اهمیت سفر رئیسی به عمان از نگاه اندیشکده اروپایی
تهران - ایرنا - همزمان با سفر مهم رئیس جمهوری اسلامی ایران به عمان، یک اندیشکده اروپایی این سفر را با توجه به نقش تعیین کننده عمان و قطر در روابط میان خاورمیانه و غرب، بویژه برای کمک به روند مذاکرات مرتبط با توافق هسته ای ایران در وین، سازنده توصیف کرد.
به گزارش ایرنا، تارنمای اندیشکده «دیپلماتیک اَفِرز» مستقر در ژنو نوشت: هیثم بن طارق آل سعید، سلطان عمان، رئیس جمهوری ایران را برای مذاکره به کشورش دعوت کرده است. در دیدار روز دوشنبه 23 مه (2 خرداد) رئیسی و سلطان عمان در مسقط پایتخت این کشور، درباره روابط اقتصادی، سیاسی و فرهنگی دوجانبه گفت وگو می شود.
هفته گذشته هیاتی متشکل از 50 نفر از تجار و فعالان اقتصادی ایران از عمان دیدار کردند تا راه را برای گسترش روابط تجاری بین دو کشور هموار کنند.
در واقع، انتظار می رود رئیس جمهوری ایران به غیر از دیدار با سلطان عمان مجموعه ای از توافقات همکاری را امضا کرده و با ایرانیان مقیم عمان و تجار عمانی در این کشور عربی گفت و گو کند.
این پنجمین سفر رئیس جمهوری ایران از زمان روی کار آمدن در آگوست 2021، و این دیدار بخشی از سیاست جدید دولت ایران برای گسترش روابط نزدیک با همسایگان این کشور و ارتقای همکاری های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی است.
دعوت سلطان عمان همچنین در خدمت حفظ نقش مهم این کشور به عنوان یک پل ارتباطی و میانجی گری فعال است. این در حالی است که دیگر سلاطین سنی در منطقه محتاطانه در حال گشایش روابط شان با جمهوری اسلامی هستند. ایفای چنین نقشی برای عمانی ها بخشی از ابعاد راهبرد جهانی خود این کشور است که همواره به ویژه از سوی آمریکا به رسمیت شناخته شده است.
عمان به ویژه نقش بسیار مهمی را صفحه شطرنج خاورمیانه بازی می کند و همیشه نقش میانجی را بین جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا داشته است.
این کشور که پایتخت آن مسقط است نقش مهمی در مساله برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) ایفا کرده است. توافق هسته ای ایران در دولت دونالد ترامپ رئیس جمهوری پیشین آمریکا در سال 2018 متوقف شد و این در حالیست که دولت جدید آمریکا تلاش می کند این سیاست را بدون این که بیش از حد از مسیر خارج شود تغییر دهد. به همین دلیل، عمان می تواند کشوری ارزشمند برای بازگشت به میز مذاکرات باشد.
یکی دیگر از کشورهایی که از دیدگاه آمریکا در جایگاه بسیار مهمی قرار دارد قطر است. توجه آمریکا به قطر به ویژه در مساله ایران به دلایل مختلفی است.
وزارت خارجه آمریکا چند روز پیش، یادداشت کوتاهی را درباره تماس تلفنی بین آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا و محمد بن عبدالرحمان آل ثانی همتای قطری او منتشر کرد.
وزیر خارجه آمریکا در این تماس عمیق ترین پیام های تسلیت خود را به دلیل کشته شدن غم انگیز شیرین ابو عاقله شهروند فلسطینی - آمریکایی ابراز و درباره همکاری قوی و رو به رشد آمریکا با قطر بحث و گفتگو کرد.
بلینکن همچنین بر نقش سازنده کشور شیخ نشین قطر در تلاش برای مسائل مربوط به ایران تاکید کرد.
قطر از نظر تاریخی با آمریکا رابطه داشته و نقش یک نقطه اتصال راهبردی را در بستر خاورمیانه ایفا می کند: در حقیقت تنها کشوری است که میزبان مرکز منطقه ای پنتاگون است. برای آمریکا مهم است که دوحه تصمیم گرفته سه موقعیت حساس را در سیاست خارجی و اولویت های دیپلماتیک خود قرار دهد.
نخست بحران اوکراین و نقش فعال این کشور در درگیری های مسلحانه است.
دوم، و از سوی دیگر تماس های مستمر این کشور با طالبان است و سوم مذاکره با ایران.
تمیم بن حامد آل ثانی امیر قطر هفته گذشته با رئیس جمهوری ایران دیدار کرد. هدف از این دیدار یافتن فضایی برای دستیابی به درکی مشترک درباره از سرگیری برجام بود.
یکی دیگر ازعناصر اصلی در مذاکره بین دوحه و تهران که ایران در این زمینه روابط بهتری با قطر نسبت به هر کشور دیگری در منطقه خلیج فارس دارد، در رابطه با مساله انرژی است.
در حقیقت دو کشور در مهم ترین میدان گاز طبیعی جهان یعنی میدان گازی پارس جنوبی / نورث دوم (North Dome) سهیم هستند که دو سوم آن به قطر تعلق دارد. قطر به اتکای وجود این میدان گاز طبیعی سالها اقتصاد خود را به جلو رانده است و به این تلاش خود در شرایط کنونی ادامه می دهد. دوحه به یکی از بسیاری از کشورهای اصلی تامین کننده گاز طبیعی مایع در اروپا تبدیل می شود. این امر به دلیل تلاش اروپا برای قطع وابستگی انرژی به روسیه به همه دلایلی است که همه ما متاسفانه از آن باخبر هستیم.
بنابراین در بخش نتیجه گیری باید تاکید کنیم که عمان و قطر به شکل فزاینده ای نقش تعیین کننده ای را در روابط خاورمیانه و غرب ایفا می کنند. این نقش اکنون موثرتر شده است. همچنین باید گفت اکنون فضا تنش زدایی در منطقه به ویژه درروابط بین عربستان سعودی، امارات و ایران ایجاد شده است. ایران موضع قاطعانه تری را در قبال دیگر کشورها اتخاذ کرده است. همین شرایط برای ترکیه نیز وجود دارد که به نظر می رسد بیشتر از قبل آماده مذاکره است. این مجموعه عوامل می تواند مرحله جدیدی در مذاکرات برجام باشد.