چرا اروپا زیر پای ترامپ را خالی کرد؟ / ترامپ: شراب آمریکایی بهتر از فرانسوی است!

گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو- امید فعال؛ در پی شکست قطعنامه پیشنهادی واشنگتن برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران در شورای امنیت، «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا، روز یکشنبه، 26 مرداد مدعی شد «قصد دارد هفته آینده تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را از طریق مکانیسم ماشه برجام فعال کند.» قطعنامه تمدید تحریم تسلیحاتی ایران، با 11 رأی ممتنع، 2 موافق که یکی آمریکا بود و 2 مخالف شکست خورد؛ روسیه و چین به صراحت با آن مخالفت کردند، اروپایی‌ها و غیرمتعهد‌ها هم به آن رأی ممتنع دادند. تحلیل‌های مختلفی پیرامون عدم حمایت کشور‌های اروپایی از قطعنامه پیشنهادی ترامپ در شورای امنیت مطرح است؛ برخی‌ها بر این باورند که غرب و آمریکا بازهم به دنبال اجرای بازی پلیس خوب و بد هستند؛ آمریکا می‌خواهد در نقش قلدر، سازوکار مکانیسم ماشه را فعال کند و کشور‌های اروپایی که در عین حال حامی ایران هستند، به اجبار تن به بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه کشورمان دهند. البته شواهد نشان می‌دهد که ماجرای دیگری نیز پشت پرده آرای ممتنع اروپا به قطعنامه تمدید تحریم تسلیحاتی ایران است؛ کشور‌های اروپایی همواره پیرو سیاست‌های منطقه‌ای آمریکا بودند و در راستای تحقق اهداف ایالات متحده در صحنه سیاسی، نقش آفرینی می‌کردند اما حضور «دونالد ترامپ» در جایگاه رئیس جمهوری، روابط اروپا با آمریکا را به حاشیه برده است. رسانه‌های مختلف تاکنون بار‌ها جدال لفظی میان مقامات اروپایی با ترامپ را به نمایش عموم گذاشته‌اند، ترامپ در اظهاراتی خطاب به مکرون در نشست دو روزه ناتو 2019، گفت: «توصیفات رییس جمهور فرانسه از ناتو به عنوان یک مغز مرده، توهین آمیز و سخنانی (بسیار بسیار ناخوشایند) بود.» این تنها جدال میان مکرون و ترامپ نبوده است، «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا، که به فرانسه سفر کرده بود، درست بعد از این‌که هواپیمایش در این کشور بر زمین نشست، در یک توئیت به امانوئل مکرون، می‌نویسد: «مکرون گفته است که اروپا باید ارتش خودش را بسازد تا از خودش جلوی آمریکا، چین و روسیه حفاظت کند. خیلی توهین‌آمیز است ولی شاید اروپا بهتر باشد اول سهم عادلانه‌اش را در ناتو که آمریکا خیلی زیاد به آن یارانه داده، بپردازد!» ترامپ و مکرون درباره مسائل دیگری چون مبارزه با تغییرات اقلیمی و آینده اروپا نیز اختلاف نظر دارند. اوج این اختلافات را در موضوع دریافت مالیات جدید از شرکت‌های آمریکایی در فرانسه می‌توان مشاهده کرد؛ ترامپ در پاسخ به اقدام ریاست‌جمهوری فرانسه می‌گوید: «ما اقدامات متقابل جدی خود در برابر حماقت مکرون را به زودی اعلام می‌کنیم. همیشه گفته‌ام که شراب آمریکایی بهتر از فرانسوی است!» سیاست‌های قهری آمریکا، این بار دامن اروپا را گرفت؛ سفیر آمریکا در آلمان اعلام کرد دونالد ترامپ تهدید کرده است که کشور‌های اروپایی که با شرکت هواوی همکاری کنند، این اقدامشان به ضرر همکاری اطلاعاتی آمریکا با آن‌ها خواهد بود. نشریه فارن پالسی هم در گزارشی به بررسی مناسبات ترامپ با شرکای اروپایی خود طی سه سال گذشته پرداخت، مناسبات دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا با شرکای اروپایی این کشور در سه سال گذشته دچار از هم گسیختگی شده است و تازه‌ترین نمونه این شکاف تصمیم ناگهانی واشنگتن برای خارج ساختن 9 هزار و 500 نظامی این کشور از آلمان تا ماه سپتامبر است؛ اقدامی که اعضای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) را شوکه کرد. یکی از مقامات بروکسل که روی سیاست خارجی اتحادیه اروپا کار می‌کند، معتقد است: فاصله از اروپا به عنوان یک اولویت ژئوپلیتیکی از زمان باراک اوباما آغاز شد. اوباما به عنوان رئیس جمهور علاقه‌ای به خاورمیانه نداشته، اما خاورمیانه از نظر جغرافیایی مساله اروپا است. اوباما اولویت‌های خود را از اروپا به چین و آسیا منتقل کرد. این مقام اتحادیه اروپا ادامه می‌دهد: موضع ترامپ در مسایل بین المللی مهم مانند ایران و کاهش مسئولیت آمریکا در امنیت اروپا، اروپایی‌ها را به سمت فاصله گرفتن از آمریکا سوق داده است و به این باور رسانده که راه خود را در جهان پیش ببرند. بنابر گزارش CNN آمریکا؛ اتحادیه اروپا و رهبران کشور‌های عضو به انتخاب جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا امید دارند چرا که وی طرفدار چند جانبه گرایی است و انتظار این است که او روابط بین ایالات متحده و اروپا را تقویت کند. اروپا می‌خواهد با تحت فشار گذاشتن آمریکا، قدرت رو به افول خود را احیا کند و بتواند از دونالد ترامپ امتیاز بگیرد؛ سیاست‌های ترامپ، آمریکا را در یک انزوا بین‌المللی قرار داده و این یک شانس طلایی برای قاره سبز است تا مجددا قدرت از دست رفته خود بازپس بگیرد. در پی تلاش آمریکا برای خروج از برجام، ایالات متحده در روز 18 اردیبهشت 1397 رسما از برجام خارج شد. با وجود اینکه آمریکا از توافق هسته‌ای خارج شده است، واشنگتن تهدید کرده است که اگر شورای امنیت تحریم تسلیحاتی علیه ایران را تمدید نکند با استفاده از یک ماده مندرج در توافق هسته‌ای تمام تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را بر‌می‌گرداند. فرآیند اسنپ‌بک [در صورت نقض تعهدات توافق هسته‌ای] تحریم تسلیحاتی را مجددا برقرار می‌کند، توسعه موشک‌های بالستیک (که قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای را هم دارند) منع می‌کند و تحریم هوشمند علیه شرکت‌ها و اشخاص را دوباره برمی‌گرداند. به سایر کشور‌های جهان نیز اعلام می‌شود تا حمل‌و‌نقل از مبدا یا به مقصد ایران را بازرسی کنند و [در صورت نیاز] مجاز به ضبط هر نوع محموله‌ای هستند. «مکانیسم ماشه» یا همان «اسنپ‌بک»، بخشی از سازوکار حل و فصل اختلافات در برجام یا به‌عبارت دیگر ساز و کار بازگشت تحریم‌های شورای امنیت ذیل قطعنامه‌های پیش از 2231 است. به‌نظر می‌رسد واشنگتن به‌دنبال تفسیر مخدوش و کاملا غلط از یک بند قطعنامه است و می‌خواهد بگوید به‌رغم اینکه در برجام حضور ندارد اما هنوز یکی از طرف‌های توافق است و این حق را دارد از مکانیسم ماشه استفاده کند. این تفسیر آمریکایی‌ها البته از سوی دیگر اعضای برجام مورد پذیرش نبوده است و «برایان هوک» هم اذعان کرده استفاده از مکانیسم ماشه دیگر حق واشنگتن نیست. دیپلمات‌های اروپایی نیز معتقدند حرف‌ها و استدلال‌های مقام‌های آمریکایی خریدار چندانی در بین کشورهای جهان ندارد. در این خصوص «حمید بعیدی‌نژاد» سفیر ایران در لندن گفت: همه اذعان دارند آمریکا به عنوان کشوری که از عضویت برجام خارج شده است حق توسل به مفاد برجام را ندارد. لجاجت آمریکا برای اعلام یکجانبه اسنپ‌بک، بیش از آنکه واقعیت در صحنه را تغییر دهد، شورای امنیت را با یک آشوب و بی‌نظمی روبرو می‌کند. این اقدام آمریکا اعمال ضربه حیثیتی و سیاسی بر خود موجودیت شورای امنیت خواهد بود.