استقبال از نوروز با آئین سنتی "چشمه باشی"/ حکایت آب و "میان دو آب"

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از اروم نیوز، جشن نوروز در ابتدای فصل بهار، آئین دیرینی است که یکی از برجسته ترین وجوه زندگی بشری یعنی نو شدن و تکاپو و حرکت را مورد تاکید قرار می دهد و این جشن در بین مردم آذربایجان مانند تمام نقاط ایران عزیزمان از اهمیت خاصی برخوردار است.

در واپسین روزهای زمستان که صدای پای نوروز و بهار می آید، مردم در تکاپو و جنب و جوش هستند و در تدارک سال نو و فصل تازگی و در این بین نیز چهارشنبه سوری را پشت سرگذاشته و امروز در آخرین روز چهارشنبه سال قرار داریم، روزی که در بین مردم میاندوآب، این خطه زیبا در شمال غرب ایران دارای آئین های خاصی است و شاید در کمتر جایی از ایران شاهد این سنت زیبا باشیم.

"چشمه باشی" یا رفتن بر سر چشمه آب، آئینی دیرین و سنتی است که مردم میاندوآب همه ساله در صبح روز آخرین چهارشنبه سال، شاهد آن هستند و از جمله معدود آداب و رسومی است که رغم پیشرفت ها و تکنولوژی هنوز هم مردم این دیار به آن پایبند بوده و آن را اجرا می کنند حتی اگر متفاوت از قبل باشد.

در این آئین که در سواحل رودخانه های زرینه رود (جغاتو) و سیمینه رود (تاتائو) میاندوآب، مردم با رفتن بر سر آب چشمه ها و رودها، کوزه هایی را که در شب آخرین چهارشنبه سال تهیه کرده اند، پر از آب کرده و برای همدیگر آروزی سالی خوب و خوش را دارند.

"چشمه باشی" سنتی دیرین وماندگار در بین مردم میاندوآب

عمو رحیم از ریش سفیدان میاندوآبی در این زمینه به خبرنگار ما گفت: رفتن به سرچشمه، یکی از آداب و رسوم ماندگار و قدیمی است که در میاندوآب و منطقه آذربایجان به چشم می خورد.

وی افزود: در گذشته رسم بر این بود که مردم بعد از پرکردن کوزه از آب، ضمن شادی و روشن کردن آتش، سه یا هفت بار از روی آب می‌پریدند و برای خود در سال جدید آرزوی سلامتی می‌کنند که امروزه کمتر شاهد این موضوع هستیم.

این ریش سفید میاندوآبی، در مورد چرایی بردن کوزه برای آب آوردن از چشمه ها نیز ادامه داد: گذشتگان و کسانی که این آئین را انجام می دهند، با خود کوزه هایی را به همراه برده و معتقد بودند که آب‌ها هنگام تحویل سال از نو متولد می‌شوند و کوزه‌های کهنه خود را شکسته و کوزه‌های تازه را با آب پر می‌کنند تا در سال جدید به کنج اتاق‌ها بپاشند یا در مشک بریزند یا چایی دم کنند و به این ترتیب ضمن دور کردن قضا و قدر الهی برای آنها در سال جدید مایه برکت باشد.

وی با بیان اینکه در گذشته در این روز مردم لباس های تمیز و تازه خود را می پوشیدند و کوزه تازه ای که در بین اقلام خرید چهارشنبه قرار داشت را از آب تازه پر کرده و چایی صبحانه روز چهارشنبه شان را از همان آب تهیه می کردند، گفت: آئین چشمه باشی، رسم خیلی زیبایی است که از گذشتگان برای ما یادگار مانده است هر چند که برخی از آئین های آن تغییر یافته است.

جشن گرفتن چهار چهارشنبه آخر سال در آذربایجان

یک محقق نیز در این زمینه به خبرنگار ما می گوید: در آذربایجان چهار، چهارشنبه آخر سال جشن گرفته می شود که نخستین چهارشنبه اسفند ماه چهارشنبه باد، دومین آن چهارشنبه خاک، سومین چهارشنبه آتش و چهارمین آن چهارشنبه آب نام دارد.

حاجی زاده با بیان اینکه مردم آب را نشانه روشنی و پاکی دانسته و اعتقاد دارند که با این کار، سال جدید، سالی سرشار از روشنی و زلالی و پاکی خواهد بود، افزود: در همه جا، آب وسیله پاکی، شفافیت و طهارت آیینی است و آن علامت برکت است و شاید به همین دلیل است که در صبح آخرین چهارشنبه سال مردم بر سر چشمه حاضر می شوند.

جشنی نوروزگاه، فرصتی برای حفظ و معرفی آداب و رسوم عید نوروز

اما در سال های اخیر این آئین سنتی در میاندوآب با برگزاری ویژه برنامه ای به نام "نوروزگاه" نیز همراه شده است که در این زمینه رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری میاندوآب به خبرنگار زرین خبر گفت: آئین سنتی جشن نوروزگاه شامل اجرای موسیقی محلی عاشیقلار، آئین های سنتی، نمایش طنز، اجرای بازی های بومی و محلی در ساحل رودخانه زرینه رود میاندوآب برگزار شده است.

فاطمه علیزاده افزود: قبل از شیوع کرونا، دو سال متوالی جشن نوروزگاه در جوار رودخانه زرینه‌رود با استقبال گسترده شهروندان برگزار شد و میاندوآب به عنوان اولین شهرستان در آذربایجان‌غربی بود که این مراسم را با شکوه خاصی برگزار کرد.

وی اظهار کرد: آئین سنتی با هدف حفظ و معرفی آداب و رسوم عید نوروز و فرهنگ بومی و محلی اجرا می شود.

اما امسال بعد از دو سال، مراسم جشنی در صبح آخرین روز چهارشنبه سال در ساحل رودخانه زرینه رود میاندوآب برگزار شد تا بار دیگر مردم مانند همه سالهای گذشته قبل از شیوع کرونا، دوباره دورهمی در ساحل زیبای زرینه رود (جغاتو) داشته باشند.

انتهای پیام /