آیا طلسم توسعه سواحل مکران در دولت چهاردهم شکسته خواهد شد؟
سال گذشته درست شانزدهم آبان ماه بود که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در اجرای بند یک اصل یکصد و دهم قانون اساسی و پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام، سیاست‌های کلی توسعه دریا محور را برای اقدام به روسای قوای سه گانه و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ابلاغ کردند. براساس این ابلاغیه قوه مجریه موظف بود با کمک مجلس شورای اسلامی و قوه قضائیه و با بسیج دستگاه‌های مسئول، برنامه جامع تحقق این سیاست‌ها را، شامل تقدیم لوایح، تصویب مقررات و اقدامات اجرائی لازم در مهلت شش ماهه ارائه کند.
موضوعی که بار‌ها و بار‌ها تاکید شده بود و در سال 1387 برای اولین بار اهمیت منطقه مکران توسط مقام معظم رهبری مطرح شد و مورد اهتمام جدی دولت سیزدهم نیز قرار داشت، اما طوفان حوادث فرصت ثمره دادن آن را نداد و از ابتدای انتخابات یکی از وعده‌های مهم دولت چهاردهم بود. وعده‌ای که از همان صحبت‌های اول وزیر امورخارجه کشورمان بر آن تاکید شد.
اما اهمیت سواحل مکران چیست؟
سواحل مکران در شرق استان هرمزگان حوالی جاسک و در منطقه کوه‌مبارک قرار دارد، طول سواحل مکران 1440 کیلومتر است که حدود 900 کیلومتر آن در استان هرمزگان و 540 کلیومتر آن در استان سیستان و بلوچستان قرار گرفته و بسیاری معتقدند که ایجاد این بندر می‌تواند تحول اقتصادی و صنعتی بزرگی در سواحل مکران ایجاد کند. از جمله امکان فعالیت مجموعه‌های پتروپالایشی و نفتی در این منطقه که ازنظر حمل‌ونقل و صادرات، ایجاد این بندر کمک شایانی به اقتصاد کشور خواهد کرد و در عین حال می‌تواند منطقه بسیار مناسبی برای ورود مواد خام وتولید در داخل کشور باشد. در عین حال بندر بزرگ مکران به‌عنوان یک پایگاه لجستیکی و قطب حمل‌ونقل در کنار بنادر شهید رجایی و چابهار به توسعه حمل‌ونقل دریایی کشور کمک خواهد کرد.
محسن پاک‌آئین سفیر پیشین کشورمان در آذربایجان و ازبکستان در این باره گفته است: سواحل مکران در سیستان و بلوچستان و در کنار دریای عمان منطقه‌ای بسیار مهم است؛ با سواحل طولانی که قابلیت احداث بنادر و توسعه حمل و نقل را دارند. بندر چابهار یکی از بنادر ما در سواحل مکران و نزدیکترین بندر به بمبئی است و با سواحل مختلف اقیانوس هند ارتباط دارد. توسعه سواحل مکران یکی از شعار‌های اصلی آقای پزشکیان در انتخابات بود که آقای عراقچی نیز آن را دنبال می‌کند.
وقتی سواحل مکران چشم بسیاری از کشور‌ها را به خود خیره کرده است
پاک‌آئین ادامه داد: اقدام اولیه ما باید این باشد که سرمایه گذاران داخل و خارج را جذب کنیم. در ایران الان شرکت‌های دانش بنیانی وجود دارند که در زمینه‌های مختلف اکتشاف نفت و توسعه مناطق آزاد و بهره برداری از آنها در حال کار هستند. در خارج از کشور هم بسیاری از کشور‌ها از جمله چین و هند علاقه‌مند هستند تا در این منطقه سرمایه گذاری کنند. هندی‌ها در چابهار سرمایه گذاری کرده اند و قرار است آن را توسعه دهند. چینی‌ها هم در حال بررسی هستند و هیات‌هایی را به این منطقه فرستاده اند. به نظر میرسد با توجه به اهمیت این منطقه خیلی از کشور‌ها علاقه به حضور در آن دارند.
پاک آئین گفت: این منطقه در وهله اول یک منطقه ناشناخته و بزرگ است. ما در مرحله اول باید ظرفیت‌های این منطقه را شناسایی کنیم و برخی از اقدامات زیر ساختی هم باید انجام شود برای مثال خط آهن زاهدان - چابهار باید تکمیل شود و بعد این خط آهن به افغانستان متصل شود. در این صورت به طور طبیعی دسترسی ایران به برخی کشور‌ها نظیر افغانستان از طریق ریلی ممکن خواهد شد و اگر هم چابهار و زاهدان از طریق مسیر ریلی به سرخس متصل شوند که مطالعات این امر نیز انجام شده است آسیای مرکزی از راه آهن سرخس، تجن و حوزه مکران و بعد هم به افغانستان متصل خواهند شد که کریدورمهمی است. هم است که در وهله اول این ظرفیت‌ها را به جهان، مردم خودمان و سرمایه گذاران معرفی کنیم و بعد هم وزارت راه و شهرسازی تکمیل خط آهن زاهدان به چابهار را جدی دنبال کند و تلاش کند این کریدور تکمیل شود تا بعد از تکمیل خط آهن رشت آستارا هم احداث شود و کریدور شمال به جنوب ایجاد شود.
وقتی توسعه مکران ترس را به جان تروریست‌ها می‌اندازد
همانطور که پاک آئین گفت توسعه این منطقه از برنامه‌های عباس عراقچی وزیر خارجه دولت چهاردهم است که در این باره گفته است: این یک گنجی در اختیار ایران است. ما 700 کیلومتر سواحل دریایی داریم. منطقه مکران پر از ثروت است. توسعه بنادر در دستورکار دولت است و تلاش می‌کنیم سهم خود را انجام دهیم. ایران موقعیت ترانزیتی برجسته‌ای دارد. ما کمتر از این فرصت‌های ترانزیتی کمتر استفاده کردیم. تاخیر‌های موجود باعث شده مسیر‌ها جابجا شوند. این از وظایف دولت است و وزارت خارجه سهم خود را برای تکمیل مسیر‌ها و توسعه ظرفیت‌ها ادا می‌کند.
آقای نصیر زاده وزیر دفاع و‌پشتیبانی‌نیرو‌های مسلح نیز در این باره گفته است: برای فعال کردن اقتصاد دریا محور در سواحل مکران، پیشنهاداتی به هیات دولت از سوی وزارت دفاع ارائه شده و رئیس جمهور هم بر این موضوع بسیار مهم تاکید ویژه دارد. برای ساخت فرودگاه در چابهار، وزارت دفاع سه هزارهکتار زمین بصورت رایگان در اختیار منطقه آزاد گذاشته است و برای ساخت فرودگاه نیز ما کمک خواهیم‌کرد. برای توسعه سواحل مکران باید زیرساخت‌های ترانزیت زمینی و ریلی، ترانزیت هوایی و ترانزیت دریایی را محیا کنیم، زیرا بدون این زیرساخت‌ها توسعه محقق نمی‌شود. وی بیان کرد: در پهنه منطقه آزاد‌چابهار برای رونق اشتغال و‌درآمد بومیان منطقه، وزارت دفاع توسط هلدینگ‌های اقتصادی‌خود، اقدام به احداث بنگاه‌های اقتصادی کرده است که تعداد زیادی از جوانان منطقه مشغول بکار هستند.
در پایان باید گفت زمانی که گروهک تروریستی جیش‌العدل به چابهار و راسک در بلوچستان حمله کرد در بیانیه خود، هدف این حمله را تلاش برای ناکام گذاشتن بخشی از برنامه‌های طرح «توسعه سواحل مکران» اعلام کرد. موضوعی که به خوبی دلایل ناآرامی در این مناطق و تاثیر مهم توسعه این سواحل برپیشرفت کشورمان را ثابت می‌کند. حال باید دید که دولت چهاردهم پس از شانزده سال با عزمی راسخ این منطقه را به جایگاه واقعی خود می رساند؟
فاطمه تورانلو