بازار مسکن در کما / رئیسی راه احمدی نژاد را رفت!

"مسکن مهر" یک طرح بود که دولت نهم آن را به منظور ارائه خانه به گروه‌های با درآمد کم، پس از افزایش نجومی قیمت مسکن، راه‌اندازی کرد. در این باره، دولت زمان آن تصور می‌کرد که بیشترین افزایش قیمت مسکن به دلیل افزایش قیمت زمین است. به همین دلیل، زمین‌هایی در حومه شهرهای جدید به صورت رایگان برای ساخت مسکن اختصاص داده شد.

این مقام مسؤول وقت پروژه «مسکن مهر» را طرح موفق دانست که اگر به درستی انجام می‌شد موجب صاحب‌خانه شدن مستأجران بود؛ وی در سال (1390) اعلام کرد «با ساخت مسکن مهر، تا پایان 8 سال دوره ریاست جمهوری خود مشکل مسکن در ایران نابود می‌شود.»

به طور کلی ساخت 2 میلیون و 204 هزار و 130 واحد مسکن مهر از ابتدای شروع به کار دولت نهم آغاز شد و یک سال و نیم بعد از استقرار دولت نهم، اجرای نخستین پروژه‌های مسکن مهر آغاز شد؛ بیش‌از یک میلیون و 78 هزار و 474 واحد مسکن مهر، دولتی بود؛ یعنی اراضی دولت برای اجرای پروژه‌ها واگذار شده بود که شامل شهرهای جدید، شهرهای زیر 25 هزار نفر که متولی آنها بنیاد مسکن است و شهرهای بالای 25 هزار نفر که در حیطه اختیارات ادارت کل راه و شهرسازی استان‌ها قرار دارد، می‌شد.

البته 840 هزار و 99 واحد از این 2.2 میلیون واحد مسکن مهر، پروژه‌های خود مالکی بود به این معنا که اراضی برای خود مالکان بود ولی از تسهیلات مسکن مهر استفاده و متقاضیان مسکن مهر را ساماندهی کردند. 262 هزار و 208 واحد از کل 2.2 میلیون واحد مسکن مهر، در بافت‌های فرسوده ساخته شد که پس از نوسازی بافت‌های مذکور، متقاضیان در آنها ساکن شدند که البته تسهیلات مسکن به این واحدها داده شد؛ همچنین 23 هزار و 349 واحد مسکن مهر از کل پروژه‌های 2.2 میلیون واحدی، تسویه نقدی و از طرح مسکن مهر خارج شدند.

همچنین از مجموع یک میلیون و 78 هزار و 4747 واحدی که نهایتاً دولت متولی آنها بود، 594 هزار و 603 واحد مسکن مهر در شهرهای بالای 25 هزار نفر ساخته شد که مدیریت آنها در کل با سازمان ملی زمین و مسکن و در استان‌ها با ادارات کل راه و شهرسازی بود؛ همچنین بنا بود 366 هزار و 267 واحد را شرکت عمران شهرهای جدید و 117 هزار و 604 واحد را نیز که در شهرهای زیر 25 هزار نفر بودند، بنیاد مسکن بسازند.

اعتقادی به مسکن مهر ندارم

آمارها حاکی از آن است که از کل 2 میلیون و 200 هزار واحد مسکن مهر، دولت احمدی نژاد که نزدیک به 800 واحد مسکونی تحویل و دولت روحانی با روی کار آوردن مسکن ملی و مسکن مهر حدود یک میلیون و 200 واحد تحویل متقاضیان خود داد.

نیمه نخست سال 98، طرح اقدام ملی مسکن با دستور رئیس جمهور و با حضور وی در سایت طرح ملی مسکن در منطقه 21 تهران کلید خورد؛ همزمان نیز ماراتن نام نویسی از متقاضیان ثبت نام در طرح اقدام ملی مسکن در یک فرآیند طولانی آغاز شد.

زمان ثبت نام طرح اقدام ملی مسکن با آغاز کرونا، اجرای این طرح به تعویق افتاد و عملاً به گفته وزیر راه و شهرسازی، ساخت 530 هزار واحد مسکونی در این طرح نهایی شد؛ ورود دیرهنگام دولت به حوزه حمایت نصف و نیمه از ساخت مسکن، بعید بود بتواند تأثیر مثبتی بر بازار داشته باشد، بلکه بیشتر به یک طرح تحمیلی به دولت بعدی می‌ماند که چاره‌ای جز تکمیل آن برای دولت بعدی باقی نمی‌گذارد و امکان اجرای طرح‌ها و ایده‌های جدید از سیاست‌گذاران بخش مسکن در دولت بعدی را سلب می‌کند.

اما عباس آخوندی وزیر اسبق راه و شهرسازی در حالی از نیمه دوم سال 92 و از ابتدای دولت حسن روحانی بر سمت وزیر راه و شهرسازی شدن منصوب شد که وارث بزرگترین پروژه مسکن سازی کشور با اسم پروژه «مسکن مهر بود» اما به جای ادامه دادن این پروژه در راستای خانه دار شدن مردم، از همان ابتدا با جملاتی مانند «عامل ایجاد تورم با تزریق نقدینگی خط اعتباری 50 هزار میلیارد تومانی و پول پر قدرت بانک مرکزی»، «طرحی بدون داشتن یک خط مطالعه»، «اعتقادی به مسکن مهر ندارم» و «طرح خیلی مزخرفی است» جبه مخالفت خود را شفاف اعلام و شانه از این مسؤولیت خالی کرد.

دولت سیزدهم وارث، ارث 16 ساله مسکن مهر

براساس آمار و اطلاعات وزارت راه و شهرسازی 240 هزار واحد مسکن مهر از دولت نهم و دهم به دولت سیزدهم به ارث رسید که مهرداد بذرپاش وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد «یکی از سیاست‌های ما عمل به وعده‌ها و تعهدهای دولت‌های گذشته به مردم است که از جمله این تعهدها، واحدهای باقی مانده مسکن مهر است.»

عضو کابینه دولت سیزدهم ادامه داد: نزدیک به 240 هزار واحد مسکن‌های مهر از دولت‌های گذشته به این دولت به ارث رسید و با توجه به تاکید رئیس جمهور بر تکمیل و تمام کردن مسکن‌های مهر، تعهد دولت‌های گذشته را تعهد خود می‌دانیم و تحقق آنها را در اولویت کارهای خود قرار دادیم.

از ابتدای سکان داری بذرپاش در این وزارتخانه، ساخت و تکمیل 124 هزار واحد مسکن مهر در کشور به پایان رسید و بیش از نیمی از مسکن مهر به ارث رسیده به دولت مردمی تحویل صاحبان آنها شد. بر این اساس، 124 هزار واحد دیگر مسکن مهر باقی مانده که مطابق وعده مسؤولان تا پایان دولت سیزدهم پرونده کل پرونده مسکن مهر در شهرهای مختلف بسته خواهد شد.

اکنون پیشرفت فیزیکی 68 هزار واحد مسکن مهر به 75 درصد رسیده و 30 هزار واحد از آنها مشکلات حقوقی و تعاونی دارد که از طریق وزارت تعاون و سازمان ملی زمین و مسکن پیگیری برای رفع آنها ادامه دارد.

نکته اساسی اینجاست که دولت سیزدهم منبع مالی برای تکمیل واحدهای مسکن مهر را کجا تأمین می‌کند؛ در این خصوص بذرپاش اعلام کرد یک‌هزار و 900 میلیارد تومان از منابع صندوق ملی مسکن برای ساخت 124 هزار واحد مسکن مهر پرداخت شده، و در تلاشیم تا از طریق الگوی مولدسازی دارایی‌های وزارت راه و شهرسازی در سال آینده از طریق شهرهای جدید، سه هزار میلیارد تومان به پروژه‌های مسکن اختصاص پیدا کند و این روند تأمین منابع مالی تا 15 هزار میلیارد تومان برای پروژه‌های نهضت ملی مسکن ادامه خواهد یافت.

دو وظیفه سنگین مسکن بر دوش دولت

دولت سیزدهم در حالی این واحدهای مسکن را تکمیل و تحویل متقاضیان می‌دهد که وظیفه ساخت 1 میلیون واحد مسکونی نهضت ملی را بر دوش خود دارد.