آیا سهم 10 هزار میلیارد تومانی "صندوق نوآوری" در سال 1402 پرداخت می‌شود؟
معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی گفت: یکی از منابع تحقق سرمایه 100 هزار میلیارد تومانی صندوق نوآوری، سهم نیم‌درصدی از بودجه عمومی است که برای سال 1402 بیش از 10 هزار میلیارد تومان خواهد بود؛ سهم نیم‌درصدی صندوق از بودجه هیچگاه تحقق نیافته است.
سیاوش ملکی‌فر؛ معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی در گفت‌و‌گو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم اظهار کرد: با موافقت رئیس‌جمهور و تصویب هیئت امنای صندوق نوآوری و شکوفایی، مقرر شد ظرف 5 سال آینده سرمایه صندوق از 3 هزار میلیارد تومان به 100 هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کند.
ملکی‌فر تصریح کرد: صندوق نوآوری و شکوفایی مولود قانون حمایت از شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان است که نگارش آن از سال 1387 آغاز شد؛ سالی که از سوی رهبر معظم انقلاب سال «نوآوری و شکوفایی» نامیده شده بود. این قانون در سال 1389 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و آن را می‌توان یک بسته حمایتی و تشویقی برای شرکت‌هایی دانست که به توسعه و تجاری سازی فناوری پیشرفته مشغولند و ما امروز آنها را با عنوان "شرکت دانش بنیان" می‌شناسیم.
وی با اشاره به ضرورت تأمین مالی شرکت‌های دانش بنیان یادآور شد: در این قانون به منظور تأمین مالی شرکت‌های دانش بنیان، صندوقی با عنوان «نوآوری و شکوفایی» زیر‌نظر مستقیم رئیس‌جمهور با سرمایه اولیه 3 هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شد. مطابق همین قانون مقرر شد ظرف 3 سال، این سرمایه 3 هزار میلیارد تومانی در اختیار صندوق قرار گیرد و پس از آن نیز، هر سال معادل نیم‌درصد از بودجه عمومی کشور به عنوان سرمایه به صندوق تزریق شود.
افزایش سرمایه صندوق نوآوری و شکوفایی به 100 هزار میلیارد تومانمعاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی ادامه داد: اما در عمل، از سال 1393 تا 1396، تنها 2622 میلیارد تومان به عنوان سرمایه در اختیار صندوق قرار گرفت، رقمی که با 3 هزار میلیارد تومان مصوب قانون دانش بنیان فاصله دارد. به علاوه، سهم نیم درصدی صندوق نوآوری و شکوفایی از بودجه عمومی دولت نیز هرگز محقق شد.
ملکی‌فر با بیان اینکه پس از تصویب قانون دانش بنیان، به مرور تعداد شرکت‌های دانش بنیان افزایش یافت، خاطرنشان کرد: در نخستین روز سال جاری که سال «تولید، دانش بنیان و اشتغال‌آفرین» نام دارد، مقام معظم رهبری تأکید کردند که تعداد این شرکت‌ها تا پایان سال به دو برابر افزایش یابد و امروز ما شاهد بیش از 8000 شرکت دانش بنیان هستیم که در حوزه‌های مختلف صنعت و فناوری در سراسر کشور مشغول فعالیت هستند و فناوری پیشرفته را در قالب محصولات و خدمات مختلف به بازارهای داخلی و خارجی عرضه می‌کنند. در حال حاضر دستگاه‌های مجری قانون دانش بنیان مجموعاً بیش از 110 خدمت مختلف به شرکت‌های دانش بنیان عرضه می‌کنند.
وی تأکید کرد: علاوه بر افزایش تعداد شرکت‌ها، کسب‌وکار آنها نیز به مرور گسترش یافت. مجموع فروش شرکت‌های دانش بنیان در سال 1399 به حدود 200 هزار میلیارد تومان رسید و برآوردها حاکی از آن است که این عدد در سال‌های 1400 و 1401 به ترتیب 300 و 430 هزار میلیارد تومان است. گذشته از این، تورم موجب شد که به تدریج هزینه‌های شرکت‌ها و به تبع آن، نیاز آنها به منابع مالی افزایش یابد. مقایسه سرمایه 2622 میلیارد تومانی صندوق با مجموع فروش شرکت‌های دانش بنیان نشان می‌دهد که سرمایه این صندوق تناسبی با جثه و نیازهای مالی این شرکت‌ها ندارد.
معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی گفت: اما در سال 1400، مقام معظم رهبری در دیدار سالانه خود با نخبگان اشاره کردند که با توجه به میزان فروش شرکت‌های دانش بنیان، سهم آنها از اقتصاد کشور حدود یک درصد است و این عدد باید ظرف 4 سال آینده، به 5 درصد افزایش یابد. به عبارت دیگر نقش شرکت‌های دانش بنیان در تولید ناخالص داخلی کشور باید بیشتر شود.
وی درباره مبنای افزایش سرمایه صندوق به 100 هزار میلیارد تومان ظرف 5 سال آینده گفت: اگر مطابق سیاست‌های ابلاغی برنامه هفتم توسعه، تولید ناخالص داخلی کشور تا سال 1406 با نرخ 8 درصد افزایش یابد، می‌توان دریافت که سهم 5 درصدی دانش بنیان‌ها در آن سال از تولید ناخالص داخلی به معنای فروش 1400 هزار میلیارد تومانی آنها در آن سال است. نیاز تأمین مالی شرکت‌های دانش بنیان در سال 1406 برای سرمایه در گردش، سرمایه‌گذاری جدید و تحقیق و توسعه، 30 درصد این مبلغ خواهد بود و اگر فرض کنیم صندوق نوآوری و شکوفایی باید در حالت مطلوب، 30 درصد از نیاز مالی شرکت‌های دانش بنیان را تأمین کند، با توجه به ضریب اهرمی 2 برابری در عملکرد صندوق، به این نتیجه خواهیم رسید که سرمایه صندوق در سال 1406 باید 100 هزار میلیارد تومان باشد تا بتواند نیاز مالی شرکت‌های دانش بنیان را به خوبی تأمین کند. بر مبنای همین محاسبات بود که با موافقت رئیس‌جمهور و تصویب هیئت امنای صندوق نوآوری و شکوفایی، مقرر شد ظرف 5 سال آینده سرمایه صندوق از 3 هزار میلیارد تومان به 100 هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کند.
ملکی‌فر در پاسخ به این سؤال که آیا منابع مالی لازم برای افزایش سرمایه صندوق نوآوری و شکوفایی به 100 هزار میلیارد تومان ظرف 5 سال آینده وجود دارد، گفت: خوشبختانه در قوانین حوزه دانش بنیان 3 منبع مالی برای افزایش سرمایه صندوق پیش‌بینی شده است. نخستین منبع همان سهم نیم‌درصدی صندوق از بودجه عمومی دولت است که با توجه به بودجه پیشنهادی دولت، این مبلغ در سال 1402 چیزی بیش از 10 هزار میلیارد تومان خواهد بود. منابع دوم و سوم این افزایش سرمایه را مواد 3 و 11 قانون جهش تولید دانش بنیان تشکیل می‌دهند که اولی به حقوق ورودی واردات ماشین‌آلات و تجهیزات خدمات تولیدی، صنعتی، معدنی و کشاورزی و دومی به اخذ مالیات از صادرات کالاهای واسطه‌ای نیمه‌خام مربوط می‌شود.
وی با اشاره به اینکه این روزها بودجه سال آینده دولت در مجلس شورای اسلامی در حال بررسی و تصویب است، ابراز امیدواری کرد نمایندگان مجلس در سالی که «تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین» نامگذاری شده است، سرمایه صندوق نوآوری و شکوفایی را به عنوان متولی تأمین مالی شرکت‌های دانش بنیان تقویت کنند.