بودجه گردشگران 250 درصد افزایش پیدا کرد / زائران تسهیلات ویژه دارند؟
مبلغ 350 میلیارد تومان، که در لایحه اقتصادی سال 1403 برای ردیف بودجه زیارت درنظر گرفته شده است، در مقایسه با سال قبل 250 درصد افزایش داشته است. اما اگر آن را با زمان تولد این ردیف بودجه در سال 88 و احیای دوباره آن در سال 1401 مقایسه کنیم، 75 درصد به آن اضافه شده است.
اما می‌توان پرسید که در سال 88 مبلغ 200 میلیارد تومان و در سال جاری مبلغ 350 میلیارد تومان کجاست؟ این اختلاف به دلیل شراکت سه شهر دیگر در این ردیف بودجه است. به عبارت دیگر، اگر بودجه این ردیف با توجه به تورم و تغییرات اقتصادی ادامه می‌یافت و همان سطح فعلی را حفظ می‌کرد، مبلغی که در مقابل این ردیف نوشته می‌شد چقدر بود؟
ازآنجا کهچسبندگی دلار بهاقتصاد واجرای هر پروژه‌ای زیاد است، باید بگوییم میانگین قیمت دلار درسال88حدود هزار تومان بوده وحالا بیش ازسیوپنجبرابر شده است، یعنی برای اجرای پروژه‌های ارزبر درصورت ثبات قیمت آنور آبیها، باید شصتوپنجبرابر بیشتر ریال پرداخت کنیم. این بهکنار، اگر برای پاسخ این سؤال نرخ تورم رادرنظر بگیریم 200میلیارد تومان سال 1388بهطور میانگین معادل بیش از5 هزار میلیارد تومان تاسال 1402بوده است.
تکرار تاریخ
«توسعه فرهنگ وخدمات زیارتی بامحوریت شهر‌های مشهد، قم، شیرازو شهر ری - کارگروه ملی زیارت» عنوانی است کهبرای همان بودجه زیارت معروف درسال گذشته درنظر گرفته شد وامسال نیز همان عنوان تکرار شده است. باوجود اینکه بودجه زیارت سال 1401بعد ازیک کمای چهارساله برای خراسان رضوی بهمبلغ 200 میلیارد تومان احیا شد، درسال گذشته این ردیف باشراکت سه شهر دیگر به100 میلیارد تومان کاهش یافت.
دراین راستا درروز‌های پایانی سال گذشته سید جمالالدین حسینی، رئیس سازمان مدیریت وبرنامهریزی خراسان رضوی، گفته بود کهاعتبارات مربوط بهحوزه زیارت ابلاغی درسال 1402بهاین استان 80 میلیارد تومان بوده کهتاکنون نیمی ازآن معادل 40 میلیارد تومان تخصیص یافته است.
حالا امسال 350 میلیارد تومانی کهفعلا بر روی کاغذ درمقابل این ردیف نوشته شده بهدو بخش هزینه‌ای با20 میلیاردتومان وتملک دارایی‌های سرمایه‌ای با330 میلیارد تومان تقسیم شده است.
تاریخچه یک ردیف قدیمی
با توجه بهاینکه مشهد پایتخت معنوی کشور وبا پذیرش سالانه 30 میلیون زائر قطب گردشگری زیارت است، همیشه ردیف بودجه زیارت یکی ازموضوع‌های مورد پیگیری شهرآرا ودیگر رسانه‌های استان بوده است.
برای اینکه بدانیم خواسته ما دقیقا ازکجا آب می‌خورد بگذارید کمی بهعقب بازگردیم وبار دیگر ماجرای این ردیف بودجه راباهم مرور کنیم. شروع ماجرای بودجه زیارت بازمیگردد بهیکی ازتاریخ‌های رند یعنی 8/8/88که جلسه هیئتدولت وقت بهمناسبت میلاد امامهشتم (ع) درمشهد برگزار وقرار شد درمدت پنجسال متوالی، سالانه 200میلیارد تومان ودرمجموع 1000میلیارد تومان بهخراسانرضوی اختصاص پیدا کند. تصمیمی کهاگر اجرایی می‌شد، برای مشهدیها آورده خوبی داشت.
اما ازاین تصمیم فقط سال اول مشهدیها، آنهم بهمیزان 80میلیارد تومان بهره بردند وبعد ازآن ماجرای سهمخواهی دیگر استان‌ها وکاهش سهم مشهدیها آغازشد ماجرایی کهدرنهایت بهحذف این ردیف ختم شد. سال دوم اجرای مصوبه، باتصویب برنامه پنجم توسعه همزمان شد وطبق این قانون، شهر‌های قم وشیرازنیز مشمول دریافت بودجه زیارت شدند.
اما ماجرا بههمینجا ختم نشد وسال91یعنی سومین سال اجرای مصوبه، اتفاق تازهتری رخداد؛ همان موقع یکی ازنمایندگان درصحن علنی مجلس پیشنهادی درباره سهمخواهی تمام استان‌های میزبان امامزادگان ازبودجه زیارت مطرح کرد پیشنهادی کهبهمذاق تمام استان‌ها خوش آمد وبا موافقت آن‌ها همراه شد. این موضوع بااعتراض مسئولان وقت استان همراه شد، اما تلاش‌های آن‌ها بینتیجه ماند وطبق مصوبهمجلس، بودجه اندک زیارت میان تمام استان‌های کشور تقسیم شد.
اما این آخرین سرشکنی درردیف بودجه زیارت نبود؛ بهلایحه بودجه سال93یکبند دیگر هم اضافه شد تاطبق آن، مساجد نیز ازبودجه زیارت بهره‌مند شوند. همچنین طبق قانون، اجازه صرف بودجه زیارت درحوزه‌های فرهنگی وجود نداشت وفقط درمسائل عمرانی مرتبط باحوزه زیارت باید هزینه می‌شد. بااین تصمیمها، ردیف بودجه زیارت بهکلی ازاهداف اولیه‌ای کهبر مبنای آن پایهریزی شده بود، فاصله گرفت.
با پیگیری مسئولان، مشکلات بودجه زیارت مانند سهمخواهی دیگر استان‌ها تاحدودی برطرف شد، اما ابلاغ نشدن اعتبارات مصوب درطول دو سال متوالی وبعد ازآن حذف کلی آن ازسند بودجه سال99بهکلی پرونده این ردیف رابست.
پس ازکشوقوس‌های فراوان بالاخره درقانون بودجه1401 «بودجه زیارت» ذیل جدول 10- ج قانون بودجه1401با رقم 200میلیارد تومان بهخراسانرضوی اختصاص یافت، اما اتفاقی کهبعد ازآن افتاد وشبیه تکرار تاریخ بود تغییر عنوان این ردیف درسال گذشته وسهمخواهی دیگر شهر‌ها درسال گذشته بود کهدرنهایت این رقم رابه100میلیارد تومان برای 4شهر تغییر داد، امسال نیز همانطور کهگفتیم این ردیف باعنوان سال گذشته وهمچنان باتاکید بر روی کارگروه ملی زیارت به350میلیارد تومان رسید.
وضعیت دیگر ردیف‌های بودجه‌ای
بودجه زیارت یکی ازردیف‌های مهم درجداول آلبوم اقتصادی هر سال برای خراسان رضوی است کهدراین گزارش بهوضعیت آن درلایحه بودجه 1403پرداختیم. شهرآرا مانند سال‌های گذشته درروز‌های آتی بهبررسی دیگر ردیف‌های مربوط بهمشهد وخراسان رضوی خواهد پرداخت. درجدول گزارش روز قبل بهوضعیت بخشی ازپروژه‌های مهم استان اشاره کردیم.
ردیف بودجه برخی ازپروژه‌ها کاهشی، برخی بدون تغییر وبعضی ازآن‌ها افزایشی بوده است. بهعنوان مثال برقی کردن راه آهن تهران مشهد هرچند هنوز جای خود رادرردیف‌ها حفظ کرده، اما عملا اعتبار آن بهصفر رسیده است. همچنان ازبودجه حاشیه شهر خبری نیست وردیف بهسازی بافت فرسوده وحاشیه کلان شهر‌های مذهبی نیز بهآن پیوسته است.
مبلغ یکی ازپروژه‌هایی کهبدون تغییر بوده احداث قطار حومه مشهد بهشهر جدید گلبهار است. همچنین هرچند درپروژه‌های مربوط بهراه مانند آزادراه حرم تاحرم افزایش راشاهد هستیم، اما هنوز نیز یکی ازمشکلات شرق کشور موضوع راهسازی وعقبماندگی درمقایسه باوضعیت جاده‌ای درغرب است. همهاین‌ها گوشه‌ای ازوضعیت بودجه استان است.