اهمیت بندر چابهار برای ایران و هند در چیست؟

دوشنبه بود که اولین پکن در بندر چابهار پهلو گرفت. همچنین یکشنبه نیز «سوبراهمانیام جایشنکار» وزیر خارجه هند اعلام کرد که کشورش نقش مهمی در توسعه بندر چابهار داشته است. موضوعی که باعث شد تا به سراغ محسن پاک آئین سفیر پیشین کشورمان در باکو و جمهوری آذربایجان برویم و نظر وی را درباره این موضوع و اهمیت بندر چابهار جویا شویم.

 منطقه آزاد چابهار یکی از مناطقی است که دارای ظرفیت و امکانات بالای ترانزیتی است

وی درباره این موضوع به ما گفت: در وهله اول نقش بندر چابهار در اتصال کریدور‌های شمال - جنوب و شرق - غرب بسیار مهم است. جمهوری اسلامی ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی خود، حلقه اتصال چند قاره از جمله آسیا، آفریقا و اروپاست. بهره برداری از این ظرفیت و بویژه در امر حمل و نقل و ترانزیت کالا، می‌تواند به ارزآوری و کسب درآمد اقتصادی برای کشور بیانجامد. ایران در دو بخش دالان‌های شمال جنوب و شرق غرب می‌تواند در حوزه ترانزیت فعال باشد. منطقه آزاد چابهار یکی از مناطقی است که دارای ظرفیت و امکانات بالای ترانزیتی است و در صورت ایجاد یا تکمیل زیرساخت جاده ای، ریلی و هوایی می‌تواند به یک محور مهم حمل و نقل در منطقه تبدیل شود. چابهار چهارراه دالان‌های شمال به جنوب و غرب و به شرق است و به عنوان یکی از پنج محور مواصلاتی جهان نیز توسط سازمان ملل شناخته می‌شود.

وی ادامه داد: کشور‌های همسایه ایران در آسیای جنوبی و مرکزی بخصوص افغانستان، کشور‌های عضو اتحادیه آ سه آن در جنوب شرقی آسیا، کشور‌های آفریقائی و حتی اروپا می‌توانند از این مزیت ترانزیتی منتفع شوند. برخورداری از ظرفیت حمل و نقل دریائی و ریلی و جاده ای، چابهار را می‌تواند به محور ترانزیتی منطقه مبدل سازد. در این رابطه اتمام پروژه راه آهن زاهدان - چابهار بسیار مهم است. خوشبختانه چند سال قبل رهبر معظم انقلاب اجازه دادند که برای اجرای این پروژه از منابع صندوق توسعه ملی استفاده شود. در صورت اجرای این پروژه گام بزرگی برای تقویت جایگاه ترانزیتی چابهار برداشته خواهد شد. ساخت راه آهن چابهار - سرخس نیز مهم است و موجب تحول در دالان حمل و نقل شمال. جنوب خواهد شد. چابهار، تنها منطقه اقیانوسی ایران محسوب می‌شود و کشور‌های منطقه، چشم اندازی وسیع در قبال چابهار ترسیم کرده اند.

 باید از فرصت استفاده کرد و برای توسعه اقتصادی منطقه چابهار اولویت را به جذب سرمایه‌های داخلی و توانمندی‌های بخش خصوصی داد 

این دیپلمات کشورمان افزود: به نظر من باید از فرصت استفاده کرد و برای توسعه اقتصادی منطقه چابهار اولویت را به جذب سرمایه‌های داخلی و توانمندی‌های بخش خصوصی داد و در عین حال از سرمایه‌های خارجی نیزاستفاده کرد. هندی‌ها با توجه به اهمیتی که برای حضور و نفوذ خود در افغانستان قائل هستند، برای سرمایه گذاری در چابهار تمایل نشان داده اند. در سوم خرداد 1396 نیز موافقتنامه‌ای در این زمینه میان روسای جمهور ایران، افغانستان و ایران ونخست وزیر هند منعقد شد.

وی ادامه داد: هند کشور دوست ایران است و می‌تواند در پیشرفت اقتصادی چابهار سهیم باشد؛ اما نباید فقط به هند متکی بود و هر کشور دیگری هم که علاقمند به سرمایه گذاری در چابهار باشد، باید جذب شود. ضرورتی ندارد ما در دعوای هند و پاکستان و یا رقابت‌های هند و چین وارد شویم. نباید هم اجازه دهیم که چابهار محل رقابت‌های هند و پاکستان و چین شود. بدون توجه به رقابت‌های سیاسی، فضا باید برای سرمایه گذاری دیگر کشور‌ها از جمله چین، کشور‌های خلیج فارس مثل عمان و هر کشور علاقمند دیگری فراهم شود. دیروز پاشینیان نخست وزیر ارمنستان برای سرمایه گذاری کشورش در چابهار اعلام آمادگی کرد. باید بررسی مرد و اگر ارمنستان جدی باشد، همکاری شروع شود. چین 46 میلیارد دلار در بندر گوادر و در مجاورت چابهار سرمایه گذاری کرده است.

باید به همه کشور‌ها حتی عربستان فرصت داد و برای جذب آنان پیشقدم شد

پاک آئین خاطر نشان کرد: چینی‌ها علاقمند به سرمایه گذاری در چابهار هم بودند و می‌توانند جذب شوند. باید به همه کشور‌ها حتی عربستان فرصت داد و برای جذب آنان پیشقدم شد. چین، عربستان، ارمنستان، عمان همه دوستان ما هستند و چابهار برای آن‌ها نزدیک ترین، امن‌ترین و اقتصادی‌ترین مسیر خواهد بود برای دستیابی به آب‌های دریای عمان و ورود به افغانستان است. البته حل مسائل بروکراتیک و تامین امنیت سرمایه گذاران در منطقه نیز می‌تواند مشوق کشور‌های خارجی باشد.

وی گفت: چند سال قبل بین ایران و اتحادیه اوراسیا، موافقتنامه‌ای امضا شد. نقش بندری چابهار در مبحث موافقتنامه تجاری اوراسیا می‌تواند پررنگ باشد و این بندر یک فرصت و ظرفیت مناسب برای تقویت ترانزیت و تجارت در اوراسیا است. امیدواریم استفاده مناسب از توافقنامه اوراسیا، موجب توسعه تجارت ایران با کشور‌های آن شود و در این رابطه باید ظرفیت‌های بندری کشور و بخصوص چابهار را به کشور‌های حوزه اوراسیا معرفی نمود. در اینصورت با توجه به موافقتنامه اوراسیا می‌توان چشم انداز مثبتی برای منطقه چابهار پیش بین کرد.

این کارشناس سیاست خارجی عنوان کرد: هدف اصلی اقتصاد مقاومتی کاهش وابستگی اقتصاد کشور به درآمد‌های نفتی است. برای رسیدن به این هدف باید حوزه‌های دیگر اقتصادی مثل ترانزیت و تجارت و گردشگری تقویت شد. منطقه آزاد چابهار یک ظرفیت قدرتمند ترانزیتی است و می‌تواند تسهیل کننده تجارت باشد و موجب جذب گردشگران به ایران گردد؛ لذا در هر سه حوزه به ترتیب اولویت باید سرمایه گذاری کرد و انشاالله در سایه تلاش و خودباوری، نتیجه مناسب حاصل خواهد شد. ضمنا سواحل مکران نیز بهترین کرانه اقیانوسی کشور و از نظر آب و هوایی در معتدل‌ترین هوای جنوب کشور واقع شده است، این سواحل در زمینه اقتصادی به ویژه ترانزیت کالا، سرمایه‌گذاری‌های تجاری، صنعتی و گردشگری از جاذبه‌های منحصر بفردی برخوردار است.