یک تیر و چند نشان اجرای طرح‌های آبخیزداری در گلستان
گنبدکاووس - ایرنا - اجرای طرح‌های آبخیزداری در گلستان که نام آن در سه دهه اخیر با انواع بلایای طبیعی از جمله خشکسالی و سیل‌های سهمگین عجین شده، نوید بخش کاهش خسارات جانی، مالی و زیست محیطی و رفع کامل خطر بروز اتفاقات تلخ در این استان است.
کنترل و مهار سیلاب‌ها و کاهش خسارت‌های ناشی از آن، کنترل فرسایش خاک، توسعه و تقویت پوشش گیاهی بویژه در شیب‌های ناپایدار برای کنترل هرز آب‌ها، تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی و افزایش آب چشمه ها و قنوات، اصلاح رودخانه‌ها و آبراهه‌ها از مهمترین پیامدهای اجرای طرح‌های آبخیزداری در گلستان است که مطابق اطلاعات موجود بیشتر نواحی این استان بویژه مناطق شرقی آن حادثه خیز بوده و فقط در سه دهه گذشته حداقل 120 مورد وقوع سیل کوچک و بزرگ در آن رخ داده است.
وقوع سیل سال‌های 71، 80، 81 و 98 علاوه بر صدها کشته، خسارت مالی فراوانی بر جای گذاشت که در این میان، سیل پارسال با 48 هزار میلیارد ریال خسارت، یکی از زیانبارترین نمونه های سیل این استان بود.
گلستان افزون بر 20 هزار کیلومتر مربع وسعت و حدود 40 رودخانه جاری دارد که در چهار حوضه بزرگ اترک، گرگان رود، قره سو و خلیج گرگان توزیع و شبکه جریان آب‌های سطحی را تشکیل می دهد.
حجم سالانه آبدهی رودخانه های گلستان حدود هزار و 235 میلیون مترمکعب است که 45 تا 50 درصد آن به صورت سیلاب‌های ناشی از بارندگی و ذوب برف در ماه‌های بهمن تا فروردین و بخشی نیز به صورت سیلاب‌های فصلی در تابستان و پاییز جریان می‌یابد.
به گفته معاون فنی و آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان حدود 65 درصد جریان رودخانه‌های استان به صورت سیلاب است که گاهی به دلیل بزرگی و شدت سیلاب، آثار تخریبی نیز به همراه دارد و در مسیر حرکت خود روستاهای واقع شده در مسیر را با تهدید تخریب مواجه می کند.
عبدالرحیم لطفی بیان کرد: گلستان 2 میلیون و 50 هزار هکتار حوضه آبخیز دارد که از این مقدار یک میلیون و 700 هزار هکتار آن به سبب قرار گرفتن در مناطق کوهپایه‌ای، تپه ماهواره‌ای و پرشیب، نیاز به عملیات آبخیزداری دارد که تاکنون طرح مطالعات برای اجرای یک میلیون و 100 هزار هکتار انجام شد.
به گفته وی، طی سال‌های گذشته در سطح تقریبی 600 هزار هکتار از حوضه‌های آبخیز مطالعه شده گلستان عملیات آبخیزداری انجام شد که احداث 145 بند خاکی، 420 سازه سنگ ملاتی و بتنی، هزار و 200 سازه گابیونی (فیلتر کننده جریان)، 46 مورد سازه سرشاخه‌گیر و کنترل کننده جریان‌های واریزی از جمله این اقدامات بود.
لطفی به اعتبارات تخصیص یافته سال 98 برای اجرای طرح‌های آبخیزداری در گلستان اشاره کرد و گفت: پارسال 640 میلیارد ریال اعتبار برای اجرای این طرح ها اختصاص یافت که در 350 هزار هکتار از حوضه‌های آبخیز بحرانی استان، طرح‌های آبخیزداری شامل احداث انواع سازه‌های کنترل سیل و رسوب سرشاخه‌ها، سازه‌های خاکی کنترل خندق‌ها، جنگل‌کاری و احیای و حفاظت از مراتع آغاز شد و در حال انجام است.
وی بیان کرد: امسال هم برای اجرای این طرح ها 220 میلیارد ریال اعتبار پیش بینی شده که صرف تکمیل طرح‌های آبخیزداری شامل اجرای 70 مورد سازه‌های ملاتی و گابیونی کنترل کننده سیل و رسوب، اجرای افزون بر 20 مورد سازه‌های سرشاخه گیر و اجرای بیش از 20 مورد بندخاکی و سازه‌های کنترل خندق و همچنین انجام مطالعات اجرایی آبخیزداری در حوضه‌های آبخیز بالادست رودخانه‌های گرگانرود و اترک با هدف بازنگری در عملیات آبخیزداری می‌شود.
معاون فنی و آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی گلستان ادامه داد: برای اجرای کامل عملیات آبخیزداری در این استان شمالی در مجموع به هشت هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز است که در صورت تخصیص آن می‌توان با اجرای طرح‌های آبخیزداری مورد نیاز علاوه بر پیشگیری یا کاهش خسارات سیلاب، از مزایای اجرای این طرح‌ها از جمله پیشگیری از فرسایش خاک و تقویت سفره‌های آب زیرزمینی بهره برد.
اجرای کامل و جامع طرح‌های آبخیزداری در مناطق مورد نیاز گلستان به مثابه یک تیر و چند نشان است که علاوه بر کاهش خسارت سیلاب‌های احتمالی، مزایای قابل توجه زیادی نیز به همراه خواهد داشت.
*س_برچسب‌ها_س*