گران فروشی کتاب برای عبور از بحران قاچاق!

پس از آنکه گروهی از ناشران با فروش نسخه قاچاق کتب‌شان با 50 درصد در نمایشگاه‌های خیابانی مواجه شدند، درصدد برآمدند تا با افزایش قیمت پشت جلد و سپس ارائه تخفیف‌هایی هم‌سطح قاچاقچیان، قاچاق و عرضه نسخه افت کتاب‌هایشان را فاقد صرفه اقتصادی نمایند؛ رویکردی عجیب که مشخص نیست تا چه میزان می‌تواند موثر واقع شود و به حمایت از خرید نسخه اصلی کتب بینجامد.

به گزارش «تابناک»؛ اقتصاد فرهنگ به واسطه آنکه معمولا حاشیه درآمد و سود عموم مردم به آن وارد می‌شود و به محض قطع این حاشیه، سود از سبد مصرف گروه بزرگی حذف می‌شود، بیش از بسیاری از کالاها در معرض آسیب‌های متاثر از شیوع کرونا قرار گرفته است. بازار کتاب همچون دیگر اقلام فرهنگی، روزهای پررونقی را پشت سر نمی‌گذارد و خبرهایی درباره تعطیلی کتاب‌فروشی‌ها به ویژه کتاب‌فروشی‌های خارج از پایتخت و در دیگر مراکز استان‌ها منتشر شد که اسباب نگرانی جدی است، چون شبکه توزیع و دسترسی عمومی به کتاب را محدود‌تر از گذشته می‌سازد.

در این شرایط که امکان برپایی نمایشگاه کتاب تهران به عنوان مهم‌ترین دوره فروش ناشران در ایران نیز فراهم نشد و به واسطه ملاحظات بهداشتی، برپایی این نمایشگاه در سال جاری منتفی شود، رشد قابل توجه قیمت کاغذ متاثر از قیمت ارز در کنار رشد طبیعی حق تالیف و نشر، منجر به افزایش قیمت شدید پشت جلد کتب شده است. همین امر در دورانی که به واسطه فشارهای اقتصادی، کتاب بیش از پیش به حاشیه اولویت‌های خرید عموم سوق یافته، نشر کتاب را بسیار دشوار کرده و فعالیت در این حوزه را با مصائبی بیش از پیش همراه کرده است.

یکی از مهم‌ترین مصائب که از گذشته نیز مطرح بوده و اکنون با کاهش شدید فروش و درآمد ناشران، پررنگ‌تر شده، چاپ نسخه‌های افست کتب پرفروش ناشران یا همان نسخه‌های قاچاق و غیرقانونی است. هر ناشر از میان آثار چند عنوان کتاب پرفروش دارد که هزینه‌هایش را پوشش می‌دهد و قاچاقچیان کتاب سراغ همین عناوین می‌روند و بدون پرداخت هزینه تالیف و آماده سازی، کتاب‌ها را به صورت افست چاپ و در بساط‌های خیابانی یا در نمایشگاه‌های فصل که در برخی اماکن عمومی برپا می‌شود با تخفیف 40 تا 50 درصدی نسبت به قیمت پشت جلد به فروش می‌رسانند.

در واقع، هرچند در گذشته دست‌فروشان، اقدام به فروش کتب فاقد مجوز چاپ مرسوم به کتب جلد سفید می کردند، اکنون با برانداز کردن کتاب‌هایشان، می‌توان دریافت در کنار این کتاب‌های زیرزمینی، نسخه افست شمار قابل توجهی از کتاب‌هایی که قانونی منتشر شده‌اند را نیز در بساط دارند که معمولا با قیمتی پایین‌تر از پشت جلد به فروش می‌رسانند. نکته قابل توجه اینکه نسخه‌های افست بعضا باکیفیتی به چاپ می‌رسند که تفکیک‌شان از نسخه‌های قانونی برای عموم ناممکن است و به همین دلیل، حتی اگر خریداران کتاب قصد تشخیص و خرید نسخه‌های قانونی را داشته باشند، موفق به تشخیص نمی‌شوند تا این مساله را در مورد خرید رعایت کنند.

از سوی دیگر، با توجه به هزینه تمام شده هر کتاب، ناشران توان تخفیف 40 تا 50 درصدی را روی کتب خود ندارند و به همین دلیل، توان دامپینگ و حذف قاچاقچیان را تا بدین جا نداشته‌اند. این وضعیت باعث شده برخی ناشران روشی عجیب برای مقابله با قاچاقچیان کتاب در پیش بگیرند. آن‌ها قیمت پشت جلد را به قدری بالا می‌برند که بتوانند تا 50 درصد به مشتری تخفیف دهند و بدین ترتیب بکوشند بازار قاچاقچیان را کسب نمایند. مشخص نیست این روش نتیجه بخش خواهد بود، ولی بی‌شک دسترسی بسیاری را به کتاب دشوارتر خواهد نمود، چون قیمت کتاب برای گروهی که موفق به استفاده از این تخفیف‌ها نشوند، بسیار بالا خواهد بود و از این منظر، گروه بزرگی احتمالا قید خواندن کتاب را دست‌کم به شکل کاغذی خواهند زد.