ابطال نامه یک مقام سازمان اداری و استخدامی درباره ترمیم حقوق بازنشستگان

در پرونده شکایت از بخشی از نامه رئیس امور جبران خدمت سازمان اداری و استخدامی کشور درباره ترمیم حقوق بازنشستگان، شاکی به موجب دادخواستی به طرفیت سازمان اداری و استخدامی کشور، ابطال نامه شماره 69175 11/ 9/ 1401 رئیس امور جبران خدمت سازمان اداری و استخدامی کشور را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

"در ماده واحده قانون اصلاح قانون بودجه سال 1401 مصوب 1401/8/8 مجلس شورای اسلامی موضوع ترمیم حقوق کارکنان و بازنشستگان کشوری معادل 3000 امتیاز برای کارکنان مشمول قانون خدمات کشوری در نظر گرفته شده است مبلغ ناشی از این افزایش مشمول کسورات بیمه و بازنشستگی می‌باشد، بنا به تعریف قانون مذکور جزء مزایای مستمر می‌باشد. در ماده 107 قانون مدیریت خدمات کشوری در مورد پرداخت پاداش پایان خدمت و مرخصی ذخیره اشاره به مزایای مستمر (مزایای مشمول بیمه و بازنشستگی) شده است. پس در نتیجه در محاسبه مزایای فوق اثر بخش می‌باشد. اخیراً سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان خراسان رضوی طی نامه شماره 471194 5/9/1401 موضوع چگونگی اعمال افزایش ناشی از بند یک ماده واحده یاد شده (3000 امتیاز) در پرداخت ذخیره مرخصی کارکنانی که بعد از اجرایی شدن قانون بازنشسته می‌شوند را از سازمان امور اداری و استخدامی کشور استعلام کرده است که رئیس امور جبران خدمت سازمان امور اداری و استخدامی در پاسخ طی نامه شماره 69175 11/9/1401 نظریه خلاف قانون ارائه نموده است که موضوع مطروحه (3000 امتیاز) را از مزایای مشمول حذف نموده است. این در حالی است که در قانون ترمیم حقوق کارکنان هیچ اشاره‌ای به این مورد نگردیده و نظریه فوق به صورت مضیق و نظر شخصی را در موضوع دخیل نموده است. با توجه به نظریه ایشان که بیان نموده اند تنها مشمول کسورات بازنشستگی و مالیات می‌باشد و در مزایای ماده 107 قانون خدمات کشوری (پاداش پایان خدمت و مرخصی ذخیره) احتساب نمی‌گردد معنی و مفهوم آن این است که چنانچه کارمندی به مرخصی استحقاقی برود در مدت مرخصی باید مزایای مذکور از حقوق نامبرده کسر نمود که امر غیر معقولی است؛ لذا استدعا دارد جهت حفظ حقوق حقه کسانی که بعد از تصویب قانون فوق‌الذکر بازنشسته می‌گردند نسبت به موضوع و ابطال نظریه فوق (شماره 69175 11/9/1401 رئیس امور جبران خدمت سازمان اداری و استخدامی) رسیدگی فوری و اقدام مقتضی را مبذول تا از تضییع حقوق جلوگیری به عمل آید و در ثانی اعتبار پاداش پایان خدمت کارکنان پس از بازنشسته شدن حدوداً یک سال بعد پرداخت می‌گردد که با توجه به شرایط اقتصادی و تورم روز افزون در سال‌های اخیر موقع پرداخت بدون در نظر گرفتن تورم با محاسبه زمان بازنشسته شدن پرداخت می‌گردد که این موضوع باعث نارضایتی عمومی درجامعه گردیده است. استدعا دارد آن دیوان به عنوان حامی حقوق تضییع شده کارکنان به موارد معنونه فوق رسیدگی و عدالت اجتماعی را بین دولت و مستخدمین دولت که در واقع بدنه دولت را تشکیل می‌دهند، برقرار نماید. "

متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:

نامه شماره 69175 11/ 9/ 1401 رئیس امور جبران خدمت سازمان اداری و استخدامی کشور

"برادر ارجمند جناب آقای جمشیدی

رئیس محترم سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان خراسان رضوی

موضوع: اجرای قانون ترمیم حقوق بازنشستگان

با سلام و احترام.

بازگشت به نامه شماره 471194 5/9/1401 اعلام می‌دارد:

1 در اجرای جزء (الف) بند 7 بخشنامه شماره 62603 1401/8/23 این سازمان، افزایش ناشی از بند 1 ماده واحده قانون اصلاح قانون بودجه سال 1401 کل کشور و ترمیم حقوق کارکنان و بازنشستگان کشوری و لشکری (مصوب 1401/8/8 مجلس شورای اسلامی) تنها مشمول کسور بازنشستگی است و در محاسبه سایر اقلام پرداختی نظیر پاداش پایان خدمت و ذخیره مرخصی کارکنان قابل احتساب نیست.

2 مطابق جزء 7 بند (الف) تبصره 12 قانون بودجه سال 1401 کل کشور، پاداش پایان خدمت موضوع قانون پرداخت پاداش پایان خدمت و بخشی از هزینه‌های ضروری به کارکنان دولت مصوب 26/2/1375 با اصلاحات و الحاقات بعدی، پاداش پایان خدمت کارکنان مشمول ماده 107 قانون مدیریت خدمات کشوری با احتساب فوق‌العاده بند 10 ماده 68 قانون مذکور به مقامات، روسا، مدیران و کارکنان کلیه دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده 29 قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و همچنین وزارت اطلاعات، نیرو‌های مسلح و سازمان انرژی اتمی در ازای هر سال خدمت حداکثر تا سی سال و تا سقف چهار میلیارد و هفتصد و بیست میلیون (000/000/720/4) ریال خواهد بود. رئیس امور جبران خدمت سازمان اداری و استخدامی کشور"

در پاسخ به شکایت مذکور، سرپرست امور حقوقی سازمان اداری و استخدامی کشور به موجب لایحه شماره 16434 25/2/1402 توضیح داده است که:

"چون به موجب بند 4 نامه شماره 10096/ ه ب 13/2/1402 رئیس مجلس شورای اسلامی، مفاد تبصره 1 بند 6 مصوبه شماره 3607/ ت61124ه 15/1/1402 هیأت وزیران، مغایر قانون اعلام و ملغی‌الاثر شده است، لذا مبلغ ناشی از اعمال امتیازات جزء 1 قانون اصلاح قانون بودجه سال 1401 و ترمیم حقوق کارکنان و بازنشستگان کشوری و لشکری، در محاسبه پاداش پایان خدمت موضوع بند (ه) تبصره 12 قانون بودجه سال 1402 و ذخیره مرخصی استحقاقی در زمان بازنشستگی قابل احتساب نمی‌باشد. با عنایت به مراتب فوق تقاضای رد شکایت شاکی را دارد. "

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1402/9/7 با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

الف. اولاً براساس ماده 1 قانون پرداخت پاداش پایان خدمت و بخشی از هزینه‌های ضروری به کارکنان دولت مصوب 26/ 2/ 1375 با اصلاحات بعدی، به ازای هر سال خدمت معادل یک ماه آخرین حقوق و فوق‌العاده‌های دریافتی که ملاک کسور بازنشستگی است به عنوان پاداش پایان خدمت پرداخت می‌شود و بر مبنای ماده 107 قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب 87/1386/: «به کارمندان مشمول این قانون که بازنشسته می‌شوند به ازای هر سال خدمت یک ماه آخرین حقوق و مزایای مستمر (تا سی سال) به اضافه وجوه مربوط به مرخصی‌های ذخیره‌شده پرداخت خواهد شد...» و در بند 1 ماده واحده قانون اصلاح قانون بودجه سال 1401 کل کشور و ترمیم حقوق کارکنان و بازنشستگان کشوری و لشکری نیز مبلغ ناشی از اعمال قانون مزبور مشمول کسور بازنشستگی شناخته شده است و لذا پرداخت آن مستمر خواهد بود و در محاسبه پاداش پایان خدمت و وجوه مربوط به مرخصی‌های ذخیره شده ملاک عمل است.

ثانیاً پس از ابلاغ بخشنامه شماره 62603 مورخ 1401/8/23 به عنوان دستورالعمل اجرایی قانون اصلاح قانون بودجه سال 1401 که در جزء (الف) بند 7 آن مقرر شده بود: «الف) مبلغ ناشی از اعمال این افزایش مشمول کسور بازنشستگی است و در محاسبه سایر اقلام پرداختی نظیر فوق‌العاده ویژه، فوق‌العاده اضافه کار، پاداش پایان خدمت و... محاسبه نمی‌شود»، هیأت عمومی دیوان عدالت اداری طی دادنامه شماره 9136 مورخ 29/1/1402 علاوه بر اینکه کل بخشنامه فوق را به لحاظ خروج از حدود اختیار از تاریخ تصویب ابطال نمود، در بخش ثانیاً رأی صادره حکم مقرر در جزء (الف) بند 7 دستورالعمل فوق را به لحاظ اینکه افزایش ناشی از اعمال قانون اصلاح قانون بودجه سال 1401 را در محاسبه پایان خدمت مؤثر ندانسته بود با حکم مقرر در ماده 1 قانون پرداخت پاداش پایان خدمت و بخشی از هزینه‌های ضروری به کارکنان دولت و ماده 107 قانون مدیریت خدمات کشوری مغایر تشخیص داد.

ثالثاً خود سازمان اداری و استخدامی کشور طی بخشنامه شماره 80471 مورخ 24/ 7/ 1402 (موضوع مصوبه جلسه مورخ 10/7/1402 شورای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی) مبلغ ناشی از اعمال امتیازات جزء 1 ماده واحده قانون اصلاح قانون بودجه سال 1401 کل کشور را در محاسبه پاداش پایان خدمت و ذخیره مرخصی استحقاقی در زمان بازنشستگی و حقوق بازنشستگی مشمولین قابل احتساب اعلام کرده است؛ بنابراین بند 1 نظریه شماره 69175 مورخ 11/9/1401 سازمان اداری و استخدامی کشور چه در راستای تفسیر قانون اصلاح قانون بودجه سال 1401 کل کشور و ترمیم حقوق کارکنان و بازنشستگان کشوری و لشکری مصوب 1401/8/8 مجلس شورای اسلامی باشد و یا در راستای هماهنگی در اظهارنظر و پاسخگویی به استعلامات و ابهامات اداری و استخدامی دستگاه‌های اجرایی در اجرای مفاد قانون مدیریت خدمات کشوری صادر شده باشد، خارج از حدود اختیار مرجع اعلام‌کننده آن است و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود.

ب. نظر به اینکه بند 2 نظریه شماره 69175 مورخ 11/9/1401 سازمان اداری و استخدامی کشور عیناً در راستای حکم مقرر در جزء 7 بند (الف) تبصره 12 قانون بودجه سال 1401 کل کشور صادر شده است، لذا بند مذکور خلاف قانون و خارج از حدود اختیار نبوده و ابطال نشد. این رأی براساس ماده 93 قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب 10/2/1402) در رسیدگی و تصمیم گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری حکمتعلی مظفری