گامی مهم در آموزش قانون اساسی به کودکان و نوجوانان

در نشست «کودک، نوجوان و قانون مادر» با موضوع «بررسی و شناسایی ظرفیت‌های قانون اساسی در راستای تولید آثار هنری و ادبی برای مخاطب کودک و نوجوان» حامد علامتی مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، علی فتاحی قائم‌مقام پژوهشکده شورای نگهبان، محمد بهادری مشاور رئیس پژوهشکده، فرهاد فلاح معاون فرهنگی کانون، محمدرضا کریمی صارمی معاون تولید کانون و جمعی از مدیران، معاونان، هنرمندان و فعالان عرصه کودک و نوجوان حضور داشتند.

ورود جدی کانون به حوزه علوم انسانی

حامد علامتی مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در این نشست گفت: بحث حقوق اساسی و نقطه اتصال آن با حوزه کودک و نوجوان گام نوینی است که ما امروز مفتخر هستیم آن را به نام کانون پرورش فکری و پژوهشکده شورای نگهبان ثبت کنیم. اگر ما ایرانی قوی و پیشرفته می‌خواهیم حتما باید کودکان و نوجوانان‌مان را با قانون اساسی آشنا کنیم. از آنجایی که اقتضائات این سن متفاوت است باید هنرمندانه به آن پرداخت.

او ادامه داد: طبق مطالبه و تاکید ریاست جمهوری ورود کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به علوم انسانی مطرح بود که یکی از آن‌ها حقوق اساسی است و ما با همراهی پژوهشکده شورای نگهبان این امر را پیش خواهیم برد. انتظار است که ظرف مدت یک سال آینده، معاونت تولید و معاونت فرهنگی کانون در تولیدات و فعالیت‌های خود این امر را لحاظ کرده و آثار خوبی را پیش روی مخاطبان قرار دهد.

رویکرد جدی کانون به حوزه قانون اساسی

در ادامه فرهاد فلاح معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز بیان کرد: خوشحالم که کانون به عنوان مرجع حوزه کودک و نوجوان به موضوع‌هایی ورود پیدا کرده که شاید در کشور‌های دیگر، در این سطح به آن پرداخت نشده است. برنامه‌ریزی برای آشنایی کودکان و نوجوانان از سنین پایین با چهارچوب‌ها و مبانی قانون اساسی بسیار حائز اهمیت است.

معاون فرهنگی کانون افزود: تبیین مبانی قانون اساسی رویکرد جدی ما است. ترویج علم و فناوری رویکرد دیگر ماست و مرکز آفرینش‌های ادبی و هنری کانون مدت‌هاست کارگروه ویژه‌ای تاسیس کرده و تلاش می‌کند تا بچه‌ها با زیرساخت‌های علوم روز آشنا شوند. این به معنای آموزش علم و فناوری در کانون نیست، هرچند که سابقه خوبی در بخش نجوم داشته‌ایم، اما به صورت کلی شاخه‌های مختلف علوم را مد نظر قرار دادیم به‌خصوص علوم پایه که مقام معظم رهبری نیز بر روی آن در گام دوم توسعه انقلاب مبنی بر این که ایران باید سرآمد کشور‌های منطقه و دنیا باشد تاکید داشتند.

او اظهار کرد: رویکرد بعدی ما راه‌اندازی مرکز رشد و فعالیت‌های دینی است. کانون به عنوان مرجع قصد ندارد وارد آموزش‌های معارف دینی یا قرآنی به شکل مستقیم شود، بلکه در نظر داریم ظرفیت ادبیات، هنر و فرهنگ کانون را برای مواجه غیرمستقیم بچه‌ها به موضوعات دینی و قرآنی فراهم کنیم.

فلاح گفت: موضوع حقوق اساسی و این‌که چه نسبتی می‌شود بین آن با کودکان و نوجوانان برقرار کرد، برای ما اهمیت دارد. جامعه کودک و نوجوان امروز نیازمند بازی در این حوزه است. همان‌طور که یکی از سرفصل‌های مهم در برخی از کشور‌های غربی برگزاری اردو‌های سناریو محور است که در آن چهارچوب‌های قانون اساسی را در قالب اردو با کودکان ونوجوانان کار می‌کنند. نظارت بر اجرای قانون اساسی یکی از موضوع‌هایی است که نوجوانان را می‌شود درگیر آن کرد تا مطالبه‌گر باشند.

معاون فرهنگی کانون افزود: ما سند حقوق بشر اسلامی را داریم که اگر با اعلامیه حقوق بشر آن را مقایسه کنند، عمق نگاه متعالی حقوق بشر اسلامی را می‌توان به سادگی درک کرد، اما نه تنها تاکنون به آن پرداخت نشده است، بلکه بسیاری آن را مطالعه نکرده‌اند. کانون می‌تواند براساس ظرفیت‌هایی که دارد به تولید آثاری درباره حقوق اساسی بپردازد و این تولید را در بخش‌های مختلف داشته باشد.

پرداختن به قانون اساسی کار ساده‌ای نیست

علی فتاحی قائم‌مقام پژوهشکده شورای نگهبان نیز در ادامه این نشست اظهار کرد: این آرزوی چند سال گذشته ما بود تا بتوانیم هم‌اندیشی با صاحب نظران حوزه کودک و نوجوان داشته باشیم و در خصوص این موضوع مهم و اساسی گفتگو کنیم. پژوهشکده از سال 92 شکل گرفت و یکی از وظایف اصلی آن تولید محتوای علمی در حوزه قانون اساسی ایران است تا بتواند آن را در اختیار علاقمندان قرار دهد.

او ادامه داد: در هر کشوری قانون اساسی دربردارنده ارزش‌های کلان وحقوق و آزادی‌ها است. انتقال ارزش‌های بنیادین از یک نسل به نسل دیگر را قانون اساسی عهده‌دار است و بنیان‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی یک کشور را بیان می‌کند. اما جامعه شناخت و آشنایی دقیقی به قانون اساسی ندارد. اگر کودک و نوجوان نسبت به هنجار‌هایی که در قانون اساسی وجود دارد آشنا باشد در دوره بزرگ‌سالی نسبت به آن‌ها پذیرش بیشتری پیدا خواهد کرد. متاسفانه آموزش قانون اساسی برای کودک و نوجوان ما محدود به متونی در سه کتاب درسی شده است و کل آن بخشی از یک درس است.

قائم‌مقام پژوهشکده همچنین اظهار کرد: صاحب‌نظران در حوزه کودک و نوجوان باید الزام‌های ابتدایی را آموزش دهند. این که از چه سنی باید این فرآیند آغاز و بررسی شود، مدنظر است. گام دوم تولید محتواست اگر کسی کتاب، شعر، نمایش‌نامه، می‌نویسد و یا طراحی می‌کند نیم نگاهی به مفاهیم و مندرجات کلان قانون اساسی داشته باشد و تولید محتوا کند. در همین راستا مجموعه ما آمادگی کامل دارد در هر قالبی که منجر به دانش‌افزایی در این زمینه می‌شود مسئولیت بپذیرد و نکته دوم حمایت از طرح‌هایی است که در این حوزه تولید می‌شوند.

فتاحی گفت: امضای این تفاهم‌نامه امکانی را فراهم می‌کند تا با نگاه کانون اقدام‌های لازم انجام شود. ما درخواست کردیم تا فعالان این عرصه آثار خود را تولید کنند و در یک رقابت گذاشته شود که انجام شد و آسیب‌های آن نیز شناسایی شدند. ما با دریای تولید محتوا در کانون ارتباط برقرار کردیم و این می‌تواند سرآغاز اتفاق‌های خوب در این حوزه باشد.

قانون اساسی جای تصویرسازی دارد

محمد بهادری‌جهرمی مشاور رئیس پژوهشکده نیز گفت: در سطح کشور نسبت به قانون اساسی شناخت چندانی وجود ندارد. به نظرم مسیر درستی است که به سراغ قشر کودک و نوجوان برویم. از آنجایی که دسترسی به فضای ذهنی کودکان و نوجوانان نداریم و مسیر آن بسته است و حقوق نیز زبان خشک و تخصصی دارد، آسیب‌های بسیاری پیش روی ما قرار داده است. زبان کودک و زبان هنر زبانی است قابل دسترسی که کانون می‌تواند در این زمینه به ما کمک کند. کانون از پیشگامان در این زمینه بوده است. این هم‌افزایی محتوایی که قابلیت تصویرسازی دارد را می‌توان از طریق پژوهشکده پیش برد. قانون اساسی قانون اخلاقی و انتزاعی است و این حسن آن به حساب می‌آید، چرا که جای تصویرسازی دارد و به راحتی می‌توان به آن دسترسی یافت.

در ادامه این نشست تفاهم‌نامه همکاری دو جانبه برای استفاده از ظرفیت‌های قانون اساسی به عنوان قانون مادر برای کودکان و نوجوانان، میان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و پژوهشکده شورای نگهبان به امضا رسید.

در پایان این نشست نیز برگزیدگان رویداد «بنیان اساسی» که سال گذشته پژوهشکده شورای نگهبان فراخوان آن را منتشر کرده بود و با حضور داورانی از کانون برگزار شد، معرفی شدند.