اندیشکده کوئنسی: اروپا بیش از هر زمان دیگر به توافق با ایران نیاز دارد

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، اندیشکده کوئنسی با اشاره به تردید‌های بایدن که احتمالا با نزدیک شدن به زمانِ انتخابات میان دوره‌ای کنگره بیشتر هم خواهد شد، نوشت: مقامات اروپایی اکنون تا حد زیادی درگیرِ جنگ اوکراین هستند. با این همه، آن‌ها باید بدانند که فروپاشی توافق هسته‌ای با ایران می‌تواند نه تنها به تشدید تقابل بینجامد، بلکه همچنین می‌تواند مشکلات اروپایی‌ها را در بازار جهانی انرژی چند برابر کند. آن‌ها باید برای مقابله با این خطرات، قویا از مسیرِ دیپلماسی و تعامل با ایران حمایت کنند.

مقامات ایرانی به شدت در مورد اینکه توافق جدید با محوریت احیای برجام، توافقی با دوام باشد، تردید دارند. آن‌ها مشخصا از تجربه‌ای که در دوره ترامپ کسب کرده‌اند به خوبی آموخته‌اند که توافقات و تعهداتی که یک رئیس جمهور در آمریکا امضا می‌کند و می‌پذیرد، به هیچ عنوان برای رئیس جمهور بعدی ایجاد الزام نمی‌کنند. در شرایط کنونی نیز که نیرو‌های انقلابی در ایران تا حد زیادی دستِ برتر را در دولت، مجلس و قوه قضائیه دارند، مقام‌های ایرانی حساسیت بیشتری را در مورد این مسئله دارند که حتما توافقی معتبر و قابل اتکا را به امضا برسانند. مهم‌تر از همه اینکه ایران نمی‌خواهد بار دیگر اسیرِ بدعهدی‌های آمریکا شود.

از سوی دیگر، نوعی حس فزاینده و رو به رشد در تهران دال بر این مسئله وجود دارد که دموکرات‌ها جهت تداوم حضور خود در کاخ سفید برای دوره دوم (در دوره ریاست جمهوری بایدن)، بسیار ضعیف هستند. درست به همین دلیل، هر دستاورد و توافقی که ایران در قالب یک توافق جدید با دولت بایدن کسب کند، عمری کمتر از دو سال خواهد داشت و بار دیگر می‌تواند چالش‌های متعددی را برای ایران ایجاد کند.

همچنین تاکیدات بایدن مبنی بر ضرورت انجام مذاکرات گسترده‌تر برای تعهدات طولانی‌تر ایران هم مقامات ایرانی را با شک و تردید و نگرانی‌های زیادی همراه کرده است. آن‌ها به شدت نگرانند که به محض امضا شدن یک توافق، دولت آمریکا بار دیگر به اِعمال دور تازه‌ای از تحریم‌ها علیه ایران تهدید کند و رفع آن‌ها را منوط به انجام مذاکرات گسترده‌تر با ایران (ورای مسئله هسته‌ای ایران) اعلام نماید.

رفع تحریم‌های آمریکا می‌تواند تا حدی به بهبود وضعیت اقتصادی در ایران کمک کند. از این رو، بهتر است که آمریکا و متحدان اروپایی آن در شرایط کنونی بسته‌ای از ابتکار‌های اقتصادی و سیاسی را که می‌توانند ایران را تشویق به امضای توافق کنند، هرچه سریع‌تر ارائه کنند. این مسئله به نوعی در راستای منافع کشور‌های غربی قرار دارد، زیرا آن‌ها جدای از اینکه می‌توانند پایبندی ایران به برجام را طلب کنند، در عین حال می‌توانند در شرایط فعلی که نیاز‌های انرژی در غرب به دلیل جنگ اوکراین اوج گرفته، از منافع انرژیِ ایران بهره ببرند و یک محیط امن منطقه‌ای را هم در خدمت منافع متحدان خود در خاورمیانه ایجاد نمایند.

مانع عمده و اساسی که در مسیر احیای برجام وجود دارد، عدم میل و جسارت جو بایدن جهت انجام نبرد و منازعات سیاسی پُرهزینه داخلی با محوریت معادله اتمی ایران است. تردید‌های بایدن که احتمالا با نزدیک شدن به زمانِ انتخابات میان دوره‌ای کنگره آمریکا بیشتر نیز خواهند شد، برخی از رهبران اروپایی را واداشته که تاکید کنند بایدن عملا با سیاست‌های معیوب خود در حال حرکت به سمت ایجاد یک بحران تمام عیار در چهارچوب معادله اتمی ایران است.

درست به همین دلیل است که اروپایی‌ها در شرایط کنونی باید به نحوی فعالانه دیپلماسی خود در رابطه با ایران و آمریکا را فعال سازند. مقامات اروپایی در گفتگو‌ها و رایزنی‌های خود با دولت آمریکا باید به منافعی که از انعقاد توافقی جدید در چهارچوب معادله احیای برجام دارند و ماهیت آن‌ها نیز بلند مدت است، تاکید کنند. در واقع، آن‌ها باید نوعی فشار سیاسی را به دولت بایدن جهت حصول توافق با ایران وارد کنند.

اکنون نیازِ اروپا به احیای توافق برجام، بیش از هر زمان دیگری است.