«آموزش حضوری» یا «آموزش مجازی»؛ دوراهی تکلیف و تکلف خانواده ها / کرونا؛ آلارم تغییر در ساختار نظام آموزشی کشور

به گزارش خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ برخلاف تمام گمانه زنی هایی که مسئولان حوزه نظام آموزشی در رابطه با بازگشایی مدارس در مهر و بعد از آن در آبان ماه اعلام کردند، هنوز بازگشایی مدارس و آموزش حضوری در هاله ای از ابهام قرار دارد.

گرچه بازگشایی مدارس نسبت با سال تحصیلی گذشته شرایط مطلوب تری دارد و تضمین سلامت دانش آموزان به مراتب شرایط بسیاربهتری دارد، اما شایعات و اخبار رسانه های و شبکه های معاند که از سوی دشمنان با هدف ایجاد تشکیک و تردید تهیه و تدوین میشود، متاسفانه روی شمار قابل توجهی از خانواده ها اثرات سوء خود را گذاشته است.

یکی از مهمترین اقداماتی که در سال گذشته قاطبه خانواده ها و جمیع رسانه ها و افکار عمومی خواستار آن بودند؛ مقوله واکسیناسیون دانش آموزان بود؛ چرا که با واکسیناسیون دانش آموزان مهمترین نگرانی خانواده ها و ایضا جامعه پزشکی و وزارت آموزش و پرورش هم رفع میشد و برگزاری کلاس ها با تضمین بهتری صورت میگرفت.

در دولت سیزدهم وزیر بهداشت و درمان با اخذ رای اعتماد واکسیناسیون جمعیت 14 میلیونی دانش آموزان را در اولویت قرار داد و خوشبختانه در مدت زمان بسیار کوتاهی موفق به واردات واکسن سینوفارم کردند که کشور چین یعنی تولید کننده این برند از واکسن کرونا تا یک ماه گذشته 100میلیون دوز از این واکسن را به دانش آموزان خود تزریق کرده بود و گزارش هایی که از این اقدام موفق به سازمان جهانی بهداشت ارائه شده بود از نتایج درخشانی حکایت داشت.

اما با اعلام زمانبندی سنی جهت تزریق واکسن کرونا به دانش آموزان ایرانی یکبار دیگر رسانه های معاند استراتژی خصمانه خود را تغییرداده و برخی از خطرات بی اساس را در بوق و کرنا کرده و از شبکه های و رسانه های خود به خورد مردم دادند. این اقدام در حالی آن دسته از خانواده ها را دچار تردید و تشکیک کرد که ستاد ملی مقابله با کرونا و در راس آن وزارت بهداشت کشور گزارش هایی از موفقیت و بی عارضه بودن واکسیناسیون دانش آموزی منتشر کردند.

گذشته از آن بسیاری از پزشکان متخصص و شخصیت های علوم پزشکی و آزمایشگاهی خطاب به خانواده هایی که در برابر واکسیناسیون فرزندان دانش آموز خود مقاومت می کردند، تزریق واکسن را توصیه کردند و این اطمینان را دادند که فرزندان آنها دچار هیچ عارضه خاصی نخواهند شد.

همین تغییر مواضع رسانه های معاند و «جنگ حیدری نعمتی» آنها با افرادی که در داخل کشور آب به آسیاب بیگانگان می ریزند، سبب شد که یکبار دیگر فضای رسانه ای دوگانه ای له و علیه آموزش مجازی و آموزش حضوری شکل بگیرد.

در این میان برخی از رسانه هایی که در 20 ماه گذشته دچار سکون و انفعال شده بودند با روی کار آمدن دولت سیزدهم حافظه از دست رفته خود را به دست بیاورند و از چپ و راست و راست و دروغ بهم ببافند که کلاف سردر گم نظام آموزشی را به چنین شرایطی مبتلا کنند.

حال گذشته از بحث واکسیناسیون و نگرانی هایی که خانواده ها از بابت وضعیت پروتکل های بهداشتی داشتند، حالا به وسواس فکری دیگری نیز مبتلا شده اند که مربوط به شیوه ها و قالب های آموزش می شود. یعنی در میان زمین بازی بدخواهان و معاندان توپ تردیدی شده اند که به آموزش مجازی و در خانه ماندن فرزندان شان رضایت دهند یا با انجام واکسیناسیون دل به دریا زده و فرزندان خود را به مدرسه بفرستند و آموزش حضوری را لبیک بگویند.

با این احوال خبرنگار دانا در گفت و گو با کارشناسان نظام اموزشی که خود نیز 30 سال در کلاس های درس مدارس تدریس کرده و هم در ستاد آموزش و پرورش سکان مدیریت را برعهده داشته اند گفتگو کرده است.

لازم به ذکر است که هر یک از مصاحبه شوندگان دانا طرفدار یکی از شیوه های آموزش مجاری و حضوری بوده اند که در ادامه اظهارات این عزیزان خواهد آمد:

آموزش مجازی، «پرورش» دانش آموزان را مختل کرده است

فاطمه ساریخانی، معلم بازشسته و کارشناس نظام آموزشی در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ گفت: حضور فیزیکی کودک در مدرسه بخاطر تربیت و پرورش است که در آموزش مجازی پرورش مورد غفلت واقع شده؛ بنابراین باید متولیان نظام آموزشی به صورت جدی به این مسئله فکر کنند و به نوعی عقب ماندگی های پرورشی را جبران کنند. چرا که با آغاز بحران کرونا و تعطیلی مدارس رکن «پرورش» مورد غفلت مسئولان وزارت آموزش و پرورش و متولیان بهداشت و درمان و سایر تصمیم گیرندگانی واقع شده که رای به تعطیلی مدارس دادند.

وی در ادامه افزود: با قطعیت یافتن تعطیلی مدارس و تداوم کرونا باید معاونت ها و مسئولان این وزارتخانه به دنبال بخش هایی می بودند که از دید پنهان است؛ مانند انگیزه های پرورشی! در حالیکه آنها تنها روی آموزش مجازی تکیه کردند و اگر خواستار بازگشایی مدارس بودند، هیچ سناریو بازدارنده و مطمئنی برای مصون ماندن دانش آموزان از مخاطرات کرونایی نداشتند.

تعطیلی مدارس برای نظام آموزشی ما یک فاجعه محسوب می شود

این کارشناس آموزشی در تشریح بحث خاطر نشان کرد: مهمترین مشکلی که با شیوع کرونا گریبانگیر نظام آموزشی کشور ما شد، تعطیلی مدارس و جایگزینی آموزش مجازی و برخط به جای برگزاری کلاس های حضوری روزانه بود. تعطیلی مدارس مشکلی چند بعدی است که بدون اغراق برای نظام آموزشی ما یک فاجعه محسوب می شود. بعدها می فهمیم که تعطیلی مدارس و تبعات این تعطیلی که هنوز به منصه بروز و ظهور نرسیده اند، اولین مشکل اساسی کشور دوران کرونا بوده اند و ما از آن غافل بوده ایم. این نقصان در دهه های آینده نمود پیدا می کند.

وی اضافه کرد: با این وجود خود آموزش مجازی به تنهایی کلاف سر درگمی است که ریزمشکلات پنهانی را در دل خود دارد. مشکلات بنیادینی مانند ناکارآمدی های اولیه پیام رسان شاد، عدم دسترسی برخی از دانش آموزان به آنتن نت؛ یا در اختیار نداشتن گوشی هوشمند و تبلت که بخش مهمی از دانش آموزان وادار به ترک تحصیل و جاماندن از درس و مدرسه کرد. ایضا رایگان نبودن نت و بی در و پیکر بودن دنیای پرزرق و برقی مانند اینترنت و امکان دسترسی به تمام داده هایی که در این فضا برای دانش آموزان موجود است هر کدام به تنهایی می تواند سرنوشت دانش آموزان را به ناکجا آباد بکشد.

 آموزش مجازی و 20 ماه «آموزش» بدون «پرورش»!

ساریخانی در بخش دیگری از سخنانش گفت: طی 20 ماهی که از ظهور کرونا - این درد خانمان سوز - میگذرد، بارها رسانه ها در مورد مشکلات آموزش مجازی نوشته اند و خطرات را تذکر داده و تشریح کرده اند. واضح تر اینکه در بیان دغدغه های آموزش و پرورش که بر دو رکن «آموزش» و «پرورش» استوار است، تنها به رکن اولین آن یعنی «آموزش» توجه شده و رکن دوم که رکن «پرورش» است، مورد تغافل واقع شده. در حالیکه به نظر می رسد رکن پرورش از جهات بسیاری مهم تر از رکن اولیه است.

اندیشمندان «آموزش» و «پرورش» را همپا و همسنگ هم دیده اند

وی افزود: برای اندیشمندانی که در وزارت فرهنگ قبل از انقلاب و وزارت آموزش و پرورش پس از انقلاب اقدام به تهیه اساسنامه هایی جهت فعالیت این وزارتخانه وزین نمودند؛ دو مسئولیت و ماموریت به موازات و همسنگ و همپای هم متصور شده بود. یعنی «آموزش» به علاوه «پرورش».

حضور فیزیکی کودک در مدرسه، بعد تربیتی دارد

این معلم بازنشسته خاطر نشان کرد: با این وجود نیمی از اهدافی که در حضور فیزیکی کودک در مدرسه مورد انتظار است، تربیت و پرورش است و بعدی پرورشی دارد. اندیشه و شخصیت کودک به تبع در میان هم سن و همسالان خود شکوفا می شود.

ساریخانی با بیان اینکه «آموزش» جنبه ای ظاهری دارد، گفت: خانواده کودک نمادها و نمودهای آموزش را می فهمند که مثلا فرزند آنها فلان جمله را یاد گرفته و یا می تواند یک مسئله و یا معادله ریاضی و فرمول جبر و مثلثات را حل کند. خود دانش آموز هم به این نکته واقف می شود. اما برعکس رکن «پرورش» و رخدادهای پرورشی در پس زمینه ذهن کودک اتفاق می افتد. یک کودک هرگز نمی تواند برداشتی را که در یک بگو مگو داشته است و آن برداشت موجب تربیت و فراگیری درست او شده را برای کسی تشریح و تبیین کند. او فقط در پس زمینه ذهنش می فهمد که مثلا همکلاس او بخاطر دروغ تنبیه شده. برای همین از دروغ بیزار می شود.

تمام این مقدمه از این جهت بود که بگویم متاسفانه تربیت و پرورش در فرایند تحصیلی و نظام آموزشی ما مورد غفلت واقع شده است. با این منظر که درست و عمیق تامل کنیم خواهیم دید که پرورش و رکن تعلیم مهمتر از آموزش است. چرا که آموزش و تعلیم صرف منهای پرورش و بلوغ فکری علمی شاید فاجعه بار باشد. چرا که تمام دانشمندانی که مخترع بمب های اتمی و خوشه ای بوده اند، از آن دسته افرادی بوده اند که مدارس و معلمان از تربیت آنها - شاید - غفلت کرده باشند.

بنابراین باید مسئولان و متولیان نظام آموزشی به صورت جدی به این مسئله فکر کنند که به نوعی عقب ماندگی های پرورشی را جبران کنند. ضمن آنکه همانند دغدغه ای که در رابطه با آموزش کودک در فضای مجازی دارند، برنامه هایی تدوین کنند که در نهایت اهداف پرورشی کودکان و نوجوانان در همان فضای مجازی تا حدودی محقق شود.

حمید جعفری، نویسنده و کارشناس حوزه آموزشی و دبیر بازنشسته آموزش و پرورش در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ گفت: آموزش مجازی فرزند خلفی که زودتر از موعد به دنیا آمد؛ اما از آنجایی که این نوع از آموزش بهترین روش فراگیری علم و دانش در آینده جهان است، باید بسترهای شکوفایی این روش فراهم شود؛ چرا که این شیوه آموزشی در مقایسه با آموزش حضوری مزایای بیشتری دارد و در آینده به نوع بشر کمک های فراونای خواهد کرد.

وی افزود: نیاز به آموزش از راه دور و آموزش غیر حضوری سالیان سال قبل از بروز کرونا در کشور ما خود را به اثبات رسانده بود؛ مثلا در دانشگاه هایی مانند دانشگاه پیام نور این شیوه از دهه های گذشته پی گرفته می شد، در حالیکه در طول یک ترم بسیاری از دانشجویان و استادان همدیگر را هرگز نمی دیدند و تنها از طریق تلفن با هم مکالمه می کردند که در سال های اخیر با فراگیر شدن استفاده از تلفن های هوشمند و شبکه های مجازی این کار با سهولت بیشتری انجام شد.

«تعطیلی مدارس» و «آموزش مجازی» دو راهی سرنوشت دانش آموزان

این فعال حوزه آموزش و پرورش با بیان اینکه کرونا باعث شد که آموزش مجازی به یکباره فاصله ای چند پله ای را با تعجیل طی کند؛ بنابراین طبیعی است که تعجیل در هر کاری مشکلات دیگری را به بار خواهد آمورد. مثلا مشکلات شبکه شاد یکی از این موارد است. برای همین مردم باید بپذیرند که ما با ظهور کرونا یا باید مدارس را به طور کل تعطیل می کردیم یا باید تنها راه باقیمانده یعنی آموزش مجازی را به راه می انداختیم که راه دوم انتخاب شد و به موازات گذشت زمان هر روز مشکلات آموزش مجازی بیشتر برطرف می شد تا امروز که آموزش مجازی با مشکلات کمتری نسبت به سال گذشته در حال انجام است.

رسیدن به قافله علمی جهان با استفاده از مرکب «مجاز»

وی اضافه کرد: با این حال ما مجبوریم این بستر را نگهداری کنیم و هر روز به غنای آن بیفزائیم؛ چرا که جهان با سرعت تکنولوژی طی مسافت می کند و ما نمی توانیم از این قافله خود را عقب نگداریم و به شیوه مکتب خانه ای مدارس و دانشگاه هایمان را اداره کنیم. بی تردیدی زمانی خواهد رسید که آموزش مجازی فارغ از تمام انتقاداتی که امروز به آن وارد می آید؛ محاسن بسیار زیادی را از خود ساطع کرده و و به اثبات خواهد رساند. برای مثال می گویم که در آموزش حضوری فرزند یک نظامی را در نظر بگیرید که وسط سال مجبور است بخاطر تغییر محل خدمت پدر خود به شهر و مدرسه ای دیگر نقل مکان کند. حال این دانش آموز باید وسط سال به یک مدرسه و شهر دیگر برود. قطعا تا زمانی طی شود او به مدرسه و شهر دیگری عادت کند، سال تحصیلی به اتمام رسیده است و این دانش آموز قطعا ضربات بسیار زیادی را باید متحمل شود.

آموزش مجازی محدودیت زمان و مکان را از میان برداشت

این دبیر بازنشسته آموزش و پرورش ادامه داد: اما این دانش آموز می تواند در صورت اجبار پیش آمده همراه خانواده خود به سفر برود، اما همچنان از طریق فضای مجازی با معلم و کلاس و همکلاس ها و همچنین اولیا مدرسه اول خود در رابطه باشد و هیچ مشکلی هم برای او پیش نیاید. بی شک راه دوم برای اینچنین دانش آموزی مفید تر است. با این وجود به نظر می رسد آموزش مجازی کماکان قدرت خود را دارد اما برخی از مشکلات ابتدایی سبب عدم ارتباط دانش آموزان با معلمان شده است.

باید در مدارس کلاس آموزش اینترنت و نرم افزارها برگزار شود

وی در ادامه تصریح کرد: یکی از مهمترین مشکلاتی که سد بین دانش آموز و معلم می شود، عدم آشنایی دانش آموزان با فضای جدید یعنی گوشی و تبلت و همچنین نرم افراهای آموزشی است. برای همین پیشنهاد میکنم که مدارس و حتی دانشگاه ها یک دوره فشرده حضوری برای آموزش دانش اموزان و حتی اولیا آنها یا اینترنت، گوشی و تبلت و نرم افراز های آموزشی برگزار کنند تا به صورت عملی دانش آموزان بتوانند با ابرازهای جدید آموزش مجازی کار کنند. این صورت خواهند دید که بسیاری از مشکلات حل خواهد شد.

آموزش مجازی و محدودیت های کلاس و مدرسه

وی عنوان کرد: همانطور که در ابتدا خاطر نشان کردم آموزش مجازی مزیت های دیگری هم دارد؛ مثلا صرفه جویی در هزینه حمل و نقل، نوشت افزار، خرید خوراکی و تغذیه، کمک به هزینه های جاری مدرسه و...؛ حذف زمان رفت و آمد و در نتیجه در اختیار داشتن زمان بیشتری برای انجام تکالیف درسی و استراحت که می توان از آن تحت عنوان صرفه جویی زمان نام برد؛ امکان مشورت دانش آموز با والدین؛ امکان حضور در کلاس آنلاین در راحت ترین و ریلکس ترین حالت که یکی از ضروریات کلاس های درسی است و...

آموزش مجازی و مزیت های اجتماعی

جعفری در خاتمه اظهاراتش عنوان کرد: بی تردید در شهرها و ابر شهرهایی چون تهران، مشهد، اصفهان، اهواز و... رفت و آمد و تردد وسائل نقلیه که در سال تحصیلی تردد سرویس های مدارس هم به آن اضافه می شود، آلودگی هوا و ترافیک سنگین را رقم می زند که اگر دو معضل آلودگی هوا و ترافیک را تحلیل کنیم خواهیم دید که برای کنترل و مدیریت نسبی این معضلات چه هزینه سرسام آوری به جامعه و دستگاه های مختلف دولتی و غیر دولتی تحمیل می شود. در این بین مردم هم با تنفس در فضای آلوده و تلف شدن وقت گرانبهای آنها در ترافیک در این تاوان شریک هستند. بنابراین لازم است که دولت جدید در گسترش زیر ساخت های لازم برای آموزش حضوری که شاید بتوان ان را بخشی از دولت الکترونیک به حساب آورد کوشش کند و مقدمات آموزش مجازی را در کنار آموزش حضوری مدیریت شده فراهم نماید. بی تردید در چنین حالتی می توانیم زودتر به نتیجه مطلوب رسیده و همپای سایر کشورهای جهان با توسل به قابلیت های تکنولوژی در اکتساب و تحصیل علوم مختلف پیشرو باشیم.

گرچه باید در پایان اذعان کنم که بنده منکر معایب آموزش مجازی نیستم اما معتقدم در عوض گارد گرفتن و تقبیح این نوع از آموزش، با توجه وضعیت کنونی جهان می توان از این امکان به بهترین نحو ممکن استفاده کرد.

به گزارش دانا آنچه که در این مقال از اهمیت بسزایی برخوردار است؛ احساس سردرگمی مسئولان میان قوت بخشی و رفع موانع سر راه دو شیوه آموزش مجازی و حقیقی و یا حضوری است. لذا می طلبد به موازات اجرای سیاست های اتخاذ شده، جلسات عدیده مشورتی میان تمام سازمان هایی که به نوعی در پیشبرد اهداف آموزشی و فرهنگی جامعه نقش دارند، برگزار شود و با توجه به چشم اندازهایی آتی جامعه شیوه ای از تلفیق دو روش توصیف شده تدوین شود و جهت اجرا در سالهای آینده به مدارس ها و آموزشگاه های تحت نظر وزارت آموزش و پرورش ابلاغ شود.

انتهای پیام /