اعلام کمیاب‌ترین گروه خونی در ایران / شرایط اهدای خون چیست؟

دکتر بشیر حاجی‌بیگی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره وضعیت انتقال خون در سال گذشته، گفت: در سال 1398 از مجموع دو میلیون و 406 واحد خون اهدایی در کل کشور، 305 هزار واحد در استان تهران اهدا شده است که این میزان 15.3 درصد کل خون های اهدایی کشور را شامل می‌شود. بنابراین استان تهران از نظر اهدای خون در سال 98 رتبه اول را دارا بوده است.

وی افزود: همچنین استان فارس با 152 هزار واحد خون اهدایی یا 7.6 درصد کل خون‌های اهدایی کشور رتبه دوم و استان خراسان رضوی با 141 هزار واحد خون اهدایی و هفت درصد کل خون‌های اهدایی در رتبه سوم اهدای خون در سال گذشته قرار دارند. همچنین استان‌های مازندران، اصفهان و خوزستان رتبه‌های چهارم تا ششم را از نظر میزان اهدای خون در سال 98 به خود اختصاص داده‌اند.

شاخص اهدای خون در کشور درسال 1398 حاجی‌بیگی ادامه داد: شاخص اهدای خون به ازای هر 1000 نفر جمعیت در سال 98 نزدیک به 24.2 در کشور بوده است. باید توجه کرد که استان‌های سمنان با 41 نفر، در مازندران با 38 نفر، یزد با 32 نفر و گیلان با 31 نفر بالاترین میزان شاخص اهدای خون را به ازای هر 1000 نفر جمعیت داشته‌اند. یعنی به عنوان مثال در سمنان از هر 1000 نفر جمعیت 41 نفر خون اهدا کردند و اقبال بیشتری نسبت به اهدای خون وجود داشته است.

3 استان، پیشتاز رشد اهدای خون در کشور حاجی بیگی همچنین گفت: بیشترین میزان رشد اهدای خون در کشور در سال 98 نسبت به سال 97 مربوط به استان‌های خراسان شمالی با 12 درصد رشد، چهارمحال بختیاری با هفت درصد رشد و گلستان با دو درصد رشد بوده است. در عین حال بیشترین میزان رشد در شاخص اهدای خون بانوان در سال 98 مربوط به استان‌های خراسان شمالی با 1.5 درصد رشد، چهارمحال بختیاری با 1.4 درصد رشد، البرز با 0.7 درصد رشد و فارس با 0.5 درصد رشد بوده است.

مشارکت کمرنگ بانوان در اهدای خون سخنگوی سازمان انتقال خون اظهار کرد: در سال 1398 از 100 درصد خون‌های اهدایی کشور، 4.3 درصد سهم بانوان بوده و 95.7 درصد خون‌های اهدایی در کل کشور مربوط به آقایان بوده است. بنابراین در حالی که 20 میلیون نفر از بانوان ایرانی دارای شرایط اهدای خون هستند، اما شاهد مشارکت کمرنگ بانوان در امر اهدای خون هستیم.

مصرف 20 درصد خون‌های اهدایی کشور برای بیماران خاص حاجی‌بیگی با بیان اینکه در برخی استان‌های کشور نیاز به خون و فرآورده‌های آن برای بیماران خاص مانند تالاسمی ها و... بیشتر است، گفت: استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان، مازندران، گیلان، فارس، خوزستان، کرمان، تهران، بندرعباس و بوشهر از جمله این استان‌ها هستند. باید توجه کرد که نزدیک به 20 درصد کل خون‌های اهدایی در کشور به مصرف بیماران خاص و بیماران تالاسمی می‌رسد.

شاخص اهدای خون مستمر در کشور حاجی‌بیگی ادامه داد: در سال 1398، دو میلیون و 553 هزار نفر جهت اهدای خون در سراسر کشور به مراکز انتقال خون مراجعه کرده‌اند که از این تعداد مراجعه دو میلیون و 406 هزار واحد خون اهدا شده است. در عین حال شاخص اهدای خون مستمر در کشور در سال 98 نزدیک به 60 درصد بوده است. شاخص اهدای خون مستمر در هر کشور نشان دهنده شاخص ارتقاء بوده و اهداکننده مستمر شخصی است که در سال حداقل دو بار موفق به اهدای خون می‌شود. گفته می‌شود که ضریب امنیت و سلامت خون اهداکنندگان مستمر، بسیار بیشتر از اهداکنندگان بار اول است. استان سمنان با دارا بودن 79 درصد اهدای مستمر رتبه اول را در این حوزه در کشور به خود اختصاص داده و خراسان جنوبی و بوشهر رتبه دوم و سوم را در این زمینه به خود اختصاص داده‌اند.

اهدای خون؛ اقدامی ضروری است حاجی بیگی تاکید کرد: توصیه ما به مردم این است که در حال حاضر به دلیل شرایط موجود و بیماری کووید -19 برای کارهای غیرضروری از منزل خارج نشوند، اما باید توجه کرد که اهدای خون اقدامی ضروری است که با اهداف انسان‌دوستانه، ایثارگرانه و بدون چشمداشت انجام می‌شود. در عین حال نیاز به خون و فرآورده‌های آن یک نیاز همیشگی و روزانه است.

حاجی بیگی با بیان اینکه در سال 98، نزدیک به 237 هزار و 400 نفر برای بار اول در کشور اقدام به اهدای خون کرده‌اند، گفت: همچنین شاخص اهدای خون بانوان در کشور در سال 1398، 4.3 درصد بوده و استان لرستان با 8 درصد، مرکزی با 7.1 درصد، کردستان با 6.9 درصد و سیستان و بلوچستان با 6.9 درصد رتبه های اول تا چهارم را در این زمینه دارا هستند.

تهران؛ پرمصرف‌ترین شهر کشور از نظر مصرف خون و فرآورده‌های آن وی همچنین گفت: در سال 1398، سه میلیون و 494 هزار واحد خون و فرآورده‌های آن شامل گلبول قرمز، پلاسما و پلاکت در مراکز درمانی و بیمارستانی کشور توزیع شده است. بیشترین مصرف خون و فرآورده‌های آن در مراکز درمانی و بیمارستان‌های استان‌های تهران با 790 هزار واحد خون بوده است و سپس فارس با 288 هزار واحد خون و خراسان رضوی با 263 هزار واحد خون در رده‌های بعدی قرار دارند. باید توجه کرد که کلان شهر تهران با داشتن 160 بیمارستان و مرکز درمانی پرمصرف ترین شهر کشور از نظر مصرف خون و فرآورده های آن محسوب می شود.

شرایط اهدای خون در ایران حاجی‌بیگی تاکید کرد: در حال حاضر از نظر تامین خون و فرآورده‌های آن در اورژانس و بیمارستان‌های تهران هیچ مشکلی نداریم. البته باید توجه کرد که نیاز به خون و فرآورده‌های آن به صورت روزانه و همیشگی بوده و بنابراین به صورت روزانه به حضور اهدا کنندگان خون نیاز داریم. باید توجه کرد که 25 درصد خون اهدایی در کشور در تهران مصرف می شود. در حالی که تنها 16 درصد خون های اهدایی در تهران اهدا می‌شوند. در حال حاضر میزان ذخایر خون در کشور در حد قابل قبول است و اهداکنندگان جوان و مستمر خون می‌توانند در تهران حتی در روزهای تعطیل به مراکز انتقال خون که نشانی آن‌ها در سایت سازمان انتقال خون ایران و همچنین اداره کل انتقال خون استان تهران درج شده، مراجعه کنند. اهدا کنندگان خون توجه داشته باشند که هنگام مراجعه به مراکز انتقال خون برای بار اول حتما کارت ملی به همراه داشته باشند. از افرادی که اهداکنندگان مستمر خون هستند، کارت شناسایی معتبر هم پذیرفته می‌شود.

وی با بیان اینکه شروع سن اهدای خون در ایران 18 سالگی بوده و افراد می‌توانند تا 60 سال هم این اقدام را انجام دهند، گفت: اهداکنندگان مستمر خون تا 65 سالگی نیز می‌توانند اهدای خون داشته باشند. وزن اهدا کنندگان خون باید بالای 50 کیلوگرم باشد. همچنین آقایان در سال چهار بار و بانوان در سال سه بار می توانند اهدای خون کنند.

کمیاب ترین و فراوان‌ترین گروه‌های خونی در کشور وی همچنین گفت: 90 درصد اهدا کنندگان خون در کشور دارای گروه خونی مثبت هستند و 10 درصد از اهداکنندگان خون کشور دارنده گروه های خون منفی اند. همچنین 33 تا 34 درصد از اهدا کنندگان خون در کشور دارای گروه خونی o مثبت بوده و این گروه فراوان‌ترین گروه خونی در کشور محسوب می‌شود. همچنین یک درصد از اهدا کنندگان خون در کشور دارای گروه خونی AB منفی بوده که نایاب‌ترین گروه خونی در کشور محسوب می‌شود.