چله‌نشینی سیستان و بلوچستانی‌ها با رعایت نکات کرونایی در کنار خانواده
حرکت عقربه های ساعت حکایت از تغییر فصل پاییز به زمستان دارد، حکایتی که امشب را به رسم کهن ترین سنت ایرانیان به عنوان "شب یلدا" یا "همان چله" نامگذاری کرده اما در دومین سال پیاپی به علت وجود ویروس کرونا، این جشن را باید دور از خانواده برگزار کرد.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا به نقل از عصرهامون، فصل هزار رنگ پاییز به پایان رسید و باید سلامی به زمستان گفت. امشب به رسم کهن ترین سنت ایرانیان در "شب یلدا" یا "همان چله"، همه میهمان دورهمی هستند؛ خاطره می گویند و شاهنامه می خوانند و فال حافظ می گیرند در این بین کرونا کمین کرده تا جمعی را از پای درآورد. خوب می دانیم که این سنت دیرینه ایرانیان دوسالی است تحت الشعاع ویروس منحوس کرونا قرار گرفته و آن شبی که با یک دقیقه طولانی بودنش همه اعضای خانواده و فامیل ها را در کنار بزرگ ترها جمع و موجب شادی می شد، اکنون تهدیدی برای گرفتن جان ها شده است. اگرچه در چند روز اخیر شاهد کاهش بیماران کرونایی در کشور به ویژه سیستان وبلوچستان بودیم و علت رفتار اجتماعی و توجه به دستورالعمل های بهداشتی بوده اما خوب می دانیم که میهمان اصلی این دورهمی ها ویروسی هزار چهره و ناشناخته است که به امید شب چله نشسته تا باری دیگر نفس چاق کند تا با اندک غفلتی در شب بلند یلدا، غمی طولانی به بار آورد. در بلندترین شب سال آیین‌های مختلفی برگزار می‌شود که می توان این آیین ها را در جمع کوچک خانواده خود هم برگزار و آن را با بهره گیری از فضای مجازی بین سایر اعضای خانواده به اشتراک گذاشت. آداب و رسوم شب چله در سیستان وبلوچستان به گفته محمدعلی ابراهیمی، کارشناس مردم شناسی در دیار سیستان و بلوچستان آیین ها و مناسک متعددی وجود دارد که از دیرباز با شور و شعف بسیار توسط نیاکانمان اجرا و سینه به سینه از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود. وی با اشاره به اینکه پاسداشت بلندترین شب سال یعنی یلدا یکی از این آیین است، تصریح کرد: چله و جشن‌هایی که در این شب برگزار می‌شود، یک سنت باستانی است، یلدا واژه ای سریانی و به معنای ولادت خورشید (مهر و میترا) و ولادت مهر شکست ناپذیر است.
این کارشناس ادامه داد: گذشتگان اعتقاد داشتند در این شب فرشته بدی‌ها (اهریمن) با فرشته خوبی‌ها (امشاسپندان) به جنگ می‌پردازد و در این نبرد طولانی فرشته خوبی‌ها اهریمن را شکست می‌دهد و صبح پس از زاده شدن دوباره خورشید (پیروزی روشنایی بر تاریکی) آغاز می شود. وی افزود: در پرونده ثبت‌شده ایران در توصیف شب یلدا آمده است که با طلوع اولین روز زمستان، بلندترین شب سال به نام شب چله یا شب یلدا به پایان می‌رسد، پس‌ازاین رویداد، طول روزها به‌تدریج افزایش می‌یابد و از همین رو شب یلدا را به‌عنوان شب تولد خورشید می‌نامند. ابراهیمی اظهار کرد: یلدا یکی از چهار جشن فصلی ایران است و به‌عنوان یکی از باستانی‌ترین جشنواره‌های کشور شناخته می‌شود، این میراث ناملموس فرهنگی، عمدتا از طریق شفاهی و روش‌های غیررسمی به نسل‌های جوان منتقل‌شده و اعتقادات و سنت‌های فراوانی پیرامون مراسم شب یلدا در میان مردم جاری است. وی خاطرنشان کرد: در میان این ویژگی‌های مرتبط با این میراث ناملموس حضور قابل ملاحظه رنگ قرمز بسیار مهم است، انارهای قرمز، هندوانه، انگور قرمز و نظایر آن بخش جدایی‌ناپذیر از این مراسم هستند. کارشناس مردم شناسی اظهار کرد: جمع شدن در خانه بزرگترها دور یک سفره که روی زمین پهن‌شده و بسیاری از عناصر سنتی این مراسم از جمله انار، هندوانه، آجیل و سوپ مخصوص شب یلدا و چندین نوع غذای دیگر روی آن قرار دارد، خواندن دیوان حافظ، شاهنامه فردوسی به ویژه توسط بزرگترهای خانواده، آواز خواندن و نواختن آلات موسیقی از جمله دیگر سنت های این مراسم باستانی است. وی خاطر نشان کرد: این رسم یکی از رسوم پرطرفدار شب یلداست که امروزه با فن‌آوری روز نیز به‌روز شده، به طوری که در بعضی خانواده‌ها به جای کتاب حافظ، از فال‌نامه، نرم‌افزار تفعل مجازی در رایانه، پایگاه‌های اینترنتی ویژه فال، نرم‌افزارهای ویژه تلفن همراه، سامانه پیام کوتاه یا پیامک و... برای انجام این رسم استفاده می کنند که سرگرمی خوبی برای خانواده‌ها در این شب بلند سال است. چاک چاکر، رسم دیرینه اهل سنت در شب چله در فرهنگ بلوچی دو چله داریم که یک چله کوچک از 15 آذر به مدت 40 شبانه روز ودیگری چله بزرگ یا چله پدر از اوایل بهمن شروع می شود و تا 15 اسفند ادامه دارد. در زمانهای قدیم و قبل از اینکه تکنولوژی امروزی در جامعه پدیدار شود مردم روستاها در شبهای زمستان دور آتش نشسته و به داستان های بلند بزرگترها گوش می دادند که در زبان محلی به آن «چاک چاکر» می گفتند. یک خوراکی معروفی که در این شب در بین اقوام بلوچ مصرف می شود "دانکو" است که با مخلوط برنج و کنجد درست می شود و هم اکنون نیز در دورهمی ها مصرف می شود و خوراکی دیگر مخلوط پودر خرما و کنجد است که در زبان محلی به آن "پشک" می گویند. چنگال، سبزوک، دلگ، کورهل یا همان باقلا پخته همراه با گندم از دیگر خوراکی های خوشمزه ای است. آیین یلدا در سیستان در شب یلدا در منطقه سیستان رسم بر این است که صاحب‌خانه، دیوان حافظ را به بزرگتر فامیل که سواد دارد، می‌دهد، سپس هر یک از میهمانان نیت کرده و بزرگ مجلس، این جمله را می‌گوید و تفألی به گنجینه حافظ می‌زند. از هندوانه‌هایی که از لابه لای و کاه وخنکای کاهدان تابستان را به زمستان پیوند می‌دادند تا کشته‌های شیرین خوش خور خربزه به نام چولی و پودر خوشمزه ومقوی شیرینک که از جوشاندن گوشت با تخمه هندوانه به همراه گندم نیم کوب درست میشد در این خوردنی بسیار مقوی معجون به دست آمده درآفتاب خشک وسپس دست آس والک میشد وافزون براینها پودر خوشخور دیگری به نام ستو از ترکیب پودر جوی آبدارو بوداده شده با شکرونبات دست آس شده برای این شب تهیه میشد. خوردنی خوشمزه و زمستانه دیگری که برای این شب آماده میشد، دوشو (دوشاب)، گندم بریان به همراه قلیفی، کماچ، تجگی، طیفی، خرما لندو است. ضرورت رعایت جدی دستورالعمل های بهداشتی مهدی طباطبایی، معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی زاهدان با اشاره به اینکه مردم تجمع ها و دورهمی ها را کاهش دهند، گفت: تجربه دنیا در نزدیک به دو سال از گذشت همه گیری کرونا نشان می دهد که این ویروس قابلیت های زیاد جهش را دارد و هرچه گردش ویروس در سطح جامعه بیشتر باشد احتمال جهش آن بیشتر می شود. وی افزود: شواهد اولیه نشان می دهد که قدرت سرایت ویروس امیکرون بالاست و می تواند تعداد موارد ابتلای بسیاری را به دنبال داشته باشد، بر این اساس لازم است افرادی که دوز اول واکسن خود را تزریق کرده اند نسبت به تزریق دوز دوم خود اقدام کنند و تمامی شهروندانی که حداقل سه ماه از دریافت دوز دوم آنها گذشته جهت دریافت دوز سوم به مراکز واکسیناسیون مراجعه کنند. این مسئول تاکید کرد: با توجه به همزمانی ورود سویه جدید و افزایش موارد آنفلوانزا در کشور، ضرورت دارد تا علاوه بر انجام واکسیناسیون حداکثری کرونا، رعایت دستورالعمل های بهداشتی را جدی بگیریم. انتهای پیام /
