گزارش | ارزش صادراتی کالای دانش‌بنیان 2برابرمتوسط صادرات کشور
درسال 1402، قیمت هر تن کالای صادراتی شرکتهای دانش بنیان 695 دلار بوده که با توجه به میزان متوسط ارزش 362 دلاری هر تن کالای صادراتی، ارزش صادراتی کالاهای دانش‌بنیان حدود دو برابر متوسط ارزش صادرات کشور است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، در حال حاضر و بر اساس آخرین اطلاعات اخذ شده از معاونت علمی فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهور، تعداد9,792 شرکت به عنوان شرکت دانش بنیان در حوزه های مختلف فناوری ثبت گردیده اند. این تعداد به عنوان شرکت های نوپا، نوآور و فناور طبقه بندی شده است.
بر این اساس 68 درصد به عبارت دیگر 6,653 شرکت به عنوان شرکت نوپا مجوز دریافت کرده‌اند.
شرکت های مذکور در حوزه های مختلف فناوری فعالیت داشته. بر این اساس، بیشترین تعداد در حوزه «برق و الکترونیک، فوتونیک، مخابرات و سیستمهای خودکار» وکمترین آنها در حوزه «صنایع فرهنگی، صنایع خلاق و علوم انسانی و اجتماعی» مجوز دریافت کرده‌اند.
بیشترین فعالیت تجاری با سهم حدود 97/42 درصد متعلق به شرکت هایی است که در سال 1402 مجوز گرفته یا تمدید کرده‌اند.
2) عملکرد تجاری در سال 1402
از تعداد 9,792 شرکت در مدت مورد بررسی، 1,504 شرکت به عبارت دیگر بالغ بر 15 درصد در زمینه تجارت خارجی فعالیت داشته اند. 1,009 شرکت صرفاً در زمینه واردات، 84 شرکت صرفاً در زمینه صادرات و 411 شرکت در هر دو زمینه فعالیت نموده اند.
فعالیت شرکت های دانش بنیان در سال 1402، محدود به رویه های فوق نبوده و در سایر رویه های گمرکی نظیر پته، ورود موقت، خروج موقت، واردات به مناطق آزاد... فعالیت محدود داشته اند.
حجم و ارزش فعالیت شرکت های دانش بنیان به تفکیک حوزه فناوری قابل مشاهده می باشد. در سال 1402، بالغ بر 3 میلیون 605 هزار تن کالا به ارزش 2 میلیارد506 میلیون دلار توسط شرکت های مذکور صادر گردیده است.
در مقابل 1 میلیون 158 هزارتن کالا به ارزش 5 میلیارد و 141 میلیون دلار واردات صورت گرفته است. قیمت هر تن کالای صادراتی 690 دلار و قیمت هر تن کالای وارداتی 4,438 دلار می باشد. بر این اساس ارزش صادراتی کالاهای دانش‌بنیان حدود دو برابر متوسط ارزش صادرات کشور است.
بر مبنای جدول زیر، بیشترین وزن و ارزش تجارت خارجی متعلق به حوزه فناوری با عنوان «مواد پیشرفته و محصولات مبتنی بر فناوری‌های شیمیایی» با رقم با لغ بر 1 میلیارد و 999 میلیون دلار صادرات در مقا بل رقم بالغ بر1 میلیارد و 467 میلیون دلار واردات می باشد. حوزه نامبرده (شامل محصولات پایه نفتی و پتروشیمی نظیر گاز های نفتی و هیدرو کربورهای گازی، بوتان، پلی اتیلن و اتیلن) دارای بیشترین تراز تجاری مثبت به ارزش 532 میلیون دلاری است. در مجموع ارزش تجارت خارجی (صادرات - واردات) شرکت های مذکور 7 میلیارد و 647 میلیون دلار بوده است.
جدول شماره 1. عملکرد تجارت خارجی (صادرات - واردات) شرکت های دانش بنیان به تفکیک حوزه های فناوری
عنوان
صادرات
واردات
وزن کیلوگرم
ارزش دلاری
سهم وزن
سهم ارزش
وزن کیلوگرم
ارزش دلاری
سهم وزن
سهم ارزش
دارو و فرآورده های پیشرفته حوزه تشخیص و درمان
35,155,964
87,573,842
0/98
3/49
53,494,784
798,328,877
4/62
15/53
خدمات تجاری‌سازی
137,674,704
46,799,571
3/82
1/87
1,292,127
43,903,060
0/11
0/85
برق و الکترونیک، فوتونیک، مخابرات و سیستمهای خودکار
40,073,620
167,891,947
1/11
6/70
79,901,416
691,793,661
6/90
13/46
فناوری زیستی، کشاورزی و صنایع غذایی
55,762,808
44,644,778
1/55
1/78
75,670,712
128,984,967
6/53
2/51
مواد پیشرفته و محصولات مبتنی بر فناوری‌های شیمیایی
2,992,236,540
1,998,560,946
82/99
79/75
613,198,272
1,466,502,613
52/93
28/52
ماشین‌آلات و تجهیزات پیشرفته
344,245,024
156,184,626
9/55
6/23
325,316,672
1,277,406,936
28/08
24/85
وسایل، ملزومات و تجهیزات پزشکی
99,937
3,324,235
0/00
0/13
2,062,623
142,322,848
0/18
2/77
فناوری اطلاعات و ارتباطات و نرم‌افزارهای رایانه‌ای
406,873
947,924
0/01
0/04
7,533,556
592,171,658
0/65
11/52
صنایع فرهنگی، صنایع خلاق و علوم انسانی و اجتماعی
_
_
194
13,660
0/00
0/00
جمع کل
3,605,656,172
2,505,927,868
100
100
1,158,470,226
5,141,428,280
100
100
نکته قابل توجه آنکه 87 درصداز وزن و 78 درصد از ارزش کل تجارت (صادرات - واردات) به شرکت های نوآور اختصاص دارد.
در بررسی کشور های طرف معامله مشاهده می گردد حدود 85 درصد از ارزش کالاهای وارداتی شرکت های دانش بنیان به پنج کشور عمده شامل چین با سهم 35/90 درصد، امارات متحده عربی با سهم 31/04 درصد، ترکیه با سهم 63/11 درصد، آلمان با سهم 3/61 و هند با سهم 2/68 درصد تعلق دارد. در مقابل کشور های چین با سهم 38/16 درصد، عراق با سهم 12/29، امارات متحده عربی با سهم 11/88درصد، ترکیه با سهم 6/46 و روسیه با سهم 5/61 درصد، پنج کشور عمده مقصد صادراتی کالاهای شرکت های مذکور با مجموع 74 درصد است.
در راستای ارائه تسهیلات به شرکت های فوق، بالغ بر 50 درصد از حجم محموله های وارداتی توسط شرکت های دانش بنیان، در سطح 1 (مسیر سبز) طبقه‌بندی شده است.
سهم شرکتهای دانش‌بنیان از وزن و ارزش کل صادرات به ترتیب 6/2 و 5 درصد است. همچنین 3 درصد از وزن و7 درصد از ارزش کل واردات نیز به شرکتهای دانش‌بنیان تعلق دارد.
گمرک جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد که ترکیب صادرات و واردات هریک از شرکت های دانش‌بنیان را متناسب با حوزه فناوری مربوطه تجزیه و تحلیل نماید. بدیهی است ارائه اطلاعات جزئی‌تر در خصوص شرکت های فوق از سوی آن معاونت علمی فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهوری، به ارائه گزارشات دقیق تر و تحلیلی تر منتج خواهد شد. به ویژه آنکه با توجه به احتمال وجود کالاهای غیر دانش بنیان در آمار صادرات و واردات شرکت های مذکور، این مهم با بررسی کارشناسی ترکیب صادرات و واردات قابل اصلاح است.
