بررسی زمان «گریز هسته‌ای» در خبرگزاری دولت

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در حالیکه اکنون زمان تصمیم‌گیری سیاسی سخت واشنگتن برای جبران بدعهدی‌ها و نقض برجام است، با تکرار ادعاها و هراس از پیشرفت‌های هسته‌ای ایران در چارچوب برجام، همچنان بر بکارگیری تاکتیک ضرب‌الاجل‌های تصنعی و ساختگی برای فشار بر تهران در میز مذاکرات وین اصرار دارد.

ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در نشست روز چهارشنبه به وقت محلی، هنگامی که از سوی خبرنگاری درباره ادعاهای باب منندز رئیس دموکرات کمیته روابط خارجی سنای آمریکا درباره پیشرفت های هسته ای ایران مورد سؤال قرار گرفت، بدون اشاره به تعهدات واشنگتن که از زمان روی کار آمدن دولت جو بایدن همواره شعار در پیش گرفتن مسیر دیپلماسی در قبال ایران و نکوهش دولت پیشین آمریکا را برای خروج از برجام داده است، همچنان به تاکتیک ضرب الاجل های ساختگی غرب برای فشار بیشتر بر ایران متوسل شد.

رئیس دموکرات کمیته روابط خارجی سنای آمریکا بتازگی با اعلام مخالفت با ادامه مذاکرات وین برای رفع تحریم‌ها علیه ایران، از دولت بایدن خواسته است تحریم ها و شرکت‌هایی را که با تهران تعامل دارند، تشدید کند.

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ سوالی درباره ادعای دستیابی به سلاح هسته ای ظرف سه تا چهار هفته آینده و اقدام بعدی دولت بایدن در مذاکرات وین، گفت: همکارم پیش از این از نگرانی ها در مورد پیشرفت های ایران در برنامه هسته ای خود صحبت کرده بود.

اشاره ند پرایس به اظهارات یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکاست که به خبرنگاران رسانه های بین المللی گفته بود؛ مذاکرات وین وارد مرحله نهایی می‌شود و همه طرف‌ها باید تصمیمات سیاسی سختی بگیرند.

این مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا که نامش بیان نشده بود، در تداوم سیاست های واشنگتن برای فشار بر ایران در میز مذاکرات با بیان اینکه ما در مرحله نهایی هستیم، مدعی شد: با توجه به سرعت پیشرفت‌های هسته ای ایران، ما فقط چند هفته برای رسیدن به توافق فرصت داریم.

این مقام آمریکایی در عین حال ادعا کرده بود: این یک تهدید و ضرب‌الاجل تصنعی (ساختگی) یا اولتیماتوم نیست. ایرانی‌ها از مدتها پیش مطلع هستند که در حال نزدیک شدن به لحظه نهایی هستیم که بعد از آن دیگر در وضعیتی نیستیم که به برجام برگردید زیرا این توافق آن زمان در بردارنده همان ارزشی که مذاکره کردیم، نخواهد بود.

ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اظهار کرد: پس از آنکه دولت پیشین آمریکا تصمیم به خروج از توافق ایران کرد، تهران توانست به چنین پیشرفت هایی دست یابد.

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا مدعی شد: این توافقی بود که برای همیشه و به صورت قابل تایید از دستیابی ایران به سلاح هسته ای جلوگیری می کرد. هنگام اجرای کامل برجام، زمان گریز هسته ای ایران یک سال بود. اکنون این گریز هسته ای بسیار کاهش یافته است و این امر دقیقا به خاطر تصمیم خروج از برجام بود. این توافق کار می کرد و زمان مورد نیاز برای گریز هسته ای ایران را طولانی می کرد.

وی ادعا کرد: زمان بسیار بسیار کوتاه است زیرا زمانی که ایران به نقطه ای برسد که پیشرفت های هسته ای آن مزایای عدم اشاعه برجام را از بین ببرد، دیگر تلاش برای بازگشت مشترک به پایبندی به برجام در راستای منافع امنیت ملی ما و متحدان و شرکای ما نخواهد بود و ما مجبور خواهیم شد، مسیر دیگری را دنبال کنیم.

ند پرایس در پاسخ به سوال خبرنگاری که سوال کرد دلیل کاهش مدت زمان گریز هسته ای، تصمیم تهران است نه خروج دولت پیشین آمریکا از برجام، مدعی شد دلیل کاهش این است که ایران دیگر خود را محدود توافقی نمی بیند که دولت ترامپ از آن خارج شد. اگر برجام درحال اجرا بود چنین اقداماتی می توانست برای ایران عواقب شدید داشته باشد.

بیشتر بخوانید:

• احتمال شکاف‌های عمیق دولت - ملت در آینده / باید امیدوار باشیم مذاکرات وین به نتیجه برسد

• مذاکره مستقیم ایران و آمریکا؛ از ممنوع بودن برای روحانی تا مجاز بودن برای رئیسی و اظهار نظر سیاست مردان

اظهارات سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در حالی است که به رغم نقض برجام از سوی واشنگتن، جمهوری اسلامی ایران همچنان به برجام پایبند بوده و این توافق بین المللی را برغم بدعهدی آمریکا و بدقولی اروپا نه تنها نقض نکرده بلکه اکنون به سبب تداوم حضور تهران، مذاکرات وین در حال انجام است.

بعد از شش دور مذاکرات وین که در آن انتظارات جمهوری اسلامی ایران درباره نحوه احیای توافقات سال 94 مطرح شد، طرف‌های غربی فرصت داشتند تا از فرصت استقرار دولت سیزدهم برای جمع‌بندی واقع‌گرایانه درباره ملزومات بازگشت ایالات متحده به توافق برجام و تسریع روند گفت‌وگوها استفاده کنند اما آنها با بکارگیری تاکتیک تعیین ضرب‌الاجل های ساختگی و مقصرنمایی ایران تلاش کردند تا زمان را برای دستیابی به توافق محدود نشان داده و به زعم خود سریعتر به توافق برسند.

غربی ها همچینین مفهوم ابداعی دیگری با عنوان کاهش زمان "گریز هسته ای" را درباره ایران به عنوان پشتوانه تعیین ضرب الاجل های ساختگی خود مطرح می کنند که اشاره به بازه زمان لازم جهت انباشت مواد هسته‌ای مورد نیاز برای ساخت یک سلاح هسته‌ای است. آنها ادعا می‌کنند که با محدودیت‌های اعمال‌شده در برجام، این زمان به یک سال رسیده بود و اکنون به این زمان ابتدا به چند ماه و اکنون به چند هفته رسیده است.

این در حالیست که جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه در دکترین دفاعی خود، ساخت سلاح هسته‌ای را مشروع ندانسته و تاکید دارد که به عنوان یکی از امضاکنندگان پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی (ان‌پی‌تی) و عضوی از آژانس بین المللی انرژی اتمی، از حق دستیابی به فناوری هسته‌ای برای مقاصد صلح آمیز برخوردار است.

علاوه بر این، بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون بارها از تاسیسات هسته‌ای ایران بازدید کرده‌اند اما هرگز مدرکی که نشان دهد برنامه صلح آمیز انرژی هسته‌ای این کشور به سمت مقاصد نظامی انحراف داشته باشد، پیدا نکرده‌اند.

سیمون هاندرسون مدیر برنامه برنشتاین مؤسسه واشنگتن که آگاهی کاملی در خصوص مسائل اشاعه هسته‌ای و شبکه عبدالقادر پاکستانی دارد در مقاله‌ای در تاریخ 24 مارس 2021 می‌نویسد: «اصطلاح «گریز» اغلب در بحث‌های مربوط به برنامه هسته‌ای ایران استفاده می‌شود، اما معنای دقیق و پیامدهای آن اغلب نامشخص یا متناقض است. از نظر حقوقی، این به زمانی اشاره دارد که یک کشور مشتاق سلاح هسته‌ای می‌تواند از تعهدات خود تحت معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای که به رسمیت شناخته‌شده، خارج شود.... در اصطلاح فنی، گریز به زمانی اشاره دارد که یک کشور به قابلیت تسلیحات هسته‌ای به‌عنوان یک عمل انجام شده دست می‌یابد، قبل از اینکه بتوان آن را با فشار دیپلماتیک یا اقدام نظامی متوقف کرد.»

باید این نکته را هم در نظر داشت که حتی اگر کشوری به مقدار کافی از اورانیوم با غنای بالا دست پیدا کند، هیچ دلیلی وجود ندارد که بتواند یک بمب یا کلاهک اتمی با قابلیت اطمینان مناسب بسازد. ساخت یک بمب یا کلاهک هسته‌ای قابل اعتماد نیازمند انجام تست و آزمایش‌های مربوطه است و نمی‌توان برای یک بمب بدون انجام تست‌های لازم، اعتباری قائل بود. چنانچه تست‌های اولیه موشک‌های هسته‌ای کره شمالی نیز با شکست‌های زیادی رو به رو بود.

اکنون دور هشتم مذاکرات رفع تحریم‌ها که از 6 دی ماه 1400 آغاز شده بود، پس از نزدیک به 30 روز رایزنی‌های فشرده دیپلماتیک وارد یک دوره تنفس کوتاه تصمیم‌گیری سیاسی شده که بعد از چند روز ادامه خواهد یافت.

این گفت‌وگوها وارد مرحله ای شده است که آمریکا باید درخصوص پذیرش خواسته‌های برحق ایران تصمیم گیری کند. جمهوری اسلامی ایران تاکید دارد؛ هرچقدر طرف مقابل آمادگی جدی‌تری برای لغو تحریم‌ها داشته باشد و اراده جدی تری برای پذیرش ساز وکارهای مد نظر ایران در لغو تحریم‌ها داشته باشد، زمان دستیابی به توافق نهایی کوتاه‌تر خواهد شد.

حسین امیر عبداللهیان وزیر امورخارجه ایران با حضور در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با تبیین تلاش جدی مذاکره‌کننده ارشد ایران و ابتکارات مطروحه از سوی جمهوری اسلامی ایران و تیم مذاکره‌کننده، گفته است: اراده تهران برای رسیدن به یک توافق خوب، پایدار و قابل اتکاء قطعی است.

سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز به نقل از علی باقری کنی رییس تیم مذاکره کننده ایران با اعضای 1+4 گفته است: وی روند مذاکرات را مثبت ارزیابی و به حسن نیت و جدیت جمهوری اسلامی ایران اشاره و تاکید کرد تیم مذاکره کننده دولت سیزدهم تاکنون هیچ گفت و گوی مستقیمی با آمریکایی‌ها نداشته است.

سخنگوی کمیسیون امنیت ملی وسیاست خارجی مجلس گفته است: مجموعه قراین و شواهد و واقعیت‌ها از جمله برگه‌هایی که جمهوری اسلامی ایران در دست دارد، نشان می‌دهد شرایط برای یک توافق خوب و برد - برد آماده است به شرط اینکه غربی‌ها هم حسن نیت و جدیت داشته باشند.

21219