اقدام حرفه‌ای کیهان در یادکرد کیهان 57

عصر ایران؛ مهرداد خدیر - یکی از انتقادات حرفه‌ای به روزنامه‌های کیهان و اطلاعات این بوده که چرا در سالگرد پیروزی انقلاب مطالب خودشان در آن دوران را نقل نمی‌کنند. بله، در ماه‌های پرالتهاب انقلاب 57 اکثر قریب به اتفاق مدیران و تحریریه کنونی در کیهان و اطلاعات نبودند و گرایش مذهبی و حتی لیبرال در بین آنها کمتر بود و غالبا به گروه‌های چپ گرایش داشتند و اگر چنین نبود بعدتر در چند مرحله تغییر نمی‌کردند. کما این‌که روزنامه اطلاعات در بهمن 1360 و در سومین سالگرد انقلاب در ضمیمه‌هایی که منتشر کرد و به عنوان اصل روزنامه گاه نمایش داده می‌شود برخی از مطالب و تصاویر را تغییر می‌داد و به عنوان مثال یک چهارم سمت راست صفحه اول روزنامه «امام آمد» در نسخه سال 1357 به شرح همراهان امام مانند بنی‌صدر و قطب‌زاده و دکتر یزدی و دکتر حبیبی اختصاص دارد ولی در آن ضمیمه‌ها تغییر کرده است. البته با این توجیه که تعداد صفحات ضمیمه کمتر است و عینا نمی توانسته اند تکرار کنند اما آشکار است که کدام مطلب تغییر کرده اند. تازه این اطلاعات است با روحیه مداراجوی آقای دعایی. کیهان کنونی اما حتی منتقد کیهان دوره دکتر یزدی (58 تا 59) و دوره آقای خاتمی (از 59 تا 67) است و شاید از دوره مهدی نصیری به بعد را به عنوان پیشینه خود قبول داشته باشد و کاری به کیهان قبل نداشته باشد و بر خلاف اطلاعات که برای نودمین سالگرد انتشار ویژه نامه ندارد سن خود را یادآور نمی شود و نه تنها به پیشینه نمی‌بالد چرا که سناتور مصباح‌زاده ریس کیهان پیش از انقلاب را از کارگزاران و وابستگان رژیم پهلوی می‌داند و مقالات مربوط به عبدالرحمان فرامرزی سردبیر مشهور کیهان پیش از انقلاب را در ویژه نامه مجله بخارا بخوانیم یا چندان که حق استاد فقید روزنامه نگاری ایران - زنده یاد علیرضا فرهمند - دبیر سرویس خارجی کیهان در ماه های پر التهاب انقلاب بود از او یاد نکردند و اگر یاد خُردی شد به خاطر اشاره رهبری به ترجمه «ریشه‌ها» به قلم او بود.

در ماه‌های انقلاب البته کیهان را تحریریه آن اداره می‌کردند که کاملا همسو با مردم بودند اما نه با گرایش مذهبی و از این رو دو سه روز مانده به پیروزی انقلاب عکس زنان بی‌حجاب و مسلح چریک‌های فدایی خلق یا نهایتا مجاهدین خلق را در صفحه اول می‌آوردند و سخنان مسعود رجوی در اسفند 1357 در دانشگاه تهران و تأکید بر انحلال ارتش در صفحه اول آن می‌نشست. اما اینها همه تاریخ انقلاب است و سه روزنامه کیهان، اطلاعات و آیندگان مهم‌ترین سندهای آن دوران اند و به همین خاطر نویسنده این سطور چندی پیش اعتصاب 65 روزه آبان تا دی 57 را از حیث اخلال در اطلاع رسانی نادرست توصیف کرده بود. با این نگاه مشخص است که کیهان کنونی هیچ شباهتی نه تنها به کیهان پیش از انقلاب و دوره مصباح زاده ندارد که به کیهان چپ گرای زمستان 57 هم و به کیهان دوره مهدیان و یزدی و خاتمی نیز کمتر و حتی مواضع کنونی آقای مهدی نصیری هم با آقای حسین شریعتمداری کاملا متفاوت است. با این همه امروز اما کیهان سراغ کیهان قبل از پیروزی انقلاب رفته و نوشته است: «عکس دیدار همافران با امام خمینی (ره) در جریان انقلاب، یکی از معروف‌ترین تصاویری بود که در روزهای منتهی به فروپاشی رژیم پهلوی منتشر شد. مرحوم حسین پرتوی، عکاس پیشکسوت انقلاب، با عکسی که روز 19 بهمن ماه 1357 از دیدار همافران با امام خمینی گرفت، نامش برای همیشه در تاریخ عکاسی ایران به ثبت رسید. این عکس جدا از جنبه خبری خود، جنجال‌های بسیاری به وجود آورد و به عنوان یک سند برای یکی از مهم‌ترین اتفاقات انقلاب در تاریخ عکاسی ماندگار شد.» به زبان ساده‌تر: کیهان حسین شریعتمداری هیچ علاقه و شباهتی به کیهان مصباح‌زاده و دوران انقلاب که به دست خود روزنامه‌نگاران افتاده بود یا حتی به کیهان دوره دکتر یزدی و خاتمی ندارد اما از وجه رسانه‌ای و پیشینه خود غافل نیست و عکس کیهان در 43 سال قبل را به مثابه سند بازنشر می کند. منتها کاش به این عکس بسنده نکند.

کما این که نویسنده این سطور مثل بسیاری از هم نسلان و قبلتری هاهنوز تیتر کیهان (نزن سرباز) در 10 بهمن سال 57 یا کاریکاتور مشهور جواد علیزاده در صفحه آخر (The End) را به خاطر دارد و کاش موعد انقلاب که می شود جدای همه احتلافات بعدی آن حس و حال تازه و به این عکس محدود و منحصر نشود.