به‌یاد یان‌پالاش

هدف آن تجاوز در هم شکستن اصلاحات آزادی‌خواهانه الکساندر دوبچک دبیر کل حزب کمونیست آن کشور بود که "بهار پراگ" خوانده می‌شد و در جهت افزایش آزادی رسانه‌ها و لغو سانسور، تمرکززدایی وحرکت به سوی ساختاری دموکراتیک بود. دوبچک برای نخستین بار شعار «سوسیالیسم با چهره انسانی» را مطرح کرد که باعث افزایش باز هم بیشتر خشم مقامات مسکو گردید‌.

در اعتراض به تجاوز نظامی، تعدادی از دانشجویان چک در یک پیمان خودکشی تلاش کردند با قربانی کردن خود به مردم غم‌زده، نا‌امید و تسلیم وضع پیش‌آمده روحیه دهند. یان‌پالاش (پالاخ)(Ian Palach)(11 اوت 1948-19 ژانویه 1969)، که دانشجوی تاریخ و اقتصادسیاسی، اولین نفری بود که در میدان ونتسل پراگ خود را به آتش کشید!

خود سوزی پالاش، علیرغم اینکه ارتباطات الکترونیک و اینترنتی امروز وجود نداشت بازتابی جهانی یافت و به خودسوزی دیگرانی در آن کشور و نیز لهستان که هرکدام باتظاهرات همراه بود منجر شد. صاحبنظران حرکت نمادین پالاش را در فرآیندی که منجر به استقلال‌خواهی کشورهای اروپای شرقی، فروپاشی اتحادجماهیرشوروی و افتادن پرده آهنین به فاصله حدود 20 سال بعد گردید، کلیدی خوانده‌اند!

هنرمند لهستانی ویکتور ژستالو، در «قطعه‌ای برای آزادی»، یاد یان پالاخ را زنده کرد. در این قطعه ژستالو می‌گوید:

"من یان پالاخ هستم،

یک چک، یک لهستانی، لیتوانیایی، ویتنامی،

افغانی‌ام.

من همان تو ام که مورد خیانت واقع شده‌ای.

پس از آن که هزار بار خود را سوزاندم،

شاید ما برنده شویم! "

می‌توان امید داشت که تجاوز به حقوق ملت‌ها، چه از جانب روسیه به چکسلواکی، افغانستان و اکنون اوکراین باشد یا تجاوزات آمریکا و متحدانش به عراق، سوریه، لیبی و...، در فاصله کوتاه‌تری به فروپاشی ساختار سلطه و تجاوزطلبی قدرت‌ها در سطح جهانی منجر شود!

منبع: کانال تلگرامی نویسنده