بیست‌ونهمین هفته کتاب بدون برنامه‌های کلیشه‌ای برگزار می‌شود

مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران در نشست خبری هفته کتاب گفت که تلاش کردیم تا در بیست و نهمین دوره این رویداد به برنامه‌های متفاوت و غیرکلیشه‌ای ضریب بدهیم.

به گزارش خبرنگار مهر، نشست خبری بیست و نهمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران به همراه آیین رونمایی از پوستر این رویداد، پیش از ظهر امروز دوشنبه 17 آبان 1400 با حضور علی رمضانی، مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران و علیرضا اسماعیلی، مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، با اجرای احسان رضایی در سالن زنده‌یاد عاشوری موسسه خانه کتاب برگزار شد.

نامگذاری روزهای هفته کتاب

رمضانی در این نشست گفت: برنامه‌هایی که برای این دوره طراحی شده حاصل هم‌اندیشی دوست‌داران کتاب و انجمن‌های مختلف از سراسر کشور است. شعار هفته کتاب این است که: «جای خالی را با کتاب خوب پر کنیم.» جایی خالی که در این دو سالی که از همه‌گیری ویروس کرونا می‌گذرد، همه ما آن را به شکل‌های مختلف درک کرده‌ایم. جای خالی سفر، مهمانی، آموزش حضوری دانشگاه‌ها و مدارس و هر آنچه را که در دل تمنای آن را داریم اما نمی‌توانیم در ایام کرونا به آن دست پیدا کنیم، می‌توان با کتاب خوب پر کرد.

وی افزود: به رسم هر سال، برای هر روز هفته کتاب نام‌هایی انتخاب شده است که هرکدام نمایانگر موضوع و قشر خاصی است. همکاران ما در ستاد هفته کتاب در مشورت با اهالی قلم و کتاب و اصحاب فرهنگ این اسامی را نهایی کرده‌اند. ما باید تلاش کنیم تا این اسامی تبدیل به حرکت و اقدام شوند تا ایام هفته کتاب برای همه شیرین‌تر شود.

رمضانی اسامی روزهای مختلف هفته کتاب را به این شرح بیان کرد: روز دوشنبه 24 آبان روز آغاز هفته کتاب است و در تقویم رسمی کشور به نام روز کتاب و کتابخوانی نامگذاری شده، ما نیز همین نام را برای این روز به کار می‌بریم. روز سه‌شنبه 25 آبان به نام «کتاب خوب یار همیشه همراه» نامگذاری شده است. همچنین روزهای؛ چهارشنبه 26 آبان به نام «کتاب، زبان فارسی، شعر و ادبیات داستانی»، پنجشنبه 27 آبان به نام «کتاب و رسانه، هم‌افزایی و تعاملات»، جمعه 28 آبان به نام «کتاب، خانواده و سبک زندگی ایرانی - اسلامی»، شنبه 29 آبان به نام «ناشران، کتابفروشی‌ها و ارکان صنعت نشر»، یکشبه 30 آبان به نام «کتاب، مادران شهدا و زنان در دفاع مقدس» و دوشنبه اول آذر هم به نام «کتاب، کودک و نوجوان و آینده نسل مجازی» نام گذاری شده‌اند.

برنامه‌های پیش‌بینی شده برای هفته کتاب

بخش دیگر سخنان رمضانی به معرفی برنامه‌هایی که قرار است در هفته کتاب اجرا شوند، اختصاص داشت. مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران در این بخش گفت: برنامه‌های متعددی در حوزه‌های ملی و استانی به ستاد هفته کتاب رسیده است که من شاخص‌ترین آنها را معرفی خواهم کرد. در روزهای باقیمانده تا آغاز هفته کتاب نیز برنامه‌های دیگری از جانب نهادهای مختلف به ستاد اعلام خواهد شد که همگی آنها را از طریق سایت روابط عمومی اعلام خواهیم کرد. بیش از 15 نهاد و سازمان حدود 80 برنامه ملی را به ما اعلام کرده‌اند.

رمضانی اضافه کرد: با یک برنامه مشترک از جانب نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران روز شنبه 22 آبان به پیشوار هفته کتاب خواهیم رفت. این برنامه تجدید بیعت با آرمان‌های امام راحل و شهدای گرانقدر در محل بهشت زهرا (س) است. نهاد کتابخانه‌ها نیز برنامه‌های مفصلی را برای هفته کتاب پیش‌بینی کرده که من از شما اصحاب رسانه درخواست دارم تا در نشست خبری این رویدادها که فردا در پارک‌شهر برگزار خواهد شد، شرکت کنید. از برنامه‌های دیگر آیین تجلیل از برگزیدگان حوزه کتابخوانی در زمینه‌های کتابداران و کتابخانه‌های برتر و سایر ارکان حوزه کتاب است که در تالار وحدت برگزار خواهد شد.

مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران برنامه دیگر نهادها را نیز به این شرح اعلام کرد: وزارت آموزش و پرورش نیز در هفته کتاب حضوری فعال خواهد داشت. آنها آیین افتتاحیه پنجمین جشنواره دانایی و توانایی و همچنین اختتامیه دومین دوره کتاب سال معلم را برگزار خواهند کرد. جهاد دانشگای نیز جشنواره ملی کتاب سال دانشجویی را در ایام هفته کتاب برگزار می‌کند. ستاد کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد کشور جشنواره ملی کتاب بچه‌های مسجد را برپا خواهد کرد.

وی همچنین به حضور فعال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در هفته کتاب اشاره کرد و گفت: این وزارتخانه قرار است در تجهیز کتابخانه‌ها و همچنین شناسایی و تقدیر از کارگران برتر در حوزه کتابخوانی، برنامه‌هایی جدی داشته باشد. وزارت جهاد کشاورزی هم که ظاهرا دستگاهی دور از موضوع می‌آید، قرار است سومین دوره هفته ملی کتاب کشاورزی و منابع طبیعی را برگزار کند.

برگزاری آیین یادبود زنده‌یاد آذرتاش آذرنوش

رمضانی گفت: موسسه پژوهشی میراث مکتوب نیز آیین یادبود زنده‌یاد آذرتاش آذرنوش را برگزار می‌کند. چهلمین روز درگذشت این مترجم و پژوهشگر فرهیخته مصادف با هفته کتاب شده است. همچنین در معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز برنامه‌های مفصلی برای هفته کتاب تدارک دیده شده است. اداره کل دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی آیین انتخاب ناشر نمونه سال و همچنین تقدیر از کتابفروشیان پیشکسوت را خواهد داشت. اداره کل مجامع و تشکل‌ها و فعالان فرهنگی آیین رونمایی از کتب ترجمه شده به زبان چینی در قالب طرح‌های حمایتی از ترجمه آثار ایرانی به زبان‌های دیگر را برگزار می‌کند. دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی کتابخوانی حمایت از برنامه‌های کتابخوانی روستاییان و افتتاح یک کتابخانه در استان سیستان و بلوچستان را در دستور کار خود دارد.

در استان‌های مختلف کشور قریب به هزار برنامه خرد و کلان طراحی شده است

رمضانی در بخش دیگری از سخنان خود به برنامه‌های متنوع طراحی شده در استان‌های مختلف کشور برای برگزاری هرچه باشکوه‌تر هفته کتاب اشاره کرد و گفت: در استان‌های کشور نزدیک به هزار برنامه خرد و کلان از رونمایی کتاب گرفته، تا نشست‌های نقد و بررسی، جلسات کتابخوانی و شعرخوانی، آیین‌های بزرگداشت، جایزه‌ها و جشنواره‌ها، گردشگری کتاب، نمایشگاه‌های کتاب و برنامه‌های مربوط به اهدای کتاب، طراحی شده است. 17 استان آیین مربوط به کتاب سال استانی را برگزار خواهند کرد. همچنین در روز 30 آبان آیین ملی رونمایی از تقریظ مقام معظم رهبری بر یک کتاب در حوزه دفاع مقدس را خواهیم داشت که کلیه استان‌های کشور به صورت برخط در این برنامه حضور دارند.

وی افزود: در استان خراسان شمالی دومین جشنواره کتاب روستایی و عشایری، در استان سیستان و بلوچستان آیین اهدای کتاب به دانش آموزان حاشیه نشین و در استان آذربایجان غربی یک مراسم عصر کتاب و در استان زنجان آیین تجلیل از خادمان فرهنگ و هنر، برپا خواهند شد. 20 انجمن صنفی و تشکل فرهنگی نیز حدود 150 برنامه را برای این هفته تدارک دیده‌اند.

مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران شاخص‌ترین برنامه‌های انجمن‌های صنفی و تشکل‌ها را نیز به این شرح اعلام کرد: انجمن قلم ایران آیین تجلیل از 10 پیشکسوت حوزه شعر و داستان را خواهد داشت. انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی آیین افتتاحیه ششمین کنگره متخصصان علوم اطلاعات را برگزار می‌کند. انجمن علمی بازاریابی نیز نشست نقش بازاریابی در رفع نابسامانی نظام تولید و توزیع کتاب را برپا خواهد کرد.

برنامه‌های موسسه خانه کتاب در هفته کتاب

بخش دیگری از سخنان رمضانی به معرفی برنامه‌های موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران در هفته کتاب اختصاص داشت. وی در این باره اشاره کرد: با توجه به محدودیت‌های کرونایی در هفته کتاب بین یک تا سه نشست را در سرای اهل قلم برگزار خواهیم کرد. البته این سرا در طول سال برنامه‌های مفصلی را در معرفی، نقد و بررسی کتاب دارد. همچنین قرار است به مناطق کم برخوردار و مدارس مناطق دوردست کتاب اهدا کنیم و در تجهیز کتابخانه‌های دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی نیز مشارکت جدی خواهیم داشت.

وی افزود: از مداخل کتابی ویکی ادبیات و همچنین از هفت رمان از نویسندگان نوقلم در حوزه دفاع مقدس نیز رونمایی خواهیم کرد. همچنین طرح پاییزه کتاب 1400 نیز در ایام هفته کتاب برپا خواهد شد.

طرح‌های فروش فصلی کتاب با اصلاحاتی همراه است

رمضانی همچنین به انجام اصلاحاتی در طرح‌های فروش فصلی کتاب که بر مراجعه به کتابفروشی‌ها متمرکز است، اشاره کرد و گفت: ما در مجموعه خانه کتاب و ادبیات ایران با بررسی دوره‌های قبلی طرح‌های فروش فصلی اشکالاتی را احصا کردیم. سوال مهم ما این بود که آیا این طرح‌ها به گسترش عدالت فرهنگ کمک می‌کند؟ پاسخی که به این رسیدیم «خیر» بود، چرا که تجمع کتابفروشی‌ها در برخی از شهرها و استان‌های خاص است. ما در برخی از استان‌ها کتابفروشی‌های کمی داریم که قاعدتا یارانه کمتری به آنها اختصاص پیدا می‌کند. برپایی نمایشگاه مجازی یک راه برای رفع این معضل بود. تغییرات در طرح‌های فروش فصلی از این جنس است تا به گسترش عدالت فرهنگی کمک کرده و یارانه بیشتری به استان‌های محروم اختصاص پیدا کند. همچنین مهلت پایان طرح در این استان‌ها بیشتر از استان‌های برخوردار است.

وی ادامه داد: در صورتی که بتوانیم اطلاعات دانش آموزان و دانشجویان را از مراجع اصلی احصا کنیم یارانه بیشتری به این طیف‌ها خواهیم داد. همچنین برنامه‌های متفاوتی برای دیدار با اهالی قلم و کتابفروشان در حال طراحی است که در ادامه اعلام خواهد شد. بنابراین برنامه کتابگردی به صورت قبلی نخواهیم داشت. همچنین قرار است جشنواره کتاب و رسانه نیز با تغییراتی همراه شود تا بتواند بهتر به بازنمایی خدمات اصحاب رسانه به حوزه کتاب بپردازد. اگر این اصلاح به زودی انجام شود، در هفته کتاب فراخوان این جشنواره را منتشر خواهیم کرد و گرنه به دیگر ایام سال موکول می‌کنیم.

طراحی برنامه‌هایی متفاوت

بخش دیگری از این نشست به سوال خبرنگار مهر از رمضانی و پاسخ او اختصاص داشت. سوال به این شرح بود: «یک مولفه ابتذال، تکرار است. در بیشتر دوره‌های گذشته برنامه‌های ثابتی برپا می‌شد که بیشتر برای تبلیغات نهادهای مختلف بود. برنامه‌هایی مانند کتابگردی نیز در دوره‌های آخر برگزاری با ابتذال هرچه بیشتر همراه شده بود. بدون اینکه میزان تاثیرگذاری این برنامه‌ها توسط گروه‌های تخصصی بررسی شود. هرچند که مدیرعامل جدید به تازگی مشغول خدمت شده اما برنامه‌های اعلامی نسبت به سال‌های گذشته تفاوت‌هایی دارد. با این اوصاف آیا امسال کارهایی برای سنجش این برنامه‌ها در دستور کار موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران قرار دارد؟».

پاسخ رمضانی نیز به این شرح است: بله قرار است پس از پایان هفته کتاب برنامه‌های برگزار شده توسط تیم‌های تخصصی مورد ارزیابی کیفی قرار بگیرند. در این دوره ما تلاش کردیم تا به برنامه‌های متفاوت ضریب بیشتری داده و از آنها حمایت‌های بیشتری انجام دهیم. به هر حال آیین‌هایی که در مناسبت‌های مختلف برگزار می‌شوند، برای مردم به مثابه یک تلنگر خواهد بود. این در صورتی است که شاید برای دست اندرکاران برنامه‌های تکراری باشد. با این اوصاف ما سعی داریم از کلیشه‌ها دوری کنیم و انشالله در دوره‌های بعد برنامه‌های متنوع‌تر خواهند بود. امیدوارم که اصحاب رسانه نیز در این مهم به ما یاری رسانند.