«بریکس» پلی برای گسترش همکاری‌های اقتصادی

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، گروه بریکس یک گروه بین‌المللی به رهبری قدرت‌های اقتصادی نوظهوری است. بریکس (BRICS) مخفف پنج اقتصاد بزرگ در حال ظهور است: برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی. از سال 2009، دولت‌های کشور‌های بریکس سالانه در اجلاس‌های رسمی تشکیل جلسه داده اند. چین میزبان چهاردهمین اجلاس سران بریکس در 24 جولای 2022 به صورت مجازی بود. فقط یکی از مهم‌ترین دلایل اهمیت حضور در گروه بریکس این است که این گروه به‌واسطه دارا بودن نیمی از جمعیت جهان و بین 25 تا 28 درصد از ظرفیت اقتصاد جهانی پتانسیل بالایی برای تاثیرگذاری بر اقتصاد جهانی دارد و از رشد پرشتاب اقتصادی و نفوذ در امور جهانی هم برخوردار است و از سوی دیگر یکی از رویکرد‌های اصلی اعضای بریکس هم این بوده که آن‌ها همیشه حامی کشور‌های درحال توسعه و کشور‌های جنوب و برقرارکننده تعادل و عدالت اقتصادی در مقابله با نظام پولی و بانکی غربی بوده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد امروزه مدلی که می‌تواند کشور را در شرایط تحریم به سمت تحقق عدالت اجتماعی و توسعه همه جانبه سوق داده و در خیزش عظیم اقتصادی قرار بدهد مدل تعاون است. علیرضا بنایی فر، مدیر امور بین الملل اتاق تعاون ایران طی یادداشتی درباره «بریکس» پلی برای گسترش همکاری‌های اقتصادی نوشت: با توجه به اهمیت توسعه تعاونی‌ها به عنوان ابزاری مناسب برای کاهش فقر، بیکاری، سطوح بالای نابرابری و تسریع توانمندسازی اقتصادی، برای تعاونی‌ها ضروری است تا از فرصت‌های تجاری و سرمایه گذاری عضویت ایران در بریکس جهت ظرفیت سازی، توسعه مهارت ها، انتقال فناوری و مدل‌های تامین مالی برای تعاونی‌ها و تفاهم نامه‌ها و گسترش بازار‌های خود به سایر کشور‌ها بهره‌مند شوند. کشور‌های بریکس (برزیل، روسیه، هند، چین، آفریقای جنوبی) اقتصاد‌های نوظهوری هستند که رشد اقتصادی سریع و قوی را تجربه می‌کنندکه می‌توانند آینده دیپلماسی و همکاری جهانی را شکل دهند. این کشورها، دارای جمعیت قابل توجه، منابع انسانی در حال رشد و بازار مصرف گسترده‌ای هستند که پتانسیل تبدیل شدن به محرک‌های کلیدی رشد اقتصادی و نوآوری، اظهار نظر بیشتر در امور جهانی، تأثیرگذاری بر تصمیمات سیاسی و دفاع از منافع مشترک در پلتفرم‌های مختلف بین المللی را فراهم می‌کند. از سوی دیگر، با نوآوری‌هایی نظیر بانک توسعه جدید (NDB) و مجمع تجاری بریکس، موجب تقویت همکاری‌های اقتصادی شده و سرمایه‌گذاری، تجارت و همکاری مالی بین کشور‌های عضو را تسهیل می‌بخشد.

*ایران و بریکس

دولت ایران پس از عضویت دائم خود در سازمان شانگ های، عزم خود را برای پیوستن به گروه بریکس جزم نمود و در سال 2023 عضویت خود را اعلام و در سال 2024 فعالیت رسمی خود را آغاز می‌نماید. هدف ایران از عضویت در بریکس؛ رهایی از چرخه اقتصادی غرب، توسعه پایدار و تبادلات اجتماعی و فرهنگی و مقابله با تحریم‌ها از طریق بهره مندی از سامانه اعلام پرداختی "بانک توسعه نوین" بریکس به عنوان جایگزینی برای سوئیفت، است و می‌تواند در سه رکن اصلی سیاسی، اقتصادی و امنیتی با کشور‌های عضو همکاری داشته باشد. روابط ایران با بریکس بیشتر از جنبه‌ی اقتصادی قابل تحلیل است. ایران عمدتاً پروپان مایع، متانول، پلی اتیلن، اتیلن گلیکول، بوتان مایع و اوره به کشور‌های عضو بریکس صادر می‌کند. در عوض، کالا ها‌ی عمده وارداتی از کشور ها‌ی بریکس به ایران شامل برنج نیمه آسیاب شده، برنج کامل، قطعات خودرو، الکترود‌های گرافیتی مورد استفاده در کوره ها، قطعات راکتور ها‌ی هسته‌ای، گوشت گاو منجمد و ذرت مزرعه‌ای بود. چین در میان اعضای بریکس همچنین در سراسر جهان صادر کننده برتر کالا به ایران است. براین اساس ارتباط با بریکس در شرایطی که تحریم ها‌ی امریکا پس از خروج از برجام افزایش گرفته است برای جمهوری اسلامی ایران از اهمیت ویژ ه‌ای برخوردار شده است.

بریکس و تعاونی‌ها

از زمان تشکیل بریکس؛ نشست‌هایی بین شرکت‌های تعاونی در کشور‌های بریکس با هدف تسهیل همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه، تبادل تجربیات در مورد توسعه تعاونی‌ها و سرمایه گذاری مشترک بین تعاونی‌ها در کشور‌های بریکس برگزار شده است. طی چهارمین نشست سازمان‌های تعاونی کشور‌های بریکس در برزیل در سال 2014، رئیس سابق اتحادیه جهانی تعاون (ICA) سرکار خانم پائولین گرین، بر پتانسیل و ظرفیت‌های اقتصادی تعاونی در کشور‌های بریکس و نقش این اتحادیه در کمک به توسعه این پتانسیل، اشاره کرد. علیرغم برخی تفاوت‌ها در فرهنگ و توسعه اقتصادی، پتانسیل زیادی برای تجارت و همکاری‌های متقابل بین سازمان‌های تعاونی بریکس وجود دارد و این باید به روشی عمل گرایانه توسعه یابد. با توجه به اهمیت توسعه تعاونی‌ها به عنوان ابزاری مناسب برای کاهش فقر، بیکاری، سطوح بالای نابرابری و تسریع توانمندسازی اقتصادی، برای تعاونی‌ها ضروری است تا از فرصت‌های تجاری و سرمایه گذاری عضویت ایران در بریکس جهت ظرفیت سازی، توسعه مهارت ها، انتقال فناوری و مدل‌های تامین مالی برای تعاونی‌ها و تفاهم نامه‌ها و گسترش بازار‌های خود به سایر کشور‌ها بهره‌مند شوند. بریکس منبع مهم سرمایه گذاری مستقیم خارجی در حوزه‌های کلیدی مانند معدن، مهندسی ساخت و ساز، صنایع وابسته به خودروسازی، فناوری اطلاعات، کشاورزی، اقتصاد سبز و خدمات مالی بوده که این موضوع میتواند فرصت مناسبی برای تعاونی‌های فعال در ایران که در این زمینه‌ها تخصص دارند، باشد. از جمله حوزه‌های فعالیت سازمان بریکس امور مربوط به ترانزیت، انرژی و تجارت می‌باشد و با توجه به حضور پررنگ تعاونی‌های ایرانی در این زمینه ها، این عوامل میتوانند بستر مناسبی برای ایفای نقش تعاونی‌ها باشد. با توجه به فعالیت بانک توسعه نوین گروه بریکس، اعضای این گروه می‌توانند از مزیت بهره‌برداری از وام‌های ارائه شده توسط این بانک در پروژه‌های زیرساختی خود برخوردار شوند. به‌علاوه، با عضویت کشور ایران در این گروه، فرصتی مناسب برای گسترش تعاملات با سایر کشور‌های عضو از طریق تجارت الکترونیک به‌وجود می‌آید و از موقعیت ژئوپلیتیکی خود بهره‌برداری بهینه خواهد شد. ایران همچنین، علاوه بر تلاش برای تقویت ذخایر ملی، می‌تواند با ارتقای ارتباط با کشور‌های عضو، به بهترین شکل ممکن نیاز‌ها و تقاضا‌های بازار‌های هدف خود را در زمینه مبادلات تجاری تحلیل کرده و عملیات تجاری خود را بهبود بخشد. از جمله نکات مثبت عضویت در این گروه، تبادل دستاورد‌های نوآورانه در زمینه‌هایی نظیر نانوتکنولوژی، کشاورزی پیشرفته، هوش مصنوعی و فناوری بلاکچین به چشم می‌خورد. همچنین، این تبادل اطلاعات در زمینه‌های بهداشت، حمل و نقل، و آموزش می‌تواند به ارتقای کیفیت زندگی و سطح بهبود اجتماعی و اقتصادی منطقه کمک کند. با توجه به اهمیت رشد و توسعه پایدار، عضویت ایران در این گروه می‌تواند با تدوین و تنفیذ پروژه‌های مشترک در زمینه اقتصاد سبز و انرژی‌های تجدیدپذیر، فرصت‌های مناسبی را برای تبادل تجربیات و نیز پروژه‌های فنی و مهندسی، حتی صدور این خدمات به کشور‌هایی نظیر آفریقای جنوبی قرار دهد. البته حضور و فعالیت کشور ایران در تمامی عرصه و توافقات بین المللی باید بتواند در بازه‌های زمانی کوتاه، میان و بلندمدت، اثرات مشخص اقتصادی و تجاری برای فعالان اقتصادی داشته باشد و زمینه‌های رشد و توسعه بازار‌های بین المللی را به همراه داشته باشد. در غیر این صورت، تمامی منافع عضویت در نهاد‌های بین المللی کمرنگ شده و فعالان اقتصادی را نسبت به این توافقات ناامید خواهد کرد.

ساختار بریکس

بریکس (BRICS)، گروهی متشکل از اقتصاد‌های جهانی برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی است که در سال 2009 در قالب یک پلتفرم گفتگو و همکاری با هدف اولیه برجسته سازی فرصت‌های سرمایه گذاری تشکیل شد. این منطقه، در حدود 3.21 میلیارد نفر جمعیت یا به عبارتی 41.5 درصد از جمعیت جهان را از آن خود دارد. برزیل، روسیه، هند و چین جزو ده کشور بزرگ جهان از نظر جمعیت، مساحت و تولید ناخالص داخلی هستند. هر پنج کشور، عضو گروه G20 با حدود 26.6 درصد از تولید ناخالص جهانی هستند. از سال 2022، این گروه به دنبال گسترش عضویت بوده و در آگوست 2023، در پانزدهمین اجلاس سران بریکس، کشور‌های آرژانتین، مصر، اتیوپی، ایران، عربستان سعودی و امارات متحده عربی برای پیوستن به این بلوک دعوت شدند. اهداف بریکس تقویت روابط بین کشور‌های عضو و ایجاد منافع مشترک اشتراک همکاری‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، تجاری، فناوری و دانش ارتقای سرمایه گذاری و تأمین مالی پروژه‌های توسعه مشترک. مشارکت کشور‌های عضو در گفتگو‌های سیاسی و برقراری امنیت و صلح حل مسائل مربوط به چالش‌های تغییرات آب و هوایی، امنیت انرژی و نابرابری‌های توسعه کمک‌های قابل توجهی در حمایت از پروژه‌های زیرساختی و توسعه پایدار در کشور‌های عضو ایجاد پل‌هایی برای همکاری‌های گسترده‌تر جهانی و ارتقای رشد و ثبات اقتصادی تبادلات اجتماعی و فرهنگی