"آب" مسئله درجه یک محیط زیست کشور است

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، کمتر از دو هفته است که شینا انصاری صندلی ریاست سازمان حفاظت محیط زیست را تحویل گرفته و سکاندار این مهم در دولت چهاردهم شده است. انصاری که از حمایت اکثریت جامعه محیط زیست کشور برخوردار بوده، در شرایطی حفاظت از محیط زیست کشور را بر عهده گرفته که در تمامی ارکان حیات از آب، خاک، هوا، حیات وحش و... در آستانه هستیم و هر تصمیم می‌تواند باعث عبور از این آستانه‌ها شویم.

به عقیده کارشناسان محیط زیست کشور اکنون در حساس‌ترین شرایط است و اگر چند سال پیش‌رو را برای حفظ محیط زیست و نجات آن از بحران‌ها از دست بدهیم، به باتلاقی فروخواهیم رفت که نسل‌های آینده را نیز در خود غرق خواهد کرد. در چنین شرایطی انتظار می‌رود که شینا انصاری با ترسیم یک نقشه راه مناسب و متناسب با شرایط روز کشور در کنار استفاده از ظرفیت مردم، تشکل‌ها، جامعه علمی و... بتواند شرایط بهتری را برای محیط زیست کشور رقم بزند.

در رابطه اولویت‌بندی تصمیمات محیط زیستی در دولت چهاردهم، دکتر مهدی اسماعیلی بیدهندی؛ عضو هیئت علمی دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران به خبرنگار تسنیم گفت: ما نباید به محیط زیست نگاه دولت‌محور داشته باشیم و اصلاً اینکه بگوییم اولویت دولت چهاردهم در موضوع محیط زیست چیست، عبارت درستی نیست. اگر نگاه ما یک نگاه دولت محور باشد، با روی کار آمدن هر دولت جدید سیاست‌ها و اولویت‌ها نیز تغییر پیدا خواهد کرد که این درست نیست.

وی با بیان اینکه محیط زیست تصمیم تمام دولت‌هاست، ادامه داد: به عنوان مثال شرایط امروز دریاچه ارومیه در چندین دولت قبل در قالب احداث میان‌گذر، سدسازی و عوض کردن رویکرد کشاورزی رقم خورد اما می‌بینیم که اثرات آن همچنان پابرجاست. به همین دلیل است که نمی‌توانیم اولویت‌های محیط زیستی را دولت‌محور بدانیم.

استاد دانشگاه تهران گفت: از نظر بنده به دلیل اقلیم گرم و نیمه خشک کشور، مدیریت غلط منابع آبی در طول چند دهه گذشته و تصمیمات غیرپایداری مانند طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای که یکی از مهم‌ترین چالش‌های محیط زیست کشور است، "آب" مسئله درجه یک محیط زیست کشور است. درحال حاضر پیشنهاداتی که در حوزه مدیریت منابع آب کشور ما مطرح می‌شود، عموماً رویکرد سازه‌محور دارد. بر اساس همین رویکرد در دهه 70 و 80 شاهد سدسازی‌های متعدد بودیم و اکنون نیز این دیدگاه خود را به صورت انتقال آب بین حوضه‌ای نشان داده است. این در حالیست که باید رویکرد بر اساس مدیریت بهینه و آمایش شده منابع آب باشد.

اسماعیلی بیدهندی اظهار کرد: بر همین اساس می‌طلبد در این دولت، مدیریت منابع آبی کشور با رویکرد آمایش سرزمینی پیگیری شود.

وی، با انتقاد از حمکرانی منابع آب کشور توسط وزارت نیرو گفت: در حال حاضر مدیریت و حکمرانی آب در کشور ما در دست وزارت نیرو است که این هم یکی از چالش‌های حکمرانی کشور است. از نظر بنده باید در گام اول تکلیف این مسئله مشخص شود؛ یعنی سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان متولی حفاظت از محیط زیست کشور که منابع آبی هم جزو این ارکان هستند، باید تکلیف مدیریت و متولی بودن در حوزه منابع آب از نظر حقوقی را مشخص کند تا بتوانیم مدیریت یکپارچه را داشته باشیم.

عضو هیئت علمی دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران افزود: اختلافی که از نظر حقوقی در مدیریت منابع آب کشور وجود دارد، باعث می‌شود که تکلیف آب در مواردی مشخص نشود. دولت باید تکلیف بخش‌های مختلف محیط زیست که اکنون بین چندین سازمان و وزارتخانه تقسیم شده است را مشخص کرده و متولی را یکپارچه کند. باید نهایتاً به یک نظام حکمرانی در خصوص محیط زیست برسیم که بتواند در جهت احقاق حقوق محیط زیستی شهروندان باشد.

اسماعیلی بیدهندی بیان کرد: جدای از مسئله آب، مسئله آلودگی‌ها را داریم که در کلانشهرهایی مانند تهران، اصفهان، مشهد و‌... خود را به صورت آلودگی هوا نشان می‌دهد اما در سایر شهرها نیز به صورت آلودگی خاک، آلودگی منابع غذایی و... را داریم. در خصوص این آلودگی‌ها نیز در ابتدا آلودگی هوا مطرح است که سازمان حفاظت محیط زیست باید طبق چهارچوب قانون هوای پاک و آیین نامه‌های مربوطه آن از منظر قضایی پیگیر اجرایی شدن این امورات باشد. آلودگی هوا یک معضل چندگانه است که مواردی ازجمله کیفیت سوخت، کیفیت خودروهای داخلی، تعهدات وزارت نیرو در تامین سوخت نیروگاه‌ها و... در آن دخیل هستند و لذا مقابله با آن یک امر فرادستگاهی است.

وی اضافه کرد: درخصوص آلودگی خاک و تهدید امنیت غذایی نیز سازمان حفاظت محیط زیست باید در همکاری با وزارت جهاد کشاورزی و وزارت بهداشت به مسئله رفع این آلودگی‌ها بپردازد که متوجه بخش فراوانی از شهروندان ما در نقاط مختلف کشور است. به طور ویژه در حوزه سموم کشاورزی که استفاده می‌شود، محصولات زراعی و باغی و حتی فرآورده‌های لبنی می‌تواند آلوده باشد. در چرخه غذایی این آلودگی‌ها که وارد میوه‌جات، شیر چهارپایان و گوشت ماکیان شده نهایتاً اثر خود را بر سلامت شهروندان می‌گذارد.

استاد دانشگاه تهران با تأکید بر بحث فرهنگسازی محیط زیست خاطرنشان کرد: فرهنگ‌سازی در حوزه محیط زیست نیز باید به صورت پیوسته و با یک استاندارد مشخص در سطوح مختلف جامعه (کودکان، بزرگسالان، جوامع محلی و...) تحقق پیدا کند. بحث آموزش برای تمامی دولت‌ها باید به عنوان یک جزء جدا نشدنی از سیاست‌ها و برنامه‌های سازمان حفاظت محیط زیست دیده شود. فرهنگ‌سازی نیز باید در بستر همین آموزش رقم بخورد اما به این شرط که این آموزش و فرهنگ سازی متناسب با نیازهای مطرح در جامعه و متناسب با مخاطب این آموزش‌ها باشد.