اقتصاد خلاق نیازمند سیاست‌گذاری‌های نوآورانه چند رشته‌ای است

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، محمد شریعتمداری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در مراسم افتتاح بنیاد ملی توسعه فناوری‌های فرهنگی اظهار کرد: اگر ما بدون دعوت از تمام بازیگران میدان کسب و کار و فناوری قدم در وادی اشتغال بگذاریم، قطعا آب در هاون کوبیده‌ایم. وی افزود: در توسعه فناوری 22 رسته شغلی را انتخاب کردیم و وارد کار شدیم و ماهیانه یک بنیاد ملی در این 22 رسته را افتتاح کردیم. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه توجه به مفاهیم نو همچنان در دستور کار وزارت رفاه خواهد بود، گفت: اصطلاح صنعت فرهنگی بعد از جنگ جهانی دوم و در دهه 1940 میلادی رایج شد و در آن زمان «صنعت فرهنگی» نشانه اعتراض و اعلام هشدار بود. شریعتمداری با بیان اینکه ممکن است در پاره‌ای از کشور‌ها صنایع فرهنگی همان صنایع خلاق نباشند، تصریح کرد: رواج اصطلاح «صنایع خلاق» قلمرو صنایع فرهنگی را تا آن سوی ادبیات و علوم انسانی گسترش داد و نظر دولت مردان را بیش از پیش به روح یا هسته اصلی صنایع خلاق، یعنی صنایع فرهنگی جلب کرد. وی افزود: در دهه اول قرن جدید هم اصطلاح «اقتصاد خلاق» رایج شد که بر دارایی‌های خلاق که می‌تواند موجب رشد و توسعه اقتصادی باشد، دلالت دارد. اقتصاد خلاق می‌تواند تولید درآمد و ایجاد شغل کند و درآمد‌های ارزی کشور‌ها (حاصل از صادرات) را افزایش دهد، در حالی که به تنوع فرهنگی و توسعه انسانی نیز کمک می‌کند و جنبه‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی را در تعامل با فناوری، مالکیت معنوی و اهداف گردشگری در برمی‌گیرد. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: اقتصاد خلاق یک گزینه دست یافتنی مهم برای توسعه است که نیاز به سیاست‌گذاری‌های نوآورانه چندرشته‌ای و اقدامات بین وزارتخانه‌ای دارد و البته صنایع خلاق در قلب اقتصاد خلاق جای دارند. ایده اقتصاد خلاق که به طور اخص در مورد شهر‌ها نیز به کار رفته، پیدایش مفهوم «شهر خلاق» را به دنبال داشته و یونسکو شبکه‌ای از این شهر‌ها را در سراسر دنیا شناسایی و زمینه تعامل و ارتباط بین آن‌ها را فراهم کرده است که از ایران هم شهر‌های رشت، اصفهان، بندرعباس و سنندج در موضوعات غذا، صنایع دستی و موسیقی عضو این شبکه شده‌اند که حفظ این جایگاه و ارتقای آن نیازمند توجه جدی به توسعه صنایع خلاق و به ویژه استفاده از فناوری‌های نوین در این حوزه است. شریعتمداری بیان کرد: رشد اقتصادی بخش‌های فرهنگی و خلاق بسیار بالا است. بر اساس طبقه بندی و آمار‌های یونسکو در سال 2013، نزدیک 30 میلیون اشتغال در حوزه صنایع خلاق و فرهنگی وجود داشت و حدود 2250 میلیارد دلار نیز گردش مالی در این صنایع ایجاد شده است که بیشترین سهم آن متعلق به قاره آسیا و اقیانوسیه با 34 درصد سهم ارزش‌افزوده و 12.7 میلیون نفر فرصت شغلی است، البته اگر طبقه‌بندی آنکتاد را که شمول بیشتری دارد مد نظر قرار گیرد، حجم اقتصاد خلاق در سال 2013 بیش از 3600 میلیارد دلار معادل 5 درصد از تولید ناخالص داخلی دنیا خواهد بود. وی گفت: در سال 2015 میزان صادرات محصولات و خدمات خلاق و فرهنگی بیش از 509 میلیارد دلار بوده که سهم کشور‌های در حال توسعه در این حوزه بیش از کشور‌های توسعه یافته و معادل 265 میلیارد دلار بوده است. بزرگترین صادرکننده صنایع خلاق کشور چین با صادرات 168 میلیارد دلار بوده که پس از آن و با فاصله بسیار کشور‌های آمریکا، فرانسه، هنگ‌کنگ، ایتالیا، انگلستان و هند قرار دارند. در میان کشور‌های همسایه ایران، ترکیه با صادرات 8.7 میلیارد دلاری، رتبه 6 کشور‌های در حال توسعه را در اختیار داشته است. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ادامه داد: این در حالی است که در سال 1397، صادرات صنایع فرهنگی کشور ایران حدود 500 میلیون دلار بوده که سهم عمده آن صنایع دستی و به‌ویژه فرش دستباف بوده است. اگر ما به اندازه جمعیت کشور از بازار جهانی و صادرات این حوزه سهم می‌داشتیم، باید بازار داخلی بین 22.5 تا 36 میلیارد دلار و یا به قیمت امروز بین 225 تا 360 هزار میلیارد تومان و حجم صادرات کشور بیش از 5 میلیارد دلار باشد که البته اگر به جایگاه و نقش کشورمان در فرهنگ، تاریخ و هنر جهان، توجه کنیم این سهم بسیار بیش از این باید باشد و این نشان می‌دهد که این حوزه بسیار جای کار دارد و در این حوزه فرصت‌های شغلی و خلق ثروت بسیار می‌توان انجام داد. شریعتمداری افزود: به عنوان یکی از زیرحوزه‌های صنایع خلاق می‌توان به تولید بازی‌های دیجیتال اشاره کرد که حجم بازار جهانی آن در سال 2018 بیش از 138 میلیارد دلار بوده است. وی بیان کرد: در سال 1397 حجم بازار کشور 920 میلیارد تومان برآورد شده که 395 میلیارد تومان آن سهم بازی بوده است و از این بازار فقط 14 درصد در اختیار بازی‌های ایرانی قرار داشته و باقی آن در اختیار بازی‌های خارجی بوده است که فقط این موضوع به خوبی نشان می‌دهد که تا چه اندازه تقاضا هم در بازار داخلی و هم در بازار بین‌المللی وجود دارد و در صورت برنامه‌ریزی و هماهنگی بین دستگاهی و جلب مشارکت بخش خصوصی می‌توان در این حوزه ایجاد کسب و کار و اشتغال و خلق ثروت داشته باشیم. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: صنایع خلاق و فرهنگی، به‌عنوان نقطه تقاطع هنر، کسب و کار و فناوری، سرریز به سایر صنایع را تسهیل می‌کند. اگر بخواهیم به مبنایی‌ترین امتیاز صنایع خلاق و فرهنگی در مقایسه با همتایان صنعتی و یا دانش‌بنیان آن اشاره کنیم، باید به هزینه‌های کمتر و اشتغالزایی بیشتر اشاره کرد. وی افزود: هزینه ایجاد هر شغل پایدار در بسیاری از رشته‌ها و زمینه‌هایی که به طور سنتی در اقتصاد ما به عنوان بستر‌های اشتغالزا محسوب می‌شوند، در کشور بیش از 500 میلیون تومان است، اما در حوزه صنایع فرهنگی ایجاد یک شغل به حدود 70 میلیون تومان هزینه برای هر نفر نیاز دارد و این مزیت چندان کمی نیست که سیاست گذار اقتصادی بخواهد راحت از کنار آن عبور کند. شریعتمداری گفت: یکی از رکن‌های اصلی صنایع فرهنگی، انسان و انسان محوری است و تا وقتی خلاقیت انسان وجود دارد، از طریق فرهنگ نیز می‌شود ثروت آفرینی کرد. اکنون این انگاره بر جامعه غلبه دارد که همچنان برای ایجاد و اجرای یک رویداد فرهنگی حتما باید دولت هزینه کند و این نشان دهنده یک خلأ است. وی افزود: استفاده از فناوری‌ها در تمامی مراحل بازارسازی، بازاریابی، طراحی، تولید، کنترل کیفیت، فروش، ارزشیابی، آموزش و پژوهش زمینه ساز رشد روزافزون و صنایع فرهنگی و خلاق شده است و در همه کشور‌های پیشرو و در گزارشات اخیر مجمع جهانی اقتصاد، آنکتاد و سایر مراجع اصلی بین‌المللی این حوزه به تأثیر این فناوری‌ها در صنایع خلاق پرداخته شده است و اعلام شده که این فناوری‌ها پنجره جدیدی برای توسعه صنایع خلاق ایجاد کرده است.