بازگشت ایران به جایگاه سوم تولید در اوپک با وجود تحریم‌ها

به گزارش مشرق، جدیدترین آمار تولید نفت ایران به نقل از منابع ثانویه در گزارش ماهانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام نشان می‌دهد، تولید نفت ایران در ماه آگوست 2023 برابر با مرداد 1402 به 3 میلیون بشکه در روز رسیده که نسبت به ماه پیش از آن 143 هزار بشکه در روز افزایش یافته است.

ایران در ماه جولای (تیر ماه 1402) 2 میلیون و 857 هزار بشکه نفت در روز تولید کرده بود و تنها 72 هزار بشکه با جایگاه سومین تولیدکننده این سازمان فاصله داشت.

بر اساس گزارش‌های اوپک، ایران در ماه ژوئن (خرداد ماه 1402) 2 میلیون و 675 هزار بشکه، در ماه می (اردیبهشت ماه 1402) 2 میلیون و 698 هزار بشکه، در ماه آوریل (فروردین ماه 1402) 2 میلیون و 625 هزار بشکه، در ماه مارس (اسفند ماه 1401) 2 میلیون و 577 هزار بشکه، در ماه فوریه (بهمن 1401) 2 میلیون و 574 هزار بشکه، در ماه ژانویه (دی 1401) 2 میلیون و 554 هزار بشکه نفت در روز تولید کرده است.

میزان تولید ایران در دسامبر (آذر ماه) 2 میلیون و 579 هزار بشکه نفت در روز، در ماه نوامبر (آبان ماه) 2 میلیون و 579 هزار بشکه نفت در روز، در ماه اکتبر (مهر ماه) 2 میلیون و 561 هزار بشکه نفت در روز بوده است.

* ایران سومین تولیدکننده اوپک شد

ایران در ماه آوریل یا فروردین ماه 1400 جایگاه چهارمین تولیدکننده نفت اوپک را از کویت پس گرفته و از آن زمان تا مهر ماه 1400 (اکتبر 2021) این جایگاه را حفظ کرده بود، اما در ماه نوامبر 2021 یعنی آبان ماه 1400، بار دیگر تولید نفت کویت از ایران پیشی گرفت و در جایگاه چهارم نشست و ایران به رتبه 5 بازگشت.

ایران در خرداد ماه 1402 (ژوئن 2023) پس از یک سال و 7 ماه، دوباره به جایگاه چهارمی تولید نفت در اوپک بازگشت و کویت در جایگاه پنجم قرار گرفت و در ماه بعد یعنی مرداد ماه 1402 (آگوست 2023) با پیشی گرفتن از امارات جایگاه سوم تولید نفت در اوپک را از آن خود کرد.

در حال حاضر، کشورهای عربستان با تولید 8 میلیون و 967 هزار بشکه در روز و عراق با تولید 4 میلیون و 277 هزار بشکه در روز در جایگاه‌های اول و دوم قرار دارند و امارات با تولید 2 میلیون و 913 هزار بشکه در روز در جایگاه چهارم و کویت با تولید 2 میلیون و 554 هزار بشکه در روز در جایگاه پنجم قرار گرفته‌اند.

ایران، پیش از تحریم‌های آمریکا از سال 2018، سومین تولیدکننده بزرگ نفت اوپک پس از عربستان و عراق بود.

در همین راستا، چهارشنبه 18 مرداد ماه مدیرعامل شرکت ملی نفت از افزایش تولید نفت ایران تا پایان شهریور امسال به 3.5 میلیون بشکه در روز خبر داد.

ایران در خرداد ماه پس از یک سال و 7 ماه به جایگاه چهارمی تولید نفت در اوپک بازگشت و در ماه بعد یعنی مرداد ماه با پیشی گرفتن از امارات جایگاه سوم تولید نفت در اوپک را از آن خود کرد.

محسن خجسته‌مهر مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران در یک نشست خبری گفت، صادرات نفت ایران در دولت سیزدهم 2 برابر شده و میزان تولید تا پایان شهریور به 3.5 میلیون بشکه در روز می‌رسد.

از اینرو احتمال می‌رفت که ایران در مرداد به جایگاه سوم تولید اوپک یعنی همان جایگاه قبل از اعمال مجدد تحریم‌های آمریکا در سال 2018 بازگردد.

* افزایش 125 هزار بشکه‌ای تولید نفت ایران در سه ماهه دوم 2023

با توجه به اینکه ایران در 3 ماه نخست سال جاری میلادی روزانه 2 میلیون و 572 هزار بشکه نفت تولید کرده است، تولید نفت این کشور در سه ماه دوم، افزایش 125 هزار بشکه‌ای را نشان می‌دهد.

ایران در سه ماهه دوم امسال 2 میلیون و 694 هزار بشکه نفت در روز تولید کرده است.

همچنین تولید نفت ایران در سه ماهه دوم امسال نسبت به سه ماهه آخر سال 2022 روزانه 129 هزار بشکه افزایش را نشان می‌دهد. ایران در آن زمان روزانه 2 میلیون و 568 هزار بشکه نفت تولید کرده بود.

ایران در سه ماه نخست 2023 روزانه 2 میلیون و 572 هزار بشکه و در سه ماهه دوم روزانه 2 میلیون و 697 هزار بشکه نفت تولید کرده است.

* تولید نفت ایران در فصول 2022

ایران در سه ماه نخست سال 2022 روزانه 2 میلیون و 529 هزار بشکه، در سه ماهه دوم 2 میلیون و 555 هزار بشکه و در سه ماه سوم امسال 2 میلیون و 565 هزار بشکه در روز و در سه ماه چهارم 2 میلیون و 567 هزار بشکه در روز نفت تولید کرده است.

ایران در سه ماهه پایانی سال 2021 روزانه 2 میلیون و 472 هزار بشکه نفت تولید کرده بود.

* افزایش 162 هزار بشکه‌ای تولید نفت ایران در سال 2022

ایران به طور متوسط در سال 2022 روزانه 2 میلیون و 554 هزار بشکه نفت تولید کرده است، این رقم به طور متوسط در سال 2021 روزانه 2 میلیون و 392 هزار بشکه نفت و در سال 2020 روزانه یک میلیون و 991 هزار بشکه نفت بوده است

به این ترتیب ایران در سال 2022 نسبت به سال 2021 روزانه 162 هزار بشکه بیشتر تولید نفت داشته است. تولید نفت ایران در 2021 نیز نسبت به سال 2020 نیز 401 هزار بشکه در روز افزایش یافته بود.

ایران در سال 2019 روزانه 2 میلیون و 356 هزار بشکه، در سال 2018 روزانه 3 میلیون و 553 هزار بشکه و در سال 2017 روزانه 3 میلیون و 813 هزار بشکه نفت تولید کرده است.

* افزایش 113 هزار بشکه‌ای اوپک

بر اساس این گزارش، تولید نفت 13 کشور عضو این سازمان در ماه آگوست 2023 (مرداد 1402) 27 میلیون و 449 هزار بشکه در روز عنوان شده است که افزایش روزانه 113 هزار بشکه‌ای نسبت به ماه جولای را نشان می‌دهد.

اوپک در ماه جولای روزانه 27 میلیون و 336 هزار بشکه نفت تولید کرده بود.

بر اساس این گزارش، متوسط تولید نفت اوپک در سال 2022 به روزانه 28 میلیون و 861 هزار بشکه بوده است که نسبت به سال پیش از آن افزایش 2 میلیون و 509 هزار بشکه‌ای را نشان می‌دهد.

رقم تولید اوپک در سال 2021 به طور متوسط برابر با 26 میلیون و 352 هزار بشکه در روز عنوان شده است.

* برنامه اوپک پلاس برای کاهش تولید

گروه اوپک پلاس از ماه سپتامبر 2022 توافق کرده بودند که از میزان تولید خود کم کنند؛ این رقم برای ماه اکتبر (2022) 100 هزار بشکه در روز بود که اوپک در آن ماه به تنهایی 210 هزار بشکه در روز از تولید خود کم کرده بود.

همچنین اوپک پلاس در ادامه روند کاهش تولید خود با توجه به شرایط اقتصادی در جهان و پیش‌بینی تقاضا برای نفت در جهان توافق کردند تا از ماه نوامبر به بعد روزانه 2 میلیون بشکه در روز از تولید خود بکاهند.

درحالی‌که اوپکی‌ها توافق کرده بودند این روند کاهشی را تا پایان سال 2023 ادامه دهند، روسیه در ماه مارس اعلام کرد، رقم تولید خود را داوطلبانه 500 هزار بشکه در روز کاهش می‌دهد.

اوپک پلاس سوم آوریل چهاردهم فروردین 1402 اعلام کرد که تولید خود را 1.6 میلیون بشکه دیگر کم می‌کند و در مجموع کاهش تولید این گروه به 3.66 میلیون بشکه در روز خواهد رسید که برابر با 3.7 درصد تقاضا جهانی نفت است.

این گروه که در مجموع 40 درصد نفت خام جهان را تولید می‌کند، در نشست اوایل ماه ژوئن خود نیز بر ادامه این میزان کاهش تاکید و اعلام کرد که از ابتدای سال 2024 روزانه یک میلیون و 400 هزار بشکه نفت خام دیگر از تولید روزانه خود خواهند کاست.

در عین حال، عربستان نیز اعلام کرد که به صورت داوطلبانه روزانه یک میلیون بشکه از تولید خود را کاهش خواهد داد و تولید نفت خام این کشور به 9 میلیون بشکه در روز خواهد رسید.

عربستان سوم آگوست (11 مرداد ماه) و یک روز پیش از نشست وزارتی اوپک اعلام کرد که این کاهش تولید را یک ماه دیگر یعنی در ماه سپتامبر ادامه خواهد داد.

اندکی پس از اعلام عربستان، الکساندر نوآک، معاون نخست‌وزیر روسیه نیز اعلام کرد، مسکو نیز صادرات نفت خود را در ماه سپتامبر 300 هزار بشکه در روز کاهش خواهد داد. پس از این اعلامیه‌ها قیمت نفت به بالای 86 دلار رسید.

دقیقا همانند ماه پیش از آن که پس از اعلام عربستان، نوآک از کاهش 500 هزار بشکه‌ای صادرات نفت روسیه در سپتامبر خبر داده بود.

گروه اوپک پلاس در روز جمعه 4 آگوست (12 مرداد) هیچ تغییری سیاست کاهش تولید خود اعمال نکرد.

با اینکه بازار پیش‌بینی می‌کرد که عربستان و روسیه این کاهش تولید و عرضه خود را تمدید کنند اما ریاض و مسکو در 14 شهریور ماه (5 سپتامبر) بار دیگر بازار را غافلگیر و اعلام کردند که کاهش تولید و عرضه خود را برای 3 ماه دیگر و تا پایان سال 2023 تمدید خواهند کرد.

این اقدام قیمت نفت نفت برنت را برای نخستین بار از نوامبر 2022 به بالای 90 دلار در هر بشکه رساند و تا به امروز که قیمت نفت برنت به مرز 91 دلار در هر بشکه رسیده، بالا مانده است.

در حال حاضر، میزان کاهش تولید این گروه 3.66 میلیون بشکه در روز است که 3.6 درصد تقاضای جهانی نفت را تشکیل می‌دهد و به استثنای کاهش تولیدهای داوطلبانه است.

* کاهش تولید 88 هزار بشکه‌ای تولید نفت عربستان

عربستان در ماه آگوست 88 هزار بشکه نفت در روز از تولید نفت خود کم کرد و تولید نفت خام این کشور به 8 میلیون و 967 هزار بشکه در روز رسید که به طورکلی از 9 میلیون بشکه در روز که این کشور متعهد شده بود، کمتر است.

* بیشترین افزایش تولید برای ایران

8 کشور عضو اوپک در این ماه افزایش تولید داشتند که بیشترین افزایش به میزان 148 هزار بشکه در روز به ایران تعلق دارد.

5 کشور باقی مانده نیز کاهش تولید داشتند که بیشترین کاهش به میزان 88 هزار بشکه به عربستان اختصاص یافته است.

ایران، لیبی و نیجریه از توافق کاهش تولید معاف هستند.

13 کشور عضو اوپک شامل الجزایر، آنگولا، کنگو، گینه استوایی، گابن، ایران، عراق، کویت، لیبی، نیجریه، عربستان، امارات و ونزوئلاست.