آدرس شهر پایدار از مسیر پست می‌گذرد
شهر پایدار مفهومی است که امروزه در جهان به شدت مورد توجه قرار گرفته و گسترش استفاده از خدمات پستی یکی از راه‌های نزدیک شدن به شهر پایدار است.
شهر پایدار مفهومی کلی با رویکردی مشخص برای توسعه زندگی امروز بشر است. محوریتِ شهر پایدار بر پایداریِ اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی استوار است. این رویکرد در برنامه‌های اجرایی، توسعه زندگی بشر، صنعت و کسب و کارها تاثیرگذار خواهد بود.
شهر پایدار در سه بخشِ اقتصاد، اجتماع و محیط زیست تاثیرگذار است.
در شهر پایدار ما با مفاهیم جدیدی مانند پایداری اقتصادی مواجه هستیم. در این اقتصاد، مجموعه‌های دانش بنیان که ارزش افزاوده زیادی دارند و مجموعه‌هایی که مبتنی بر تولید هستند، مورد توجه قرار می‌گیرند. در شهر پایدار، اقتصاد دربرابر هر گونه نوساناتِ قیمت ارز، مقاوم خواهد بود. در شهر پایدار فرصت‌های برابر برای کسب و کارها ایجاد و حقوق مالکیت معنوی رعایت می‌شود. دسترسی به منابع اقتصادی به صورت یکسان و برابر وجود خواهد داشت.
در شهر پایدار، مفاهیمی مانند عدالت اجتماعی، رفع تبعیض، محرومیت زدایی، حقوق شهروندی برابر و مساوی برای مردم ایجاد می‌شود.
در این میان و از همه مهمتر پایداریِ زیست محیطی است که در شهر پایدار کمترین آسیب و تغییرِ جبران ناپذیر به محیط زیست وارد می‌شود. همچنین استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر، استفاده از دستگاه‌های برقی، استفاده از کارخانه‌هایی که سوخت برق دارند، در دستور کار قرار می‌گیرند.
استفاده کمتر از سوخت‌های فسیلی، استفاده از متریال‌های بازگشت پذیر به طبیعت، کاهش تولید زباله، مدیریت پسماند؛ شهری و صنعتی؛ همه این‌ها رویکردهایی است که در شهر پایدار می‌گنجد.
در این مطلب می‌خواهیم به نقشی بپردازیم که پُست در رسیدن به شهر پایدار می‌تواند ایفا کند. پیش از آن پرسش دیگری مطرح می‌شود که چرا باید رویکردِ شهرها و کشورها به سویِ شهر پایدار باشد و چرا این رویکرد بر بخش‌های مختلف زندگی ما سایه افکنده است.
در پاسخ به این پرسش باید گفت؛ در قرن گذشته و در دهه‌های گذشته، بشر به طور لجام گسیخته‌ای از منابع طبیعی استفاده کرده و با هدف افزایش بهره سود در تولید، بسیاری از مسائل زیست محیطی را نادیده گرفته است.
اکنون بیش از یک دهه است که محافل علمی و جهانی با رویکردهای مردمی و جهانی به بازنگری در فعالیت‌های بشر پرداخته‌اند. رسیدن به شهر پایدار رویکردی است که برای حفظ سیاره و جامعه بشری به شدت ضروری می‌نماید و در حال حاضر رویکرد بسیاری از کشورها براساس رسیدن به شهر پایدار است.
برخی از کشورها به شکل نمادین در زمینه شهر پایدار ورود جدی داشته‌اند؛ که بیشتر آنها کشورهایی هستند که در سازمان ملل و مجامع جهانی قدرت بیشتری دارند. البته باید توجه داشت که ورود این کشورها به حوزه شهر پایدار، بیشتر در حدِ شعار باقی مانده است.
در این میان اما برخی کشورها به شکلی واقعی و عمل‌گرا وارد عرصه شهر پایدار شده‌اند؛ کشورهای اروپای غربی در بحث آب و انرژی‌های تجدید پذیر بیشترین فعالیت را داشته‌اند. در میان کشورهای آسیایی، سنگاپور و کره جنوبی و در خاورمیانه هم کشوری مانند امارات فعالیت‌های بسیاری خوبی در عرصه شهر پایدار داشته‌اند.
بیشترین مناطقی که در این عرصه فعالیت‌های جدی داشته‌اند؛ نقاطی هستند که محدودیت منابع دارند. شهرهایی که مشکل آب یا مشکل دفع پسماند دارند زودتر دچار بحران می‌روند و شکننده‌تر هستند. از این رو، این شهرها به طور جدی‌تری به مسئله پایداری فکر می‌کنند و زودتر در این زمینه وارد عمل می‌شوند. مانند جزیره کیش در کشور خودمان که با مشکلِ آب و البته دفعِ پسماند مواجه است و از مدت‌ها پیش به فکرِ رفع این مشکلات و رسیدن به پایداری بوده است.
در کشور امارات حتی پا را فراتر از همه این‌ها گذاشته‌اند و شهری را با مفهوم انتظایی و حتی نمادین، از انرژی‌های تجدیدپذیر و حتی سیستم آبِ قابل بازیافت ساخته‌اند.
فراموش نکنیم که شهر پایدار یک رویکرد است و بیشتر کشورهای اروپای غربی و کشورهای پیشرو صنعتی، آن را دنبال می‌کنند. بخشی از این مسیرِ رسیدن به شهر پایدار به دلیل تعهداتِ این کشورها و بخشی هم به دلیل محدودیت‌هاست.
در ایران هم به لحاظ علمی و دانشگاهی و آزمایشگاهی مطالعاتی درباره شهر پایدار شروع شده و کارهایی در این زمینه انجام شده است. البته ما در این زمینه بسیار محدود هستیم و فعالیت‌های زیادی نداشته‌ایم و بیشتر براساس بحران‌ها به فکرِ ایجاد پایداری می‌افتیم.
حال به پرسشِ ابتدایی میرسیم؛ اینکه پُست در رسیدن به شهر پایدار چه نقشی خواهد داشت؟
در دنیای امروز پُست سکوی تجارت الکترونیک است. البته در این میان هستند کسانی که هنوز تصورشان از پُست و رسالتش، همان نامه‌رسانی به شیوه‌ی قدیم است.
امروزه بیش از هفتاد درصد از ترافیک پستی را کالاهای تجارت الکترونیک تشکیل می‌دهند. کلیه فروشگاه‌های اینترنتی که هم‌اکنون در سطح کشور فعال هستند، از طریق پُست مرسوله‌های خود را به طور مستقیم به دستِ مشتریان می‌رسانند.
اگر مردم ما با فرهنگ پست و خدمات پستی آشنا شوند و بتوانند به بهترین شکل از این خدمات استفاده کنند؛ بخش زیادی از ترافیک، آلودگی و ترددهای درون شهر کاهش خواهد یافت.
بهره‌برداری درست از صنعت پست می‌تواند موجب جلوگیری از اتلاف انرژی، مدیریت زمان، پایین آوردن میزان ترافیک، کم کردنِ استهلاک، کاهش مصرف سوخت و بسیاری دیگر از موارد شود.
عدالت اجتماعی یکی از مواردی است که در شهر پایدار به شدت مورد توجه قرار می‌گیرد. در این میان بالابردنِ سرانه پُستی در کشور می‌تواند به این عدالت اجتماعی کمک کند. شاید برای شما هم این پرسش مطرح شود که این مهم چگونه از طریق پست اتفاق می‌افتد؟
اهل اقتصاد خوب می‌دانند که یکی از مشکلات مهم کشور ما مربوط به صنعتِ توزیع است. سیستم توزیع نامناسب موجب شده که کالایی به ارزش مثلا هزار تومان، وقتی به دست مردم می‌رسد، قیمتش 5 هزار تومان شده است. علت اصلی این امر وجود واسطه‌ها است. در چنین سیستمی، تولید کننده شاید کمترین میزان سود را ببرد، در حالی که بالاترین زحمت را متحمل شده است. مصرف کننده هم بیشترین پول را بابت آن کالا پرداخت می‌کند. همین امر یکی از مشکلات بزرگ در مسیر تولید است.
در این بخش است که پست می‌تواند به سیستم توزیعِ کشور کمک کند و با رساندنِ محصولات از تولید کننده به مصرف‌کننده؛ واسطه‌ها را حذف و قیمتِ نهایی کالا را پایین بیاورد.
شهر پایدار و صنعت پست
مسیر رسیدن به این اهداف در ایران شکل گرفته و البته هنوز در ابتدای این مسیر هستیم. در همین سال جاری دو اتفاق مهم در این زمینه رخ خواهد داد؛ یکی نمایشگاه صنعت پست است که خرداد سال جاری در مصلی تهران برگزار خواهد شد و دیگری دومین نمایشگاه بین‌المللی شهر پایدار است.
نمایشگاه صنعت پست نخستین دوره‌اش را تجربه می‌کند. این نمایشگاه به همت شرکت ملی پست ایران و در بخش‌های تجارت الکترونیک، لجستیک هوشمند و صنایع وابسته در خرداد سال جاری برگزار می‌شود. مهمترین هدف این نمایشگاه آشنایی بیشتر مردم با پیشرفت‌های شکل گرفته در صنعت پست است.
کسانی که موضوعِ شهر پایدار را دنبال می‌کنند، خوب می‌دانند که سال گذشته نخستین دوره نمایشگاه شهر پایدار در کیش برگزار شد و گام مهمی در ارائه این مفهوم به جامعه برداشته شد.
امسال هم قرار است دومین نمایشگاه شهر پایدار برگزار شود. البته امسال این نمایشگاه به دلیل استقبال بخش‌های مختلف، به تهران نقل مکان خواهد کرد و احتمالا گسترده‌تر از سال گذشته برگزار خواهد شد. این رویداد می‌تواند تلنگری به تمام بخش‌های صنعتی و غیر صنعتی باشد، تا اصولِ رسیدن به شهر پایدار را در فعالیت‌هایشان مدنظر قرار دهند. البته در این رویداد برخی از فعالیت‌هایی که در این زمینه انجام شده است هم در معرض دید عموم قرار می‌گیرد.
برگزاری این دو رویداد را می‌توان گام‌های مهمی برای حرکت به سوی شهر پایدار دانست. البته که برای رسیدن به شهر پایدار، راه بسیاری در پیش است...