تحریم گازی جدید / پوتین به دردسر افتاد

تحریم های گازی، سبب شده است تا روسیه درگیر چالش های بزرگی شود و ضررهای اقتصادی گریبان گیر پوتین شود.

گازپروم، غول دولتی انرژی روسیه، به‌رغم تلاش برای جایگزینی فروش گاز ازدست‌رفته اروپا با تقاضای داخلی و صادرات به چین، با چالش‌های مالی دست‌وپنجه نرم می‌کند. این شرکت اخیرا اولین زیان خالص سالانه خود را از سال‌1999 گزارش کرده که عمدتا به کاهش شدید تجارت با اروپا نسبت داده می‌شود. این کاهش نشانگر تاثیر تحریم‌های اروپا و موانع موجود در تنوع فروش به چین است. به‌رغم تلاش برای افزایش فروش گاز طبیعی به پکن از طریق خط لوله، گازپروم برای دستیابی به این هدف با مشکلات جدی مواجه و همچنان به‌شدت به بازارهای اروپایی متکی است. پیش‌بینی‌های مالی نشان می‌دهد که درآمد حاصل از صادرات گاز به چین ممکن است به‌طور کامل زیان از دست‌دادن بازار سودآور اروپا را جبران نکند، لذا گازپروم برای بازگرداندن سودآوری نیاز دارد تا به شگرد‌های جدیدی روی‌آورد. ضرر گازپروم در دو سال‌گذشته نشان‌دهنده تلاش بیهوده برای پر‌کردن شکاف فروش گاز اتحادیه اروپا با چین است. گازپروم (GAZP.MM) که در مالکیت کرملین قرار دارد و زمانی سودآورترین شرکت روسیه بود، ممکن است با یک دوره طولانی عملکرد ضعیف روبه‌رو باشد زیرا تلاش آن برای پر‌کردن شکاف ازدست رفته بازار اروپا فعلا مثمرثمر نبوده‌است. این شرکت اخیرا به‌دنبال کاهش شدید تجارت با اروپا، زیان خالص سالانه 7‌میلیارد دلاری را اعلام کرد که اولین زیان آن از سال‌1999 است.

مشکلات گازپروم منعکس‌کننده تاثیر عمیق تحریم‌های اروپا بر صنعت گاز روسیه و همچنین محدودیت‌های مشارکت مسکو با چین است. تاثیر تحریم‌های بین‌المللی بر صادرات نفت برای مسکو آسان تر بوده زیرا روسیه توانسته صادرات نفت از طریق دریا را به سایر خریداران هدایت کند. گازپروم تا سال‌2022 به اروپا به‌عنوان بزرگ‌ترین بازار فروش خود متکی بود، زمانی‌که درگیری روسیه با اوکراین باعث شد اتحادیه اروپا واردات گاز این شرکت را تا 60‌درصدکاهش دهد. بر اساس داده‌های گازپروم و محاسبات رویترز، روسیه در سال‌2022 در مجموع حدود 63.8‌میلیارد متر‌مکعب (میلیارد متر‌مکعب) گاز از مسیرهای مختلف به اروپا رساند. این حجم در سال‌گذشته با 55.6‌درصد کاهش به 28.3‌میلیارد مترمکعب رسید. گازپروم در سال‌2018 حدود 200.8‌میلیارد متر‌مکعب به اتحادیه اروپا و کشورهای دیگر مانند ترکیه پمپاژ کرد.

 خطوط لوله نورداستریم

انفجارهای مرموز در خطوط لوله گاز زیردریایی نورداستریم از روسیه به آلمان در سپتامبر2022 نیز به‌طور قابل‌توجهی تجارت گاز روسیه با اروپا را تضعیف کرد. در دو سال‌گذشته روسیه به چین روی‌آورده و به‌دنبال افزایش فروش گاز خود از طریق خط لوله به میزان 100‌میلیارد متر‌مکعب در سال‌تا سال‌2030 است. گازپروم در پایان سال‌2019 عرضه گاز از طریق خط لوله به چین را از نیروگاه سیبری آغاز کرد و این در حالی است که مسکو و پکن در سال‌2022 در مورد صادرات 10‌میلیارد متر‌مکعب از جزیره ساخالین در اقیانوس آرام نیز توافق کردند. بزرگ‌ترین امید روسیه خط لوله Power of Siberia 2 از طریق مغولستان است که قرار است 50‌میلیارد متر‌مکعب در سال‌صادر کند، اما این به دلیل عدم‌توافق بر سر قیمت‌گذاری و سایر مسائل، به برخی از مشکلات برخورد کرده‌است. کاترینا فیلیپنکو، مدیر تحقیقات گاز و ال ان جی در وود مکنزی، گفت: «درحالی‌که گازپروم در صورت راه‌اندازی تمام این خطوط لوله، شاهد برخی درآمدهای اضافی صادراتی خواهد بود، اما هرگز نمی‌تواند تجارتی را که با اروپا از دست داده‌است، جبران کند.»