اسلام هراسی و راهبردهای مقابله با آن / همه ما برای حقوق یکدیگر

توهین به مقدسات مسلمانان و «اسلام هراسی» پدیده جدیدی نیست و غرب پس از فروپاشی شوروی و افزایش گرایش به اسلام در بسیاری از کشورهای غربی، به شکل گسترده‌ای آن را در دستور کار خود قرار داده است.

خبرگزاری مهر_ گروه فرهنگ، اکبرنصراللهی، رئیس دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه

«شارلی ابدو» همزمان با رسیدگی به پرونده حمله 5 سال پیش به دفتر این نشریه با تیتر «همه چیز به خاطر این» مجددا کارتون‌های اهانت آمیز به پیامبر گرامی‌اسلام را منتشر کرده است.

در حمله مشکوک به دفتر این نشریه و چند حمله مشابه چند روز بعد آن در سال 2015 که بعد از لجبازی شارلی ابدو در انتشار دوباره کاریکاتور موهن صورت گرفت، چند نفر از جمله ژان کابوکاریکارتوریست موهن کشته شدند.

ژان ماری لوپن، رهبر سابق حزب جبهه ملی فرانسه در همان زمان این حمله را کار سرویس‌های مخفی غرب دانست.

بی‌تردید این نوع حملات مشکوک و همچنین ادامه اقدامات توهین آمیز به مسلمانان، لجبازی، تحریک آمیز و خطرناک و احتمالا تحریک مسلمانان برای اقدامات خشن، تقویت گفتمان و راهبرد اسلام هراسی، بهره برداری صهیونیست‌ها و گروه‌های افراطی ضداسلامگرایان از جمله اهداف آن بود و است.

توهین به مقدسات مسلمانان و «اسلام هراسی» پدیده جدیدی نیست و غرب پس از فروپاشی شوروی و افزایش گرایش به اسلام در بسیاری از کشورهای غربی، به شکل گسترده‌ای آن را در دستور کار خود قرار داده است.

انتشار کاریکاتورهای موهن در نشریات مختلف دانمارکی، تهیه و انتشار فیلم‌های مختلف از جمله «فتنه»، رستلر و «بی‌گناهی مسلمانان» و کاریکاتور موهن درباره پیامبر گرامی اسلام (ص) در نشریه فرانسوی «کلوزر» و انتشار مکرر کاریکاتورهای اهانت‌آمیز به پیامبر رحمت و مهربانی در نشریه شارلی‌ابدو از نمونه‌های آن است.

در این خصوص به ویژه راه‌های مقابله با راهبرد اسلام هراسی غرب چند نکته مهم وجود دارد:

1- غرب ادعا می‌کند آزادی بیان از ارکان لیبرال دموکراسی است و نمی‌توانند «آزادی بیان» را محدود کنند و جلو این اقدامات را بگیرند. اما نمونه‌های زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد که غرب در این خصوص «برخورد دوگانه» می‌کند.

فقط یک نمونه آن در همین نشریه برکناری موریس سینت اسنثت؛ به نوشته روزنامه تلگراف انگلیس در 27 ژانویه 2009، سینت، کاریکاتوریست شارلی ابدو، به دلیل انتشار مطلبی و نقل لطیفه‌ای در مورد پسر نیکولاسارکوزی، نخست وزیر وقت فرانسه، برکنار شد"؛ جرم موریس برانگیختن نفرت علیه یهودی‌ها اعلام شد.

غیرقانونی و ممنوع بودن انتقاد از همجنسگرایی و اظهارنظر، سوال و تحقیق و تردید درخصوص هولوکاست

در برخی کشورهای غربی از دیگر نمونه‌های برخورد دوگانه با آزادی و حقوق بشر است؛ انتقاد از هولوکاست در فرانسه تا یک سال زندان و حدود سه هزارفرانک جریمه دارد. 2- توهین به ادیان مختلف، غیراخلاقی و خلاف مقررات بین‌المللی از جمله بند 3 ماده 19 و 20 میثاق بین‌المللی حقوق مدنی است. در بند 3 ماده 19، حق آزادی بیان نامحدود نیست و باید به حقوق حیثیت دیگران و حفظ نظم عمومی توجه شود. در ماده 20 همین میثاق، تبلیغ برای جنگ و ترغیب کینه ورزی از هر نوع ملی، مذهبی و نژادی ممنوع است. علاوه براین مواد، در اعلامیه حقوق بشر ملل متحد مصوب 1948، اعلامیه کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد 1996، بیانیه اجلاسیه سران سازمان ملل متحد در 12 دسامبر 2003 و بیانیه مصوب اجلاسیه دوربان سال 2003 نیز بندهایی به محکومیت توهین به ادیان و چهره‌های آسمانی اختصاص یافته است.

3- نخبگان و مسلمانان باید با استفاده از ظرفیت‌های مختلف، مستند و پیوسته، مرز خود را از این نمایندگان جعلی جدا کنند و ریشه‌های تروریسم را خود بشناسند و به دیگران بشناسانند. افزایش سواد رسانه‌ای، مخاطبان را در مقابل تبلیغات ضداسلامی رسانه‌های غربی واکسینه می‌کند.

4- رسانه‌های غربی در چنین مواردی از تاکتیک‌هایی مانند «تعمیم» استفاده کرده و اقدامات «القاعده، داعش، طالبان» را به عموم مسلمانان تعمیم می‌دهند. برای مقابله با این تاکتیک لازم است تفاوت القاعده و داعش و طالبان با اسلام و مسلمانان راستین بیان و نقاط قوت تمدن اسلامی بزرگنمایی شود. ضمن اینکه از تاکتیک‌های حساسیت زدایی، تقدم و تاخر، دربانی، تحریف و ترس رسانه‌های غربی نیز نباید غافل بود.

5- مسلمانان و رسانه‌های کشورهای اسلامی ضمن اینکه باید به وظایف خود در قبال این اقدامات موهن عمل کنند، نباید ناخواسته در مسیر اهداف استراتژیست‌های ضد اسلامی غرب گام بردارند. یکی از اهداف و محتوای مصرح در اهانت‌های مختلف (فیلم، کاریکاتور و...) به پیامبر رحمت (ص) و انعکاس واکنش‌های مسلمانان، نسبت دادن خشونت و بی منطقی به مسلمانان و اسلام هراسی است. در پوشش خبری اعتراضات مسلمانان از نشان دادن چهره‌ها و اقدامات خشن و غیرمعقول خودداری و با برجسته کردن تصاویر منظم، شعارهای منطقی، مصاحبه‌ها و تظاهرات علما، دانشجویان و فرهیختگان و افراد آرام، منطقی و مطلع و استناد به مقررات بین المللی، هوشیاری کشورهای اسلامی به تصویر کشیده شود و اجازه داده نشود غربی ها، هم اهانت و هم اینکه خود را مظلوم معرفی کنند.

6- معمولادر پوشش اخبار کشورهای اسلامی و مسلمانان، ارزش خبری «برخورد» غالب است، که باید با واقع نمایی و بزرگنمایی اقدامات مثبت این کشورها و کوچک نمایی جنگ، خشونت و درگیری و اختلافات آنها، اصل توازن در پرداخت به ارزش‌های خبری رعایت شده و شعارها و باورهای حقوق بشری مسلمانان (مثل فرهنگ صلح، قانونمداری، نوع دوستی، بخشش و...) ترویج شود.