احیای بناهای تاریخی گامی در جهت حفظ هویت شهر مشهد
مشهد - ایرنا - بناهای تاریخی بخش مهمی از هویت یک منطقه، شهر و دیار هستند و به عنوان میراث ماندگار و حافظه تاریخی هر شهر باید حفظ شوند که این حکم شامل کلانشهر مشهد نیز می‌شود.
مساحت محدوده تاریخی مصوب خراسان رضوی چهار هزار و 382 هکتار و تعداد شهرهای دارای بافت تاریخی مصوب آن 19 شهر با 70 محله است و سهم این استان از کل بافت‌های تاریخی مصوب کشور 11 درصد و مساحت محدوده تاریخی مشهد 338 هکتار و معادل یک دهم وسعت شهر مشهد است و حفظ و احیای آن به عنوان بخش مهمی از هویت این کلانشهر ضروری است و در طرح‌های نوسازی بافت‌های فرسوده این مهم مورد تاکید است. محلات " سرشور و جنت" مشهد نیز از بافت‌های تاریخی مهم این کلانشهر هستند که ساختمان‌های قدیمی در این محله‌ها برای شهروندان مشهدی نمایانگر خاطرات قدیمی است، اعضای شورای اسلامی شهر مشهد امروز از نزدیک ضمن بازدید از این مناطق از نزدیک در جریان بازسازی این بافت‌ها و فعالیت دفاتر تسهیلگری برای بازسازی و احیای بافت‌های تاریحی قرار گرفتند.
تخریب بافت‌های تاریخی در جریان نوسازی رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر مشهد در این بازدید گفت: یکی از وظایف سازمان بازآفرینی در شهرها، بازآفرینی فضاها و بافت‌های تاریخی شهرهاست و این موضوع در شهر مشهد نیز جزء اولویت‌های سازمان قرار گرفته و به آن ماموریت داده شده که بهسازی و بازآفرینی بافت پیرامونی حرم مطهر رضوی و هسته مرکزی شهر را در دستورکار خود قرار دهد. محمدهادی مهدی‌نیا افزود: متاسفانه ضرب‌آهنگ تغییرات در مشهد و نوسازی بافت‌های قدیمی به قدری سریع بوده که امروز بناهای زیادی از گذشته باقی نمانده است و در هزار هکتار بافت تاریخی شهر مشهد کمتر از 100 بنای ثبت میراثی داریم. وی ادامه داد: در محدوده 120 هکتاری محله سرشور هم بناهای تاریخی و ثبتی ما کمتر از انگشتان یک دست است و در گذشته مکانیزم‌های درستی برای حفظ و نگهداری بافت‌های تاریخی وجود نداشته است. رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر مشهد گفت: با استقرار دفاتر تسهیلگری و تصویب مشوق‌های عملکردی سعی شده انگیزه لازم برای مالکان بناهای واجد ارزش و بناهای ثبتی ایجاد شود و این افراد می‌توانند با بهره‌گیری از تسهیلات و مشوق‌های درنظر گرفته در جهت بهره برداری مناسب از ملک خود گام بردارند. مهدی نیا افزود: امیدواریم با تکیه بر این رویکرد، در سالهای آتی به مرور زمان بتوانیم بافت مرکزی شهر را احیا کنیم در غیر این صورت دچار زوال شهری خواهیم شد و ساکنان بومی به سایر نقاط شهر مهاجرت می‌کنند. وی با تاکید بر لزوم توجه به هویت و فرهنگ شهر مشهد افزود: این بافت‌های تاریخی و بناها، هویت و فرهنگ ما هستند و توجه به آنها موجب تقویت حس تعلق خاطر شهروندان به شهر می‌شود.
توجه به هویت شهری و کاهش آسیب‌های اجتماعی رییس کمیسیون حقوقی شورای شهر مشهد نیز در این بازدید اظهار داشت: هویت شهری، یکی از اصلی‌ترین موضوعاتی است که باید در هر شهر مورد توجه قرار گیرد، اگر هویت شهری وجود داشته باشد، تعاملات و نظامات اجتماعی به خوبی شکل خواهد گرفت و آسیب‌های اجتماعی نیز به کمترین حد خود می رسد. سیدمحسن حسینی‌پویا افزود: شهری مثل مشهد با قدمت و هویت تاریخی و مذهبی باید نمادهای هویتی خود را حفظ کند، بازسازی و نوسازی بافت‌های تاریخی، ناکارآمد و فرسوده، در قالب فعالیت‌های تسهیلگری، موقعیت ارزشمندی است که شهرداری مشهد نسبت به آن اقدام کرده‌است. وی ادامه داد: مشارکت مردمی نیز در این زمینه بسیار حائز اهمیت و تسریع‌کننده است و با مصوبه مشوق‌های نوسازی و بازسازی بناهای تاریخی، واجد ارزش و همچنین گذرها و محلات تاریخی و ارزشمند که دو هفته قبل به تصویب شورای شهر مشهد رسید امیدواریم این مهم خیلی زود محقق شده و شهروندان متوجه اهمیت این موضوع شوند.
رنگ و بوی انحصاری در مشهد نایب رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر مشهد هم در جریان این بازدید گفت: یکی از عوامل موثر برای تسریع و تشویق مالکان بناهای تاریخی و احیای بناهای میراثی، پیش‌بینی بسته‌های مشوق است که هفته آینده جلسه‌ای برای تعیین مشوق‌های بازآفرینی خواهیم داشت و امیدواریم با تحقق آن، شاهد تسریع در فرآیند احیاء و بازآفرینی بناهای تاریخی باشیم. سید مسعود ریاضی افزود: ساختمان‌های واجد ارزش و ثبت شده میراثی بخشی از هویت و حافظه تاریخی شهر هستند و خیلی از ساکنان قدیمی مشهد با این ساختمان‌ها خاطره دارند و به همین دلیل نقش موثری در روحیه مردم، سبک زندگی، فرهنگ و هویت آنها دارد. وی ادامه داد: شورای پنجم شهر مشهد از ابتدای فعالیت خود سعی در حفظ بافت‌های تاریخی داشته و روی موضوع تسهیلگری تاکید ویژه‌ای داشته است. نایب رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر مشهد گفت: شهروند مشهدی، بعد از بزرگترین مولفه هویتی این شهر که امام رضا (ع) است، باید مولفه‌های دیگری از شهر مشهد نظیر بناها، خیابان‌ها، معابر و فضاها که دارای رنگ و بوی انحصاری و مختص مشهد هستند در ذهن داشته باشد که اگر این گونه نباشد از لحاظ جغرافیایی تفاوتی بین مشهد و سایر نقاط وجود نخواهد داشت.
وحدت رویه نایب رییس شورای اسلامی شهر مشهد نیز در جریان این بازدید گفت: سازمان بازآفرینی شهرداری مشهد ماموریت دارد فضاهای سنتی شهر مشهد را به ویژه در بافت پیرامونی حرم مطهر رضوی شناسایی و بازآفرینی کند. حمیدرضا موحدی‌زاده افزود: برای تحقق و اجرایی شدن این ماموریت، حدود 40 دفتر تسهیلگری پیش‌بینی شده که تاکنون 28 دفتر در محلات هدف مستقر شده‌اند و 40 دفتر دیگر نیز تا پایان سال فعالیت خود را آغاز خواهند کرد. وی ادامه داد: بخشی از هویت معماری و تاریخی شهر مشهد به بناها و آثاری متعلق به دوره های قاجار و پهلوی برمی‌گردد که معرف تاریخ ارزشمند ماست وهموطنان و مردم را با سلیقه و نگرش و دیدگاه مشهدی‌ها در بیش از یک قرن قبل آشنا می‌کند لذا این مهم به سازمان بازآفرینی فضاهای شهری شهرداری واگذار شد. نایب رییس شورای اسلامی شهر مشهد گفت: بخشی از بناهای تاریخی به جا مانده از سالهای قبل، در حال خراب شدن است و بخشی هم به حال خود رها شده و برنامه جدی و مشترکی برای تشویق مردم به نوسازی و احیای این بناها وجود نداشته است. موحدی زاده افزود: شهرداری و ارگان‌های مربوط و مالکان می‌توانند در تعامل با یکدیگر گام‌های ارزشمندی برای بازآفرینی بناهای تاریخی بردارند، برخی از این بناها به دلیل فوت مالکان، درگیر موضوعات وراثتی هستند و باید با پیش‌بینی مشوق و یا نحوه مشارکتی سازنده، با کمک ورثه این بناها را بازسازی کرد. وی ادامه داد: بخشی از بناهای تاریخی و میراثی نیز توسط دفاتر تسهیلگری شناسایی شده و بانک اطلاعاتی آنها درحال تکمیل است. عضو شورای اسلامی شهر مشهد افزود: به منظور بازسازی و بازآفرینی بناهای تاریخی باید الگوی مشترکی داده شود تا هر قطعه و ملک بنا به سلیقه شخصی بازسازی نشود و شاهد وحدت رویه باشیم تا هویت تاریخی بنا و زمان ساخت را برای بازدیدکننده تداعی کند.
لزم توجه به بازدهی اقتصادی بنای تاریخی رییس کمیسیون اقتصادی، سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های شورای شهر مشهد نیز در این بازدید گفت: به منظور آغاز حرکتی نو و رویکردی جدید در مدیریت شهری مشهد، شهرداری و سازمان بازآفرینی تصمیم به فعالسازی دفاتر تسهیلگری تاریخی گرفت تا بناهای باارزش میراثی در حوزه شهرسازی را حفظ و بازآفرینی را در این رابطه فعال کنیم. احمد نوروزی افزود: شورای پنجم شهر مشهد از ابتدای فعالیت خود توجه ویژه‌ای به مقوله بازآفرینی داشت و در گام نخست شهرداری مشهد را مکلف به تشکیل سازمان بازآفرینی کرد، سازمانی که در میان نامهربانی‌های وزارت کشور و اعمال نظرات نادرست آنها شکل گرفت. وی ادامه داد: همچنین شهرداری در گام دوم ملزم به ایجاد 20 دفتر تسهیلگری شد که در حال حاضر 28 دفتر مستقر و فعالیت خود را آغاز کرده‌اند. رییس کمیسیون اقتصادی، سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های شورای شهر مشهد گفت: بناهای تاریخی، سرمایه متعلق به مالکان است و باید شرایط را به نحوی پیش برد که صرف نظر از زیبایی شهری، نمای ساختمان‌ها و بازسازی و مرمت داخل بنا، به اقتصاد آنها هم پرداخته شود. نوروزی افزود: اگر به لحاظ اقتصادی، این ساختمان‌ها برای مالکان دارای بازدهی نباشد و ارزش افزوده ایجاد نکند، نمی‌توانیم از آنها نگهداری کنیم و این همان شیوه غلطی است که سازمان میراث فرهنگی پیش گرفته و روی هر بنای با ارزش و تاریخی که دست می‌گذارد باعث قفل شدنش می‌شود و بسیار رفتار سختی دارد. شهر تمام ساحتی رئیس کمیسیون مناطق پیرامونی و کم‌برخوردار شورای شهر مشهد نیز گفت: بافت‌های تاریخی شهر به دلیل برخورداری از ماهیتی بین بخشی، نیازمند توجه ویژه است و با احیای این بافت‌ها می‌توان به سمت شهری تمام ساحتی رفت که سلایق مردم را دربرداشته باشد. رمضانعلی فیضی افزود: بافت‌های تاریخی توجه بیشتری را می‌طلبند چرا که ماهیتی بین بخشی دارند، بخشی از آنها مربوط به مدیریت شهری و بخشی دیگر از آنها هم مربوط میراث فرهنگی و گردشگری است که به منظور توجه بیشتر به این بخش و احیای بافت‌های تاریخی، همکاری بین بخشی باید به وضوح و دقت انجام شود. وی با تاکید بر لزوم پرداختن به بعد شهرسازی، اعم از کالبدی و فیزیکی و همچنین ابعاد فرهنگی، گردشگری و جذب زائر و مسافر و توریست ادامه داد: تحقق این مهم به یک نگاه جامع و کامل و نیز همکاری بین بخشی در درون مدیریت شهری و بخش‌های فرهنگی و گردشگری با بازآفرینی، هم‌افزایی و همکاری با دستگاه‌های بیرونی نظیر سازمان میراث فرهنگی و نهادهای مرتبط نیازمند است. او اضافه کرد: احیای بافت‌های تاریخی به مثابه احیای هویت فرهنگی شهر مشهد است و مبنا و فلسفه وجودی شهر مشهد به دلیل وجود بارگاه منور رضوی و دیگر عوامل، ریشه در بنیان‌های اعتقادی و مذهبی و فرهنگی مردم دارد.
*س_برچسب‌ها_س*