کهن ترین لوح های آشپزی جهان در عراق

به گزارش ایرنا، کشور کهن عراق از مراکز اصلی تمدن بشری در جهان است که پیشینه تاریخی آن به تمدن های معروف سومر، بابل، آشور و آکد بر می گردد. وجود دو رودخانه پر آب فرات و دجله که از شمال تا جنوب عراق جاری شده اند، سبب شکل گیری مهم ترین تمدن های پر راز و رمز تاریخ بشر در این سرزمین شده است، تمدن هایی که با آثار و ابداعات شان چراغ راه پیشرفت بشر و رهیافت بسیاری از دانش های جدید شدند. به تازگی دانشمندان دانشگاه «ییل» در بررسی لوح های گلی چهار هزار ساله سومری دریافتند که این لوح ها نخستین دستورهای آشپزی در تاریخ هستند. وبگاه «میدل ایست نیوز» عراق با انتشار گزارش «اسپوتنیک عربی» نوشته است که باستان شناسان، قدیمی ترین دستورهای آشپزی را که توسط سومری ها حدود 4 هزار سال پیش در جنوب عراق و در سوریه و ترکیه تهیه می شد، کشف کرده اند. تیم بین المللی کاوشگران به مطالعه دقیق نوشته های سومری پرداختند؛ چنان که آشپزها برخی وعده های غذایی و در راس آنها گوشت گوسفند را دوباره طبخ کردند و بر اساس گفته آنها، دستور پخت قدیم تفاوت چندانی با نحوه تهیه گوشت سرخ شده در زمان ما ندارد. «پاتریشیا گونزالس»، پژوهشگر دانشگاه «هاروارد» در این ارتباط گفت: این دستورهای آشپزی بیش از چهار سطر نیست و نیاز است مواد دیگری به آنها افزوده شود. از هزار سال پیش برای آماده کردن گوشت گوسفند، آشپزها از نمک دانه ریز و پیاز ایرانی و سیر و شیر استفاده می کردند و ضروری بود که پس از مدتی، برخی مواد استفاده شده تغییر کند و در طول زمان برخی مواد به طور کامل کنار گذاشته شد. در میان آثار باستانی کشف شده در عراق و ترکیه، حدود 25 دستور آشپزی سس گوشت و خورشت وجود دارد و دانشمندان تاکید می کنند که تقریبا بیشتر نوشته ها قابل خواندن نیستند ولی دارای مواد اولیه ساده و پیشرفته ای نسبت به آن زمان هستند. به نوشته وبگاه مرکز مطالعات وحدت عربی، به اعتقاد دانشمندان دانشگاه ییل که در سال 1933 به لوح های گلی نوشته شده با خط میخی دست یافتند، این نوشته ها نخستین دستورهای آشپزی شیمیایی در تاریخ هستند. در دهه هشتاد قرن گذشته «جان بوتیرو»، باستان شناس فرانسوی و متخصص دوره آشوری به این امر دست یافت که این نوشته ها، قدیمی ترین دستورهای آشپزی حفظ شده در تاریخ است و از هنر و مهارت و ذوق به کار رفته در آن شگفت زده شد و گفت: ما در گذشته هرگز تصور نمی کردیم دستورهای آشپزی چنین پیشرفته ای به قدمت چهار هزار سال وجود داشته باشد. وی اعتقاد داشت که این نوشته ها تنها اندکی از مجموعه ای بزرگ است و امکان وجود کتابخانه ای کامل از متن های مشابه در علم آشپزی وجود دارد. علاقه مردم عراق به خورشت ها به پنج هزار سال می رسد. تعداد دستورهای پخت خورشت، 21 مورد از 25 مورد دستور پختی است که در لوح گلی وجود دارد و شامل دستور خورشت گوشت آشوری، خورشت گوشت قرمز، خورشت صافی سفید، خورشت گوشت آهو، خورشت گوساله، خورشت تلخ، خورشت شور، خورشت گوشت گوسفند و گوشت بره و خورشت طحال، خورشت گوشت کبوتر و خورشت ران گوسفند و خورشت گوشت قرقاول و چهار نوع خورشت گیاهی از جمله خورشت شلغم است. به نوشته وبگاه موازین نیوز، کاوشگران در تلاش اند که با بررسی ذائقه ملت های بین النهرین در غذا با استفاده از دستورهای آشپزی نوشته شده بر لوح های باستانی بابلی به شناخت و درک فرهنگ مردم بین النهرین دست یابند. کارشناسان تغذیه، تکامل روش تهیه سوپ گوشت گوسفند را که طبخ آن تا به امروز در عراق متداول است، کشف کرده اند و پژوهشگران دریافته اند که چهار دستور پختی که سعی در احیای آنها داشته اند به شیوه های منحصر به فردی تهیه می شده است، به عنوان مثال در میان آنها سوپ مفیدی است حاوی تره، گشنیز و پیاز که برای افرادی که سرما خورده اند تجویز می شده است. این لوح ها همچنین روابط فرهنگی با کشورهای همسایه در خصوص دستورهای آشپزی را آشکار کرد و از وجود غذاهای محلی و خارجی در آن زمان خبر داد مانند سوپ ایلامی که منشا آن از ایران امروز است و دستور پخت آن در عراق تغییر یافته؛ چنان که شوید در آن به کار نمی رود، بر خلاف آشپزی ایرانی که بسیار مورد استفاده است. به نوشته وبگاه الجزیره، «مسموطه» از غذاهای باستانی عراق و از غذاهای مورد علاقه ساکنان جنوب این کشور به ویژه «ذی قار» است و این غذا جزیی از میراث فرهنگی این استان محسوب می شود و مردم این منطقه روش پخت و آماده کردن این غذا را از هزاران سال پیش و بدون هیچ تغییری به ارث برده اند. مسموطه غذایی سومری است که روش تهیه آن به این صورت است که پس از صید ماهی آن را در هوای آزاد یا زیر نور خورشید قرار می دهند و ماهی ها به وسیله نخ به یکدیگر متصل و پس از خشک شدن انبار می شوند و هنگام طبخ به آن آب و ادویه و پیاز اضافه می شود و روش سومری پخت این غذا همچنان تا به امروز به کار می رود. «نوال نصرالله»، نویسنده عراقی در مصاحبه ای رادیویی گفت: آشپزی تمدن ها، نقشی اساسی در شکل گیری تصویری از مردم این تمدن ها دارد و به عنوان مثال اطلاعاتی از فرهنگ ابزار و مواد مورد استفاده آنها به دست می دهد و این بسیار جالب تر و لذت بخش تر از دانسته های ما از حکومت ها و سیاست های آنها است و آشپزی ما را با ملت ها آشنا می کند و معرف حقیقی تمدن ها است.

• سوریه
• عراق
• دانشگاه هاروارد