کلاف سردرگم مدیریت پسماندهای عفونی در اراک

اراک - شهر اراک در سال‌های اخیر با معضل جمع‌آوری و دفع پسماندهای عفونی دست به گریبان است و پس از فراز و نشیب‌های فراوان هنوز این مسئله پا برجا است.

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - کورش دیباج: بارها بارها درباره آن شنیده‌ایم، به قدری این موضوع در اخبار، رسانه‌ها و شبکه‌های محلی منتشر و پخش شده است که مثل آلودگی هوا اراک به‌عنوان یک امر عادی تلقی می‌شود، نه عزمی دیده می‌شود نه وفاقی برای حل مشکل هر بار هم که موضوع را به‌عنوان رسانه از مسئولان امر پیگیری کرده‌ایم یا با عدم پاسخ‌گویی مواجه شده‌ایم یا پاسخ شنیدیم: «این موضوع در حال بررسی است...».

موضوع، موضوع کم اهمیتی نیست ولی به دلیل اینکه شفافیت و پاسخ‌گویی به رسانه‌ها در آن وجود ندارد امر عادی برای مردم شهر اراک تلقی شده است. موضوع، موضوع بی خطر سازی پسماندهای عفونی شهر اراک است، موضوع سلامت و حفظ جان مردم است ولی گویا این امر تبدیل به کلاف سردرگم شده است با هر نهاد و دستگاهی در این رابطه صحبت می‌کنیم همه عامل تمام اشتباهات و نقصان‌ها را شرکت دانش بنیان سورن آب که مسئولیت بی خطر سازی پسماندهای عفونی در شهر اراک را برعهده گرفته است، می‌دانند و بیش از هر دستگاه و نهاد دیگر سازمان نظام پزشکی استان مرکزی و شهر اراک به ناکارآمدی این شرکت و انجام ندادن تعهداتش اذعان دارد.

با توجه به اینکه سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری اراک در گفتگو با مهر عنوان کرده بود «در صورت بهره برداری از سوله بی خطر سازی پسماندهای عفونی در روزهای آتی، پسماندهای عفونی در اراک از هفته آینده بی خطر دفن می‌شوند.» ولی با گذشت یک هفته خبری از بی خطر سازی پسماندهای عفونی در اراک و دفن آن نشده است.

در مصاحبه تفصیلی با سینا همتی، سخنگوی شرکت دانش بنیان سورن آب از وی درباره علت طولانی شدن بی خطر سازی پسماندهای عفونی و مشکلات و موانع پیش روی این شرکت دانش بنیان با توجه به سال تولید؛ پشتیبانی‌ها، مانع‌زدایی‌ها گفتگویی را انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید.

چه شد که شرکت سورن آب به عنوان شرکت برای بی خطر سازی پسماندهای عفونی در اراک انتخاب شد؟

شرکت دانش بنیان ایده گران سورن آب از سال 1393 فعالیت رسمی خود را به عنوان یک مجموعه دانش بنیان در دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی تکنیک تهران) آغاز کرد، در حال ارائه خدمات دانش بنیان به سراسر کشور است. بهره گیری از توان علمی خود و نخبه‌های علمی دانشگاهی خود، تجارب متخصصان و اساتید دانشگاهی، این شرکت توانسته راهکارها و روش‌هایی را در حوزه محیط زیست ارائه کند. همچنین این شرکت دارای چندین ثبت اختراع در حوزه‌های بهداشت و سلامت است.

عمده مدیران شرکت از لحاظ سنی قشر جوان هستند. پس از بررسی‌های لازم، سازمان نظام پزشکی به نمایندگی از کارگروه مدیریت پسماند استان مکلف شد تا مناقصه‌ای در جهت شناسایی مجری طرح ساماندهی پسماندهای عفونی شهر اراک شناسایی و معرفی کند که شرکت سورن آب توانست با رزومه و تخصصی که ارائه کرده بود بالاترین امتیاز را کسب کرده و در این مناقصه برنده شود ضمن اینکه بی خطر سازی پسماندهای عفونی اولین فعالیت شرکت در این حوزه نیست و در شهرهایی همچون قزوین و مشهد این اقدام با موفقیت در حال انجام است و شهر اراک سومین شهری است که بی خطر سازی پسماندهای عفونی قرار است توسط این شرکت انجام شود.

مشکلات سر راه این شرکت برای بی خطر سازی پسماندهای عفونی از کجا آغاز شد؟

از سال 98 که این شرکت در مناقصه برنده شد در کارگروه مدیریت پسماند استان مرکزی که متشکل از نمایندگان دستگاهی چون معاونت عمرانی استانداری مرکزی، دادستانی شهرستان اراک، سازمان نظام پزشکی استان، شورای شهر اراک و دانشگاه علوم پزشکی اراک بود، قرار بر این شد شرکت مکانی برای نصب تجهیزات و بی خطر سازی پسماندهای عفونی در نظر گیرد. شرکت در اسرع وقت اقدام به این کار کرد و مکانی را برای بی خطر سازی سمت جاده تهران در نظر گرفت ولی اداره کل محیط زیست استان با استقرار این شرکت در مکان مورد نظر مخالفت کرد و عنوان کرد مکان بی خطر سازی پسماندهای عفونی باید نزدیک محل دفن این پسماندها باشد.

شهرداری اراک اسکلت نیمه کاره را به عنوان سوله تحویل داد

بیش از 6 ماه طول کشید که شهرداری اراک سوله ای را برای بی خطر سازی پسماندهای عفونی در اختیار شرکت قرار دهد

مجدد مساله مکان شرکت در کارگروه مدیریت پسماند استان مطرح شد و قرار شد شهرداری سوله ای را در اختیار این شرکت برای نصب تجهیزات بی خطر سازی قرار دهد ولی متأسفانه از زمان تصویب این مصوبه در کارگروه مدیریت پسماند بیش از 6 ماه طول کشید که شهرداری سوله ای را در اختیار شرکت سورن آب قرار دهد.

سوله ای هم که شهرداری تحویل این شرکت داد، سوله نبود فقط اسکلت سوله بدون هیچ یک از زیر ساخت‌های برق، گاز و غیره بود، با این حال شرکت اقدام به ساخت سوله کرد. ولی در زمانی تحویل این سوله به شرکت، مادام نظام پزشکی استان مرکزی عنوان می‌کرد که این شرکت به تعهداتش برای بی خطر سازی پسماند عفونی عمل نکرده است و بارها شرکت سورن آب در کارگروه پسماند عنوان می‌کرد این شرکت برای بی خطر سازی پسماند عفونی آماده است ولی به شرکت سوله تحویل دهند تا تجهیزاتش را نصب کند، بدون سوله و نصب تجهیزات چگونه انتظار دارید که شرکت به تعهداتش عمل کند.

با توجه به اینکه مدت زیادی از زمان تحویل سوله می‌گذرد چرا هنوز این شرکت اقدام به بی خطر سازی پسماند عفونی نکرده است؟

در وهله اول این شرکت سوله ای کامل از شهرداری تحویل نگرفت فقط یک اسکلت نیمه کاره از سازمان پسماند شهرداری تحویل گرفت ضمن اینکه سازمان پسماند شهرداری اراک 15 بهمن سال گذشته سوله را تحویل گرفت ولی شرکت از فردای همان روز 16 بهمن ماه اقدام به تکمیل سوله کرد و مهمتر از همه این مباحث مکانی که برای بی خطر سازی پسماندهای عفونی در اختیار شرکت قرار دادند فاقد زیر ساخت‌های لازم برای بی خطر سازی پسماندهای عفونی است که این زیر ساخت‌ها همچون برق و گاز است که کلیه دستگاه و تجهیزات بی خطر سازی پسماند عفونی با برق و گاز کار می‌کند و تا زمانی که این زیر ساخت‌ها فراهم نباشد، دستگاه‌ها هم که نصب شوند باز هم نمی‌توان بی خطر سازی پسماندهای عفونی را انجام داد.

زیر ساخت‌هایی همچون انشعاب برق و گاز برای بی خطر سازی پسماندهای عفونی هنوز فراهم نیست

با وجود مساعدت شهرداری و معاونت عمرانی استانداری، متأسفانه تا به امروز مساله انشعاب برق و گاز سوله بی خطر سازی پسماند عفونی حل نشده است و تجهیزات این شرکت در 20 اردیبشهت سال جاری به طور کامل نصب می‌شود و اگر مشکل برق و گاز حل شود این شرکت در بیستم اردیبهشت ماه حتی زودتر اقدام به بی خطر سازی پسماندهای عفونی می‌کند.

سازمان نظام پزشکی مدعی است که شرکت در خرید تجهیزات بی خطر سازی پسماند عفونی تعلل کرده است، توضیحتان در این رابطه چیست؟

سازمان نظام پزشکی علیرغم آگاهی از مشکلات، انتظارات غیر واقعی از این شرکت داشت

خیر، شرکت سورن آب هیچ تعللی در خرید تجهیزات نکرده است و حتی تجهیزات را قبل از تحویل سوله خریداری کرده است به عنوان مثال شرکت در ابتدای سال 99 دستگاه بویلر (دیگ بخار) را از شرکت ماشین سازی اراک قبل از تحویل سوله خریداری کرد و حتی اعضای شورای شهر، کارشناسان محترم محیط زیست و مرکز بهداشت از دیگ بخار در انبار ماشین سازی بازدید کردند.

در رابطه با دستگاه اتوکلاو چه توضیحی دارید، گویا به تازگی این دستگاه خریداری شده است؟

خیر، دستگاه اتوکلاو به دلیل اینکه دانش فنی و ساخت آن با دیگ بخار فرق داشت، شرکت این دستگاه را از شهر آمل خریداری کرد ولی به دلیل اینکه سوله ای تحویل شرکت نبود و زمان تحویل فقط اسکله‌ای از سوله بود نمی‌توانستیم دستگاه اتوکلاو که با برق کار می‌کرد بدون هیچ محافظی در محوطه باز قرار دهیم زیرا با کمترین باران و رطوبتی این دستگاه خراب می‌شود ولی متأسفانه سازمان نظام پزشکی در جلسات متعدد عنوان می‌کرد که شرکت سورن آب دستگاه اتوکلاو ندارد و وقتی شرکت به آنها توضیح می‌داد که دستگاه خریداری شده است، عنوان می‌کرد باید دستگاه جلوی درب شرکت گذاشته شود تا ما از آن بازدید به عمل آوریم که عملا این درخواست امکان پذیر نبود زیرا در فضای باز و بدون محافظ خراب می‌شد.

وقتی سوله تکمیل شد و قرار بود دستگاه اتوکلاو از آمل به اراک آورده شود همزمان با تصمیم ستاد ملی کرونا در ایام نوروز شد که اجازه رفت آمد رفت آمد هیچ ماشین غیر بومی در شهرهای دیگر صادر نمی‌شد به همین علت شرکت مجبور شد بعد از تعطیلات نوروز دستگاه را از آمل وارد استان مرکزی و شهر اراک کند.

رئیس سازمان نظام پزشکی در مصاحبه‌ای با یکی از رسانه‌های استان عنوان کرده که این شرکت از رانت استفاده می‌کند و پشتیبانی دوباره برای ماندن آن در اراک و سپردن کار به این پیمانکار در کار است، در این رابطه چه توضیحی دارید؟

واقعیت این است که شرکت سورن آب با نظام پزشکی هیچ مشکلی ندارد و بعید می دانم نظام پزشکی هم با این شرکت مشکل داشته باشد بیشتر بحث سو تفاهم است ولی استفاده از واژه بحث رانت درست نیست واقعا نمی دانم قضیه رانت از کجا می‌آید و اصلا چنین موردی صحت ندارد، هر فردی که دغدغه محیط زیست داشته باشد بالاخص در پاندمی کرونا که تولید پسماندهای عفونی زیاد شده است، مایل است اقدامی برای بی خطر سازی پسماندهای عفونی انجام دهد و به جرأت می‌توان گفت رانتی وجود ندارد و اگر رانتی بود مناقصه‌ای برگزار نمی‌شد. قبل از انجام مناقصه بیش از 6 ماه بررسی شرکت‌ها زمان برده و نظام پزشکی هم خود بررسی‌های لازم را انجام داده است. استفاده از واژه رانت توهین به این شرکت نیست و توهین به کارگروه مدیریت پسماند است.

استفاده از واژه رانت توسط رئیس سازمان نظام پزشکی استان توهین به کارگروه مدیریت پسماند است

کاش جلسات کارگروه یک بار علنی با حضور رسانه‌ها برگزار بشود تا متوجه شوید مشکل بی خطر سازی پسماندهای عفونی از کجا است سازمان نظام پزشکی بارها در این کارگروه عنوان کرد که این شرکت به تعهداتش عمل نکرده است و چرا شرکت بی خطرسازی پسماندهای عفونی را شروع نمی‌کند ما در پاسخ بارها عنوان کردیم وقتی سوله ای نباشد چگونه انتظار می‌توان داشت بی خطر سازی پسماند صورت گیرد.

شرکت سورن آب چقدر برای پروژه بی خطر سازی پسماندهای عفونی در اراک سرمایه گذاری کرده است؟

مبلغ دقیق آن را نمی‌توان گفت ولی بالای 3 میلیارد تومان هزینه و سرمایه گذاری صورت گرفته است.

این پرسش مطرح می‌شود با توجه به جوان بودن اعضا این همه حجم سرمایه از کجا آمده است؟

در بحث سرمایه گذاری هیئت مدیره این شرکت تصمیم می‌گیرد و طبق روند مالی خاصی پیش می‌رود ضمن اینکه این شرکت دارای بیش از 5 ثبت اختراع است. همچنین تولید کننده دستگاه‌های ضد عفونی است. این شرکت با نهادهای بین المللی مثل سازمان ملل به خصوص در اپیدمی کرونا همکاری می‌کند. اصل و ریشه شرکت‌های دانش بنیان، استخراج ثروت از علم و دانش فنی است.

به نظرتان این حجم از سرمایه گذاری برای بی خطر سازی پسماند عفونی در اراک توجیه اقتصادی برای شرکت دانش بنیان سورن آب دارد؟

این شرکت به بی خطرسازی پسماند عفونی در اراک، نگاه اقتصادی کامل نداشته است بلکه بر اساس دغدغه محیط زیستی و دانش بنیان خود به دنبال انجام این اقدام است در واقع اولویت اول شرکت بحث سود اقتصادی نبوده است اما قطعا به بازگشت سرمایه نیز فکر می‌کنیم.

هم اکنون پسماندهای عفونی در شهر اراک چگونه جمع آوری می‌شوند؟

در مصوبه کارگروه مدیریت پسماند استان 2 حالت بهوجود آمد یک سری بیمارستان‌ها هستند که خودشان مجهز به دستگاه اتوکلاو هستند یک سری مراکز پزشکی شامل مطب‌ها و آزمایشگاه‌ها هستند که موظف هستند با شرکت سورن آب همکاری و قرارداد داشته باشند. شرکت هم اکنون پسماندهای عفونی را جمع آوری می‌کند و طبق قانون به همان شیوه‌ای که پسماندهای جمع آوری می‌شدند صورت می‌گیرد ولی این با نظم بیشتر، ناوگان بهتری، سیستم متفاوت‌تر، نظارت بهتر و جمع آوری منظمی پسماندهای عفونی در اراک جمع آوری می‌شوند که پس از شروع کار دستگاه‌ها، اقدام به بی خطر سازی هم می‌شود.

پسماند عفونی اگر وارد زباله‌های شهری شود یعنی وارد سطل‌های و مخازن شهری بشود تبعات ناگوار بالایی دارد این شرکت با توجه به اینکه سه ناوگان دارد در حال تلاش برای جمع آوری پسماندهای عفونی است هر چند برخی مطب‌ها و آزمایشگاه کم لطفی کرده و پسماند عفونی خود را تحویل این شرکت نمی‌دهند که متأسفانه ترغیب برخی از مطب‌ها و آزمایشگاه برای عدم تحویل پسماند عفونی از سوی سازمان نظام پزشکی صورت می‌گیرد.

رئیس نظام پزشکی عنوان کرده است که اگر شهرداری سوله برای استقرار تجهیزات را در اختیار نظام پزشکی قرار بدهد یک ماهه می‌توان کار را آغاز کرد و از شر چنین شرکت‌هایی نجات یابیم، به نظرتان نظام پزشکی شرکت دیگر را به جای شما در نظر دارد؟

نمی‌توان چنین اتهامی به آنها وارد گرد ضمن اینکه نظام پزشکی اگر شرکتی را مد نظر داشت باید در زمان مناقصه معرفی می‌کرد. بی خطر سازی پسماندهای عفونی نیاز به دانش فنی و تجهیزات دارد و فکر نمی‌کنم نظام پزشکی به تنهایی بتواند اقدام به انجام این کار بکند. از آنجایی که سیستم نظارت و اجرا متفاوت است و سازمان محترم نظام پزشکی در کارگروه است و عضو سیستم نظارت، خود نمی‌تواند وارد اجرا شود. این یک کار تخصصی است.

سازمان نظام پزشکی اراک مطب‌ها و آزمایشگاه‌ها را ترغیب می‌کند که زباله‌های عفونی را تحویل شرکت ندهند

از مجموعه نظام پزشکی استان مرکزی انتظار می‌رود که شرکت سورن آب را به عنوان رقیب خود نبینند ما را به عنوان همکار ببینند، دید این شرکت سلامت محور و علمی است ولی متأسفانه نظام پزشکی در اثر سو تفاهماتی که پیش آمده فکر می‌کند ما در مقابل همدیگر هستیم اما واقعیت این است که ما به این قضیه به این شکل نگاه نمی‌کنیم.

مسئولین شرکت در جایی عنوان کرده‌اند تا زمانی که شهرداری قرارداد سوله را با این شرکت منعقد نکنند، اقدام به بی خطر سازی پسماندهای عفونی نخواهند کرد، دلیل این درخواست چیست؟

شرکت به مجموعه استان همچون شهرداری اراک اعتماد کامل دارد و این درخواست گروکشی نیست ولی هر کار و پروژه‌ای باید براساس یک سری از ضوابط قانونی و اداری صورت گیرد تا در آینده از به وجود آمدن مشکلات حقوقی و غیره پیشگیری به عمل آید.

جمع آوری روزانه 600 تا 800 کیلو پسماند عفونی در شهر اراک

با توجه به اینکه شرکت سوله را نیمه کار از سازمان پسماند شهرداری تحویل گرفته و خود اقدام به بازسازی آن کرده است نیاز است قرار دادی با لحاظ کردن این اقدام در نظر گرفته و مبلغی را بابت اجاره در قرارداد ذکر کنند.

قرار داد سوله چند ساله بسته می‌شود؟

در مصوبه‌ای که کارگروه مدیریت پسماند مصوب کرده است قرار داد 10 ساله باید منعقد شود.

روزانه چه حجم از پسماندهای عفونی در اراک توسط شرکت جمع آوری می‌شود؟

روزانه صبح و بعد از ظهر در مسیرهای مختلف اقدام به جمع آوری پسماندهای عفونی در اراک می‌کنیم و روزانه بین 600 تا 800 کیلو پسماند عفونی را در اراک جمع آوری می‌شود. هم اکنون از مجموع کل مطب‌ها و آزمایشگاه‌ها با بیش از 360 مطب و مراکز درمانی از حدود 700 مرکز، قرارداد داریم تا پسماندهای عفونی تولید شده آنان را جمع آوری کنیم.

علت عدم عقد قرارداد این تعداد مطب‌ها و مراکز درمانی چیست؟

علتش این است که متأسفانه اطلاع رسانی از سوی سازمان نظام پزشکی استان به آنان نشده است و علت دیگر هم این است مطب‌ها و مراکز درمانی عنوان می‌کنند نظام پزشکی استان به ما اعلام کرده است با این شرکت قرار داد نبندید.

نظام پزشکی در عدم عقد قراردادهای مطب‌ها و مراکز درمانی با شرکت سورن آب نقش دارد

حال این سوال مطرح است پزشکانی که از طرف سازمان نظام پزشکی از همکاری با این شرکت منع شده‌اند و پسماندی تحویل این شرکت نمی‌دهند و سازمان پسماند هم پسماندهای عفونی را جمع آوری نمی‌کند، تکلیف این پسماندها چه می‌شود.

نحوه محاسبه نرخ جمع‌آوری پسماند عفونی مطب‌ها چگونه است؟

خدماتی که شرکت سورن آب هم اکنون در بحث پسماندهای عفونی ارائه می‌دهد بدون بی خطر سازی، هزینه نیروی توزیع حمل، جمع آوری و لیبلینگ کیلویی چهار هزار و 200 تومان است و نمی‌توانیم خارج از مصوبه کارگروه و چیزی که برای هزینه‌ها تعیین کرده است عمل بکنیم چیزی که مرکز دفن بابت هر کیلوگرم پسماند می‌گیرد، یک‌هزار و 100 تومان است که فکر کنم اگر سازمان پسماند می‌خواست اقدام به این کار کند مبلغی بالغ بر پنج هزار و 500 تومان برای آن هزینه داشت. نرخی که هم اکنون ارائه شد مربوط به نرخ سال 98 است و فعلا افزایش قیمتی در جمع آوری پسماندهای عفونی صورت نگرفته است.

چه تعداد ناوگان و نیرو برای جمع‌آوری پسماندهای عفونی در اراک با شرکت سورن آب فعالیت می‌کنند؟

شرکت دارای سه ناوگان شامل کامیونت، نیسان و وانت است که در مجموع هشت نفر به عنوان راننده، نیروی جمع آوری و نیروی توزیع فعالیت می‌کنند که مجموعا با پرسنل اداری 13 نفر اشتغال زایی انجام شده است.