10 توصیه رهبری به مجلس؛ انقلابی بمانید | حاشیه‌های تسنیم از دیدار نمایندگان با رهبر انقلاب
در میان همه توصیه‌هایی که رهبر معظم انقلاب در دیدارهای مختلف با مسئولان نظام کرده است، آن که شاید بیش از همه اهمیت داشته و در دیدار دیروز هم جلوی چشم حضار قرار داشت، «نگاه به مسئولیت به عنوان یک امانت» است.
گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم - مهدی بختیاری: صبح چهارشنبه نمایندگان مجلس شورای اسلامی در حالی در آغاز نیمه دوم دوره یازدهم، به دیدار رهبر انقلاب رفتند که دو دیدار سالیانه آنها به دلیل شیوع ویروس کرونا، به صورت مجازی و تصویری برگزار شده بود.
شاید برای کسانی که تاکنون به حسینیه امام خمینی (ره) نرفتند و بخواهند با فضای این حسینیه و دیدار دیروز با نمایندگان آشنا شوند، خواندن این گزارش، خالی از لطف نباشد.
آخرین باری که به عنوان خبرنگار، به حسینیه بیت رهبری رفتم، انتخابات نهمین دوره مجلس شورای اسلامی در اسفندماه سال 90 بود و حالا یازده سال بعد، برای تهیه گزارش از یک «دیدار» رفتم.
تهران چهارشنبه هم مثل روز قبلش به دلیل آلودگی زیاد و گرد و غبار فراوان که در هوا وجود داشت، تعطیل و خیابان‌ها نسبت به روزهای دیگر خلوت‌تر بود.
ساعت 9:15 از ورودی خیابان «کشوردوست» وارد محوطه بیت رهبری شدم و قبل از ورود به حسینیه که باید موبایل و وسایل اضافی را تحویل دهیم، برای آخرین بار اخبار را چک کردم تا ببینم هیئت رئیسه مجلس با چه میزان تغییر در دیدار امروز شرکت خواهد کرد.
مجلس دیروز یک جلسه کوتاه فقط برای انتخابات هیئت رئیسه داشت و تنها خبری که دیدم، ابقای محمدباقر قالیباف به عنوان رئیس جدید بود که نسبت به رقبای دیگر مثل الیاس نادران، مرتضی آقاتهرانی و فریدون عباسی رای قاطع‌تری آورده بود - و البته قابل پیش بینی هم بود - هرچند نسبت به دو دوره قبل، آرایش کمتر شده بود.
موبایل را تحویل دادم و بعد از عبور از پست بازرسی، وارد حسینیه امام خمینی (ره) شدم که روی سردر آن تاریخ تاسیسش را 1368 نوشته‌اند.
فضای داخل حسینیه، یک شبستان نسبتا بزرگ با آجرهای زردرنگ و یک نیم طبقه دیگر است که در دیدارهای عمومی با اقشار مردم، عمدتا خانم‌ها در آنجا می‌نشستند و حالا بیشتر محلی برای استقرار بخشی از تیم تصویربردار است.
جایگاه رهبری به عنوان سخنران مراسم، در بالای یک سن بود و میهمانان و حضار هم از درب اصلی که روبری جایگاه قرار دارد، وارد می شدند.
اما در سال‌های اخیر این ترکیب کمی تغییر کرده است. رهبر انقلاب در دیدارهای عمومی، بر روی یک سکوی تعبیه شده در محوطه جلوی حسینیه می‌نشینند و میهمانان هم نه فقط از درب اصلی، بلکه از ورودی‌های دیگر هم وارد می‌شوند.
تزئینات داخل حسینیه در دیدار امروز از این قرار بود:
- 18 کتیبه مزین به نام حضرت فاطمه زهرا (س) که برروی پنجره‌های اطراف حسینه قرار گرفته بودند و در ماه های اخیر ثابت مانده‌اند.
- دو بنر کوچک در روبروی جایگاه که بر روی یکی عبارت «بقیه‌الله خیر لکم ان کنتم مومنین» و بر روی دیگری ذکر «صلوات» نوشته شده است.
- جلوی نیم طبقه روبروی جایگاه، برای مراسم امروز، این جمله از قول امام خمینی (ره) نصب شده بود: «مجلس خانه همه مردم و امید مستضعفین است.»
- دو بنر کوچک در طرفین جایگاه قرار داشت که بر رویشان عبارت: «مَن والاکُم فَقَد والَی الله» و «ومَن عاداکُم فَقَد عادَی الله» نوشته شده بود (بخشی از زیارت جامعه کبیره)
اما مهمترین نوشته حسینیه امام خمینی (ره) که خصوصا در سال‌های اخیر به فراخور فضای جلسه عبارتی بر روی آن نوشته می‌شود، همان است که در اول این متن هم به آن اشاره شد؛ تذکر به مسئولین درباره مسئولیتی که بر عهده آنها قرار گرفته است:
«وَ اِنَ عَمَلَکَ لَیسَ لَکَ بِطُعمَه وَ لَکِنَهُ فِی عُنُقِکَ أَمَانَه»
(همانا پست و مسئولیت، برای تو وسیله آب و نان نیست بلکه امانتی در گردن تو است.)
این بخشی از نامه امیرالمومنین (ع) به اشعث بن قیس (عامل آذربایجان) است و اگر به سابقه سخنان رهبری هم مراجعه شود، ایشان در گذشته نیز در سال 1371 در دیدار با کارگزاران نظام این نامه را به تفسیر بیان کرده بودند.
در همان دقایق اول یعنی ساعت حدود 9:20 دقیقه سه نفر از نمایندگان وارد حسینیه شدند. اینقدر زود آمده بودند که بعید نبود اصلا منتظر نمانده باشند تا ببینند نتیجه انتخابات هیئت رئیسه چه شده.
یکی دیگر از تغییرات یکی دو سال اخیر در حسینیه امام خمینی (ره) این است که برخلاف گذشته، میهمانان بجای نشستن بر روی زمین، بر روی صندلی‌های چیده شده و با رعایت فاصله اجتماعی می‌نشینند.
برای مراسم امروز، 15 ردیف و در هر ردیف 24 صندلی چیده شده بود که در طول مراسم چندتای دیگر هم اضافه شد و برخی صندلی‌های آخر سالن را هم که کسی روی آنها ننشسته بود، بردند.
من رفتم در ردیف آخر سالن نشستم.
تا ساعت 10:30 تقریبا همه میهمانان - که شامل نمایندگان، معاونت‌های مجلس، روسای نهادهای مرتبط مثل مرکز پژوهش‌ها، دیوان محاسبات و... و برخی مدیران ارشد پارلمان می‌شد، آمدند و تقریبا سالن پر شد.
همه منتظر ورود میزبان بودند که همراه با رئیس مجلس، در راهروی کناری مشغول بازدید از بنرهایی بودند که کارنامه یک ساله مجلس یازدهم روی آنها نوشته شده بود.
از یکی از نمایندگان، میزان تغییر در هیئت رئیسه مجلس را سوال کردم که گفت تغییرات زیادی نداشته و رئیس و نواب رئیس ابقا شده‌اند.
فضای جلسه هم تا پیش از آغاز رسمی مراسم، کمی متاثر از انتخابات هیئت رئیسه بود و نمایندگان با برخی که در این انتخابات رای نیاورده بودند، شوخی می‌کردند و برخی هم جدی ابراز ناراحتی می‌کردند.
یکی از نمایندگان برای عوض کردن فضای حسینیه، شعر بلندی را به سبک دم گرفتن در هیئت خواند و درخواست یکی از مسئولان بیت رهبری هم که داشت پشت تریبون چند نکته پیش از شروع مراسم می‌داد، برای ساکت کردن او موثر واقع نشد.
رهبر انقلاب راس ساعت 11 از پشت پرده جلوی حسینیه وارد شدند و حضار شروع به شعار دادن کردند.
اندکی بعد، قاری قرآن آیاتی تلاوت کرد و بلافاصله محمدباقر قالیباف برای ارائه گزارش عملکرد مجلس پشت تریبون رفت.
گزارش رئیس مجلس حدود 20 دقیق طول کشید.
تصمیمات نمایندگان در موضوعاتی نظیر: قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها (که به گفته قالیباف موجب باز شدن قفل‌های صنعت هسته‌ای و باز شدن دست مذاکره‌کنندگان شد)، اصلاح ساختار بودجه، حمایت از کسب و کارهای دانش بنیان، اصلاح در فرایند مجوز کسب و کارها، شفافیت قوای سه‌گانه (این یکی از مهمترین وعده‌های مجلس یازدهم بود که البته هنوز به سرانجام نرسیده و روند فعلی آن منتقدین زیادی دارد و قالیباف هم خیلی گذرا به آن اشاره کرد)، افزایش حقوق سربازان (قالیباف گفت که برای اصلاح شیوه فعلی سربازی به دنبال صحبت با ستاد کل هستیم تا هم نیازهای آنها برطرف شود و هم ظرفیت نیروی جوان به هدر نرود و یک سرباز احساس بیکاری و بیگاری نکند) از جمله مواردی بود که رئیس مجلس به آنها اشاره کرد و برخی را با تفصیل بیشتری توضیح داد.
سخنان رهبر انقلاب ساعت 11:35 دقیقه آغاز شد که مطلع آن به سالروز آزادسازی خرمشهر اختصاص داشت.
ایشان گفتند فتح خرمشهر فقط آزاد کردن یک شهر نیست بلکه این ماجرا، تغییر یک معادله تلخ و حیاتی به سود رزمندگان اسلامی و تبدیل آن به یک معادله شیرین بود.
«ماه‌های ابتدایی دفاع مقدس بسیار تلخ بود. در محلی که ما قرار داشتیم و آقای چمران فرمانده آن بود، در اتاق ایشان یک نقشه قرار داشت و روی آن تعدادی سنجاق آبی و تعدادی سنجاق قرمز بود. سنجاقهای آبی، زمین‌هایی بود که در دست ما قرار داشت و سنجاقهای قرمز زمین‌هایی را نشان می‌داد که در اشغال ارتش عراق بود و ما هر روز که می‌آمدیم می‌دیدیم تعداد سنجاقهای قرمز بیشتر شده است. اما این روند با عملیات ثامن‌الائمه برعکس شد و عملیات بیت المقدس کاملا ورق را برگرداند.»
سخنان رهبر معظم انقلاب درخصوص موضوع خرمشهر و دلایل این فتح بزرگ که ایشان از عنوان «نجات ملی» برای آن استفاده کردند، حدود 20 دقیقه طول کشید و پس از آن، به مسئله مجلس پرداختند که شامل سه بخش «ارزیابی کلی از عملکرد مجلس در دو سال گذشته»، «برشمردن شاخص‌های یک نماینده انقلابی» و «چند توصیه» بود.
ایشان البته در ابتدا تاکید کردند: «ما گفتیم مجلس انقلابی، یک عده‌ای خوششان نیامد. خب ولی ما حقیقت را گفتیم حالا بعضی‌ها خوششان می‌آید، بعضی‌ها خوششان نمی‌آید، عیبی ندارد؛ حقیقت همین بود که این مجلس با شعارهای انقلاب تشکیل شد و مردم نگاه کردند گزینه‌هایی را انتخاب کردند که حرکتشان، جهت‌گیری‌شان، شعارشان، حرفشان حرف انقلاب بود..... البته یک نکته اساسی، انقلابی ماندن است.»
سپس 9 شاخصه یک نماینده انقلابی را تشریح کردند که شامل: «سازده زیستی و پرهیز از زندگی اعیانی»، «امانتداری»، «مسئولیت‌پذیری»، «مردمی بودن»، «رفتن به دنبال حل مشکلات اساسی کشور»، «اجتناب جدی از فساد و تبعیض»، «همکاری و هماهنگی صمیمانه با دیگر دست‌اندرکاران کشور»، «پرهیز از جوزدگی» و «پایبندی به قانون اساسی» می‌شد و البته تصریح کردند که ایراد نطق‌های تند و پرشور نشانه انقلابی بودن نیست.
این تذکر «رهبری»، درخصوص رفتار نمایندگان در صحن علنی مجلس، البته پیش از این هم سابقه داشته است. ایشان یک بار هم همهمه نمایندگان و «دو دو» کردن آنها در میانه سخن دیگران را تقبیح کرده بودند.
(گفتن دو دو در صحن علنی مجلس به نشانه مخالفت و چهار چهار به نشانه موافقت با موضوع است)
ایشان بعد از این بخش، 10 توصیه به نمایندگان - به عنوان اعضای یکی از ارکان مهم در اداره کشور - در زمینه قانونگذاری کردند:
- قانون را با نگاه جامع و بلند مدت وضع کنید و از انباشت قانون بپرهیزید.
- به قوانینی که از دل سیاست‌های کلی نظام در می‌آید اهمیت بدهید (ایشان در این بخش با گلایه گفتند که موضوعاتی مثل سیاست‌های کلی انتخابات و یا سیاست‌های کلی نظام قانونگذاری، علی رغم اینکه چند سال از ابلاغ آنها گذشته ولی هنوز به صورت قانون درنیامده است.)
- مراقبت کنید که تعداد طرح‌ها بیش از حد نباشد.
(رهبری در اینجا هم فرمودند که بنا بر برخی گفته‌ها، تعداد طرح‌های این مجلس در طول این دوسال از سال‌های گذشته هم بیشتر است که این مسئله موجب لوث شدن مسئولیت خواهد شد. ایشان همچنین از این مسئله که در هر دوره مجلس، برخی طرح‌های مجلس قبل را که بر روی آنها کار کارشنانس هم شده، کنار می‌گذارند، انتقاد کردند.)
- رهبر انقلاب اسلامی از اینکه ساختار بودجه کشور هنوز اصلاح نشده، گلایه کردند و گفتند که این انتقاد هم به مجلس و هم به دولت برمی‌گردد اما مجلس مراقب باشد تا به کسری بودجه چیزی اضافه نکند چون کسری بودجه «ام الخبائث» است.
- تقویت بنیه کارشناسی مجلس، توصیه دیگر «رهبر انقلاب» به نمایندگان بود.
ایشان گفتند که باید مجموعه‌هایی مثل مرکز پژوهش‌های مجلس و کمیسیون‌های تخصصی در این زمینه تقویت شوند و البته گفتند برخی گزارش‌هایی که از مرکز پژوهش‌ها می‌آید چندان دلگرم کننده نیستند.
- برنامه هفتم توسعه موضوع دیگری بود که به آن اشاره شد.
ایشان با اشاره به تاخیر یکساله در این برنامه گفتند در این زمینه کلی‌گویی فایده ندارد. برنامه هفتم باید مسئله‌محور باشد و این البته به وظایف دولت هم برمی‌گردد.
رهبر انقلاب به موضوع معدن و صنایع به عنوان دو مثال اشاره کردند و گفتند در مسئله معدن، 90 درصد از منافع، بدون ارزش افزوده از بین می‌رود و لازم است برای آن سندی تهیه شود.
- ایشان به نمایندگان تاکید کردند که جزئیات تصمیمات خود را برای مردم توضیح دهند و در این مسیر منتظر رسانه‌ها و حتی رسانه ملی نباشند.
«خود شما هم وظیفه دارید. شما یک قانونی تنظیم می‌کنید، روی آن کار می‌کنید، مطالعه می‌کنید، با سروصدا و هیاهو تصویب می‌کنید، اما به مردم توضیح نمی‌دهید این قانون چیست و چرا تصویب شده. خب وقتی توضیح نمی‌دهید، یک عده‌ای فرصت پیدا می‌کنند علیه آن قانون بنا کنند جوسازی و هیاهو کردن تا شما را از تصویب این قانون پشیمان کنند.»
- ایشان از عملکرد دیوان محاسبات هم تقدیر کردند و گفتند اینکه این دیوان، چابک و فعال شده و به وضعیت برخی شرکت‌های دولتی هم می‌پردازد خیلی خوب است و اگر این روند تقویت شود، یکی از نقاط درخشان این مجلس خواهد شد.
- توصیه بعدی رهبر معظم انقلاب به نمایندگان، پرهیز اکید از دخالت در انتصابات دولتی بود.
ایشان گفتند در راهرو که می‌آمدیم، آقای قالیباف گفتند که «شما در یکی از این سال‌ها راجع به اینکه نمایندگان درمورد انتصاب‌ها و اینها دخالت کنند یک چیزی گفتید، بعضی از همکاران ما ناراحت شدند»؛ بنده ناراحتی شما را که اصلاً نمی‌خواهم و نمی‌پسندم، اما شما را هم خیلی دوست دارم، مصلحت شما را می‌خواهم؛ واقعاً نباید دخالت کنید در انتصابات!
شما وقتی که راجع به فلان مدیرکل، راجع به فلان فرماندار و حتی راجع به استاندار چه مثلاً به آن وزیر مربوط پیشنهاد می‌کنید یا احیاناً مثلاً خدایی ناکرده فشار وارد می‌کنید این موجب می‌شود که اگر چنانچه آن مأمور بد عمل کرد، آدم نداند یقه چه کسی را باید گرفت، نه مردم بدانند، نه دستگاه قضایی بداند، یقه آن وزیر را باید گرفت که چرا این را گذاشتید؟ یقه این نماینده را باید گرفت که چرا فشار آورده؟
چرا این کار را بکنید؟ یکی از مسائل مهم قانون اساسی همین مسئله تفکیک قوا است یعنی شما بگذارید او کار خودش را بکند، شما کار خودتان را بکنید، البته من همیشه توصیه‌ام به دولتی‌ها هم این بوده - قبلاً هم همیشه توصیه کردم حالا هم توصیه می‌کنم - که از نظرات نمایندگان استفاده کنند.
این بخش از سخنان رهبر انقلاب با «احسنت احسنت» گفتن حضار مواجه شد.
- توصیه پایانی، یک تذکر اخلاقی بود: «مراقب آبروی افراد باشید.»
ایشان تاکید کردند: «گاهی اوقات انسان می‌بیند، فرض کنید در یک صحبتی، در یک نطقی در مجلس - که بلندگوی مجلس یا مثلاً فلان پایگاه اینترنتی و فضای مجازی فرق دارد، اینجا یک مرکز مهم مسئول است - راجع به یک کسی یک چیزی گفته می‌شود که تحقیق نشده است. این وزر و وبالش پاک شدنی نیست. اگر بعد ثابت شد برای خودتان که این خلاف بوده - مثلاً فرض کنید این حرف - چه‌جوری می‌خواهید جبران کنید؟ خیلی مشکل است. مراقب باشید این انجام نگیرد.»
با پایان سخنان رهبر معظم انقلاب در ساعت 12:40، تعداد زیادی از حضار به سمت ایشان رفتند. «رهبری» هم کمی در میان آنها ایستاد و خوش بشی کردند و انگشتر ایشان هم نصیب اردشیر مطهری نماینده گرمسار شد که زودتر از بقیه درخواست کرد و این درخواست اجابت شد.