فرهنگی هستم که خودم هم زیر سایه جهان بینی همسرم قدم برمی دارم. مادری که خانواده اش را دوست دارد و با چالش های همسرش کنار می آید و از او حمایت می کند. این مادر دغدغه های داخلی منزل را به دوش می کشد تا ذهن همسرش بر رسالتش متمرکز شود. مینو یک مادر کامل و فرهنگی است که چالش های همسرش را درک می کند. مینو یک زن کاملا ایرانی است. این فیلمنامه من را جذب کرد. دوست داشتم با آقایان رزاق کریمی و قویدل همکاری کنم. بسیار خوشحالم که این اتفاق در یک پروژه برای من پیش آمد. نیاز داشتم دوباره برگردم و مهمان خانواده بزرگ ایران باشم.
گونه بی‌نشان را تا حالا تجربه نکرده بودم
راما قویدل، کارگردان بی‌نشان در پاسخ به این سوال که آیا چنین خبرنگاری در جامعه ما حضور دارد، توضیح داد: مصورسازی آن چیزی که در جامعه هست، حتما نباید اتفاق بیفتد. تعریف یک فضای درست و دقیق و ایده آلیستی به قوام واقعی جامعه کمک می کند. شاید افرادی که ظرفیت بهتر شدن را دارند و بنا به دلایلی باور نشده اند، با دیدن این شخصیت ها و اتفاق ها، بارور شوند. رسالت اصلی هر اثر هنری این است که روزنه‌ای از امید برای مخاطبش باقی بگذارد.
وی درباره نحوه پیوستنش به گروه گفت: من اولین فعالیت مستقل خودم در سینما را 30 سال پیش نزد آقای رزاق کریمی شروع کردم و دستیار ایشان بودم. وقتی دعوتم کردند، خیلی حس خوبی داشتم. وارد دفتر که شدم، آنجا برایم مثل خانه خودم بود. وقتی فیلمنامه را خواندم، دیدم با سریال هایی که کار کردم خیلی متفاوت است.
قویدل با بیان این که اکثر گونه (ژانر) های تلویزیونی مثل خانوادگی، ملودرام، اجتماعی، کودک و جنگی را کار کرده‌ام، اظهار داشت: گونه بی‌نشان را تا حالا تجربه نکرده بودم و برای من یک چالش جذاب بود. قصه ملتهب، امکانات بیشتری را برای کارگردان فراهم می کند که بتواند از ابزار هنر سینما به درستی استفاده کند. استفاده از ابزار به معنای تکنیک های فیلمسازی به تدریج در حال فراموش شدن است و علت آن را نمی دانم. شما اثری از سینما در آثار تلویزیونی و سینمایی نمی بینید. تریلر (سینمای دلهره) یکی از گونه های جذاب در طول تاریخ سینما بوده است. تریلر می‌تواند سیاسی، اقتصادی و اجتماعی باشد. تریلر بی نشان مجموعه‌ای از اتفاقات جذاب را در دل خودش داشت و من توانستم خودم را در این گونه محک بزنم.
این کارگردان درباره جنبه‌های انتقادی سریال گفت: خالق قصه و درام خانم ایرایی هستند. من به عنوان کارگردان نقش مستقیمی در متن نداشتم. یک جاهایی نویسنده مشورت کردند و من نظر دادم ولی در واقع ایده نویسنده را تصویر کردم. کارگردانی یک نوع ترجمه کلمه به زبان تصویر است. هر چقدر کارگردان از زبان مبدا آموخته باشد، باید در زبان مقصد پیاده کند و هر چقدر متن قوی تر باشد، ترجمه نهایی اثر قوی تر خواهد بود.
وی در پاسخ به این سوال که آیا از زمان پخش سریال راضی هستید، اظهار داشت: به نظر من خود اثر تعیین کننده است. قائل به این نظریه نیستم که اگر سریال در فلان شرایط بود، اتفاق بهتری می‌افتاد. اگر اثر خوب باشد، مخاطب خودش را پیدا می‌کند.
خبرنگار شایعه‌پرداز را نمی‌شناختم
آزیتا ایرایی، نویسنده سریال درباره شکل گیری فیلمنامه اثر توضیح داد: با من تماس گرفتند و گفتند می‌خواهیم بر اساس زندگی جانبازان سریالی داشته باشیم. از آقای حمزه دعوت کردم سریالی بنویسیم که متفاوت باشد. به هر چه فکر می کردیم، می دیدیم مشابهش قبلا بوده است. برای من رسیدن به شغل خبرنگاری خیلی جالب بود. یک شغلی انتخاب کردیم که دستش برای رفتن به سوی مسائل اعتقادی، اقتصادی و اجتماعی باز باشد. از شخصیت متین به عنوان یک خبرنگار امروزی اینترنتی استفاده کردیم. تلفیق این دو نفر شکل جذابی به قصه داد. قصه ما فقط حول و حوش مسائل جانبازان نبود. نگرانی من این بود که فقط به این سمت برویم. در دومین قدم به دنبال مسائل اقتصادی مثل اختلاس‌ها رفتیم و در این زمینه تحقیقات خیلی گسترده داشتیم. با دوستان قوه قضاییه جلسه گذاشتیم. احساس کردم دست مان باز است و قرار نیست کار سفارشی باشد.
این نویسنده درباره خبرنگار شایعه‌پردازی که مدعی شده بی‌نشان به او پرداخته است، اظهار داشت: زمانی که فیلمنامه را می‌نوشتم، اصلا من ایشان را نمی شناختم و بعد از فوت یکی از بازیگران زن، اسم ایشان را شنیدم.
وی افزود: در این سریال به اختلاف دیدگاه دو نسل پرداخته شده است. وقتی با متین همراه هستیم، شخصی را می بینیم که به روز است و می‌داند چه مسائلی پشت پرده برخی فوتبالیست ها، بازیگران و نوکیسه هاست اما دغدغه دایی شهاب این مسائل نیست. بارها چالش این دو نسل را با هم می بینیم.
ایرایی درباره قصه های عاشقانه سریال توضیح داد: عشق مقوله ای جذاب برای تماشاگر است. دو قصه عاشقانه مفصل هم داریم که همه داستان آن حول مسایل سیاسی و اقتصادی نباشد. بار عاطفی این قصه عاشقانه را دو جوان به دوش می کشند.
پوست من نویسنده کنده شد
وی با انتقاد از ممیزی‌های دوگانه سریال گفت: من به عنوان نویسنده می دانم خط قرمزهای تلویزیون چیست. وقتی تعهد می دهم که برای تلویزیون فیلم بسازم، در واقع می‌دانم نباید وارد چه مسائلی شوم. تلویزیون قوانین خاص خود را دارد. انتقاد من این است که ما با یک مجموعه واحد در صدا و سیما روبرو نیستیم. وقتی مدیری تغییر می کند، تمام برنامه من نویسنده به هم می‌ریزد. چون فرد جدید پایبند سلیقه خودش است.
ایرایی افزود: من به راحتی در فیلمنامه سریال دلدار چند خط عاشقانه داشتم. این سریال سال 97 پخش شده است. از سال 97 تا 98 چه اتفاقی افتاده است؟ چرا این قدر دست و پای من را می‌بندند که نتوانم یک قصه عاشقانه قشنگ داشته باشم؟ پوست من نویسنده کنده شد. من بر اساس معیارهای تلویزیون نوشتم و هیچ چیزی فراتر از آن نبوده است. این دوگانگی من نویسنده را اذیت می کند. تکلیف من مشخص نیست و نمی توانم برنامه ریزی کنم. مدام باید خودسانسوری کنم.
خانواده سنتی سریال دغدغه روز جامعه را دارد
مرتضی رزاق کریمی، تهیه کننده و دیگر مهمان این نشست با اشاره به پیشینه تولید سریال گفت: اوایل سال 98 قصد ساخت بی‌نشان را داشتیم. ایده اولیه از برادرم بود اما طرحی نوشته نشده بود. تابستان 98 از خانم ایرایی دعوت کردیم که در کنار آقای مهدی حمزه به عنوان نویسنده به جمع ما بپیوندد. دغدغه بی‌نشان به علاقه من به سینمای مستند برمی‌گردد. واقعیت هایی مثل مشکلات مردم و شرایط اجتماعی و اقتصادی در جامعه وجود دارد. سینمای داستانی در مقایسه با مستند، زمان بر است. چون تبدیل شدن به قصه و فیلمنامه و فرایند تولید زمان بیشتری می‌طلبد. یکی از قرارهایی که از ابتدا برای ساخت سریال بی‌نشان داشتیم، اصل پژوهش و تحقیق بود.
وی با بیان این که شخصیت مریم کاویانی خیلی اهمیت داشت، توضیح داد: انتخاب این بازیگر انتخاب خوبی بود. ما می خواستیم یک خانواده ایرانی واقعی را داشته باشیم. در بسیاری از سریال ها خانواده هایی را می‌بینیم که برای ما نامانوس هستند. خانواده این سریال، هم به سنت ها پایبند است و هم دغدغه روز جامعه را دارد. در مقابل، شهاب به عنوان خبرنگار مینویی را داریم که باید در شرایط سخت پشتیبان همسرش باشد. یک محور اصلی در این سریال خانواده مینو و شهاب است. در واقع ما سه نسل از خانواده ایرانی را در این سریال می بینیم و وجه تمایز این کار توجه به خانواده است.
روی پخش نشدن سریال شرط بسته بودند
این تهیه‌کننده درباره ممیزی‌های سریال گفت: ممیزی دارای مفاهیم مختلفی است و در همه جهان وجود دارد. من سابقه همکاری با سینمای کشورهای دیگر را هم دارم. در برخی کشورها ممیزی واضح و روشن است ولی در برخی کشورهای توسعه یافته فکر فیلمساز کاملا در نطفه خفه می شود و ممیزی بسیار هوشمندانه است. در کشور ما تکلیف روشن تر از جاهای دیگر است و مثلا درباره حجاب قوانینی باید رعایت شود.
وی افزود: در این کار خاص بدون این که بخواهم اغراق کنم، باید بگویم شبکه سه ظرفیت بالایی از خودش نشان داد. بعضی دوستان تا قبل از پخش، می گفتند این کار پخش نمی شود. شرط بسته بودند که این کار به آنتن نمی رسد. این نشان هوشمندی مدیریت شبکه سه است. در واقع از خودش ظرفیت نشان می دهد که صدای مردم باشد. نمی خواهم تملق کنم و این عین واقعیت است. اصلاحات پخش در همه کارها بوده و در کار ما هم هست. پخش این سریال باعث می شود که اعتماد مخاطب افزایش یابد. طی سالیان گذشته در تلویزیون با ریزش مخاطب مواجه بودیم. اگر در رسانه این نگاه تعمیم پیدا کند، مخاطبان بسیاری به تلویزیون برمی گردند. این اعتمادسازی باید از چنین کارهایی شروع شود. نگاه ممیزی ما باید نقطه ای نباشد و برآیندی باشد. باید مسائل را در طول قصه ببینند و نگران نباشند.
به گزارش ایرنا، در تعریف موضوع و قصه سریال بی‌نشان آمده است: برای احقاقِ حق و حقیقت، آبرو که سهل است؛ جان باید داد.
این سریال در مکان های مختلف فیلمبرداری (لوکیشن) در تهران ضبط شده است و بخشی از سریال هم متناسب با حال و هوای قصه در کربلا جلوی دوربین رفته است.
پرویز فلاحی‌پور، نیوشا ضیغمی، قاسم زارع، مجید واشقانی، مریم کاویانی، سعید زارعی، نسرین نکیسا، مالک سراج، توماج دانش بهزادی، رضا مولایی، نیلوفر پارسا، پویان گنجی، امیر سفیری، مهری آل‌آقا، رهام تدریسی، نیما توکلی، بهروز قادری، مرتضی زارع، سینا قاسمی و رضا ایرانمنش، اتابک نادری با معرفی هلن نقی‌لو، امیررضا زرین‌بخش با حضور اکبر رحمتی، کاظم هژیرآزاد، مهدی فقیه، سوسن مقصودلو و با هنرمندی رضا توکلی، احسان امانی، حسن اسدی، محمدصادق ملک و بهار نوحیان گروه بازیگران بی‌نشان را تشکیل می‌دهند.
حضور عوامل سریال «بی نشان» در ایرنابرچسبها
