تحولات جدی در حوزه زیرساخت‌های گردشگری یزد در راه است / 70 درصد آثار تاریخی نیازمند مرمت مستمر

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از یزدرسا، نام یزد با بافت تاریخی و معماری سنتی و خلاقانه، صنایع دستی و فرهنگ اصیل مردم این دیار عجین شده و در شهری با چنین ویژگی‌هایی موضوع گردشگری همواره مورد توجه جدی است.

چالش‌ها و مشکلات مدیریتی در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری حائز اهمیت بسیار است بر این اساس این موارد در گفتگویی با مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان یزد مورد بررسی قرار گرفته است. این مطلب حاصل گفتگوی دو ساعته با احمد آخوندی است که البته در دو بخش به مخاطبان یزدرسا ارائه می شود.

**مهمترین تغییر و تفاوتی که برنامه ریزی و سیاست گذاری موضوع گردشگری در دولت دوازدهم با دولت سیزدهم در استان یزد داشته است چیست؟

وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دارای سه بعد است که باید این سه بعد در کنار هم رشد کند و زمانی می توان مدعی بود که وزارت میراث فرهنگی و گردشگری خوب و موفق عمل کرده که به هرسه این بعد توجه کند.

اگر رشد بادکنکی و تک جانبه داشته باشیم ولی جنبه های دیگر ضعیف باشد در حقیقت این اداره کل نتوانسته موفق عمل کند به همین دلیل یکی از مهمترین تفاوت هایی که در دولت سیزدهم و به طور خاص در استان یزد اتفاق افتاد رشد هم زمان این سه بعد در کنار هم بود.

** این رشد همزمان سه بعد اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی که شما مدعی هستید در دولت جدید به وقوع پیوسته در سطح جامعه برای مردم ملموس نیست، بیشتر توضیح می دهید که چه اقدامی انجام دادید؟

خیلی از مباحث نسبت به گذشته تغییر کرده مثلا در دوره جدید در بحث میراث فرهنگی، شورای فنی ما بسیار قوی تر و بهتر وارد شده به نحوی که پروژه ها و طرح ها با کمترین معطلی به سرانجام می رسد.

در حوزه مطالعاتی نیز این دوره تغییراتی داشته به نحوی که برای اولین بار بحث سرشماری بافت تاریخی یزد که جز تعهدات یزد به یونسکو بود در دستور کار است و همچنین بحث کنترل ترافیک بافت تاریخی نیز از دیگر تعهدات ما به یونسکو بود که حدود4-5 هفته است در حال بررسی جدی آن هستیم و طرح های آن آماده شده است.

در حوزه صنایع دستی نیز داریم تشکل بخشی می کنیم و ارتباط با دانشگاه و آموزش به صورت جدی در دوروه جدید در حال پیگیری است.

در حوزه گردشگری تمرکز روی تکمیل و ایجاد زیر ساخت ها داریم زیرا معتقد هستیم هرچه تبلیغ کنیم ولی زیرساخت های مناسبی نداشته باشیم امکان ورود گردشگر به یزد وجود نخواهد داشت.

نمی توانیم مدعی داشتین فرودگاه بین المللی در یزد باشیم ولی پرواز خارجی نداشته باشیم در همین زمینه در برنامه تحولی یزد نوین، گردشگری جز ده برنامه اولویت اول دیده شد و شورای توسعه گردشگری نیز منظم برگزار گردید.

در بحث زیرساخت، ایجاد شرکت هواپیمایی، قطار، ایجاد هتل های 4 ستاره، استاندارد سازی هتل ها، ایجاد منطقه آزاد گردشگری، هوشمند سازی گردشگری با جدیت در حال پیگیری است و امیدواریم برخی از این پروژه ها تا دهه فجر امسال به بهره برداری برسد.

**مجددا سوال قبلی خودم را می پرسم، سروصدای ایجاد و راه اندازی برخی از پروژه های گردشگری در استان زیاد بوده است ولی در عمل اتفاقی به وقوع نپیوسته و حتی در این زمینه بدقولی هایی هم داشته اید، علت این موضوع چه بوده است؟

برخی از پروژه ها زمانبر است، مثلا ایجاد یک شرکت هواپیمایی چیزی نیست که صبح بگویی بشود و بشود، ما طبق برنامه ای که با سرمایه گذاران بسته بودیم تا 15 مهر باید این شرکت افتتاح می شد اما تغییرات مدیریتی شرکت چادرملو باعث شد که این اتفاق دچار وقفه بشود مگرنه بحث های مربوط به تامین مالی انجام شده و کارها داشت شکل می گرفت ولی با تغییر مدیران چادرملو لازم بود نشستی با حضور آنها برگزار شود که در این زمینه استاندار با مدیران جدید نشستی برگزار و در آن مدیران جدید اعلام کردند در همان مسیر مدیران قبلی ادامه خواهند داد.

همچنین خرید دو هواپیما از خارج کشور لازم بود که در این زمینه اقدامات مورد نیاز انجام شده و دو هواپیمای ایرباس 310 داخلی نیز خریداری و دفاتر تهران و یزد نیز خریداری و تکمیل شده است.

قصد داریم بزرگترین مرکز تعمیرات فرودگاهی کشور را در یزد احداث کنیم که زمین 20 هکتاری آن مشخص شده و در حال انجام است و در مجموع امیدواریم اولین پرواز عملیاتی yazdir در دهه فجر با 5 پرواز خارجی در یزد راه اندازی شود و واقعا کار سختی بود و مخالفان خاص خود را داشت از افرادی که منافع شون در خطر بود تا برخی از مدیران ولی خوشبختانه تمام این موارد انجام شده است.

**بحث قطار و ایجاد هتل های 4 ستاره نیز از وعده ها بود این موضوعات به کجا انجامید؟

در بحث قطار اول باید بدانیم که کشور دچار مشکل است ولی ما چند تا سناریو را جلو رفتیم اولین آن ایجاد یک شرکت ریلی بود که لازمه آن این بود که شرکت حداقل 100 واگن داشته باشد و در ضمن با توجه به اینکه حدود 80 درصد جابه جایی ریلی استان مربوط به بار است وقتی یک قطار اضافه شود کلی ممانعت ایجاد می شود زیرا که یک مسیر را اشغال می کند و مسئولان راه آهن کشور مخالفت هایی در این زمینه دارند که در حال پیگیری هستیم و اتفاقات خوبی به وقوع پیوسته است.

در ضمن ترنست های شرکت رجا نیز به علت نقص فنی از مدار خارج شد و به یکباره در استان جابه جایی حدود 1200 نفر دچار مشکل شد که این موضوع هم باعث شد مشکلات در زمینه ریلی استان شدت پیدا کند.

برای همین استاندار صحبت کردند با مدیران عامل دو شرکت ریل ترابر و مهتاب تا دو قطاری که صبح وارد یزد می شوند و استراحت می کنند و شب حرکت می کنند این استراحت حذف و بلافاصله قطار حرکت کند که مدیران عامل این دو شرکت نیز موافقت کردند.

قطار یزد - مشهد طبق هماهنگی که انجام شد هر روزه شد و از ظرفیت دیگر شرکت های ریلی که مسیر رفتشون از یزد است صحبت تا یک ظرفیتی را برای یزد اختصاص دهند که این موضوع نیز در حال انجام است.

همچنین در کنار این مباحث، افرادی که متقاضی راه اندازی شرکت ریلی در استان هستند خواهان ورود واگن های خودکششی بودند که شرکت راه آهن هنوز موافقت نکرده که اگر این اتفاق نیز به وقوع بپیونند ظرفیت خوبی برای استان ایجاد خواهد شد.

در مجموع فعالیت های مربوط به راه آهن با جدیت در حال پیگیری است و اتفاقات خوبی در حال وقوع است.

در بحث هتل ها نیز موضوع ارتقا کیفیت هتل ها را در حال پیگیری هستیم تا بتوانیم هتل های 4-5 ستاره داشته باشیم که در این زمینه هتل 4 ستاره سیب و نار در مرحله بهره برداری است و هتل نگین که 4ستاره است در حال انجام است و مبلغی در حدود65 میلیارد تومان سهمیه استان برای این موارد بوده که در این زمینه توانستیم حدود180 میلیارد تومان تسهیلات را جذب کنیم و سال گذشته رتبه اول کشور را در این زمینه کسب کردیم.

حتی از سهمیه استان های دیگر در زمینه گردشگری و صنایع دستی حذب استان کردیم و حتی استاندار هم بردیم بازدید از هتل ضیافت که این پروژه 5 ستاره است و در صورت تاسیس اتفاقی خوبی برای استان خواهد بود.

بنابراین خیلی از اقدامات بر زمین نمانده بلکه زمانبر است و زیرساخت چیزی نیست که راحت حل شود مثلا موضوعات مربوط به بومگردی ها را به صورت روزانه، هفتگی و ماهانه با استاندارپیگیری کردیم و این اتفاقات تا حالا افتاده و امید است تا پایان سال بهره برداری از چند تا از این پروژه ها صورت بگیرد و وضعیت زیرساخت استان از لحاظ گردشگری بهتر شود.

** برای کنترل ترافیک بافت تاریخی چه اقدامی انجام داده اید؟

طرحش تقریبا نهایی شده است و با کمک شهرداری مطالعه ای انجام شده است، بحث مدیریت ترافیکی و مطالعات جامعه شناختی بود که هر دو انجام و جلسات آن به صورت هفتگی در حال برگزاری است تا در نهایت به یک طرح نهایی رسیده ایم که بدانیم رفت و آمد در بافت تاریخی باید چگونه باشد، رفت و آمد خودروهای امدادی چگونه باشد.

برای تمام ورودی های بافت تاریخی دوربین خریداری و عرض تمام ورودی ها نیز مشخص که کدام موتور رو و کدام خودرو عبور می کند.

هر چند در نوروز سال1401 با کمک مردم محلی ورودی ها کنترل شد اما طرح نهایی شده براساس هماهنگی انجام شده با شهرداری قرار است برای نوروز 1402 عملیاتی شود.

** در راستای آسایش و رفاه خود مردم یزد و به طور خاص ساکنین بافت تاریخی چه اقداماتی انجام داده اید؟

آسایش و رفاه ساکنین بافت تاریخی جز تعهدات استان به یونسکو است و جدا از این تعهد، آسایش شهروندان در اولویت برنامه های استان قرار دارد.

در طرح مطالعاتی شهرداری که در زمینه بافت تاریخی انجام شد مشکلات اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی هر محله مشخص و برنامه های عملیاتی آن که شامل مشخص شدن شرح وظایف هرکدام از دستگاه ها بود مشخص شد و در ستاد راهبری استان با حضور استاندار مطرح و مصوب شد.

همچنین یک برنامه ریزی در حال انجام است تا تمام تاسیسات گردشگری از یک ساعت مشخص به بعد دیگر در جهت رفاه و آسایش ساکنین حق فعالیت نداشته باشند و مثلا تمام رستوران ها و... از ساعت 12 شب به بعد تعطیل شوند.

** یکی از مشکلات عمده ای که حال حاضر در بافت تاریخی وجود دارد مشخص نبودن جمعیت ساکنین این مناطق است و اینکه اصلا این افراد ایرانی هستند یا غیرایرانی، برای این موضوع چه برنامه ای دارید؟

برای مشخص شدن این موضوع و خیلی از مسائل دیگر نیاز به سر شماری از مناطق بافت تاریخی داریم که جز تعهدادت به یونسکو بوده که تمام این مسائل احصا شود ولی باید در جریان باشیم که سرشماری خیلی کار بزرگی است و بسیاری از نمایندگان و فرمانداران تلاش دارند تا از شهرها و روستاهای خود سرشماری انجام دهند ولی به هیچ عنوان مرکز آمار زیر بار سرشماری حضوری نمی رود ولی با رایزنی که انجام شد مقرر شد از اسفند سرشماری بافت تاریخی شروع شود تا تعداد ایرانی ها و غیر ایرانی ها مشخص شود و اینکه چند نفر از این بافت خارج شدند و چند نفر وارد شدند و...

** پارکینگ یکی دیگر از مشکلات قدیمی بافت تاریخی یزد است که همیشه در ایام پرتردد سال دچار مشکل بوده و موجب سلب آرامش گردشگری و شهروندان خود بافت و... بوده، برای این موضوع چه فکری کردید؟

پارکینگ از موضوعاتی است که لازم بود طرح مطالعاتی آن انجام شود تا یک طرح جامع و کامل و دقیق اجرا شود تا مشکلاتی که در گذشته به واسطه طرح های ناقص نمایان شد در این طرح بروز نکند.

در مجموع این طرح آماده شده و نحوه مدیریت این موضوع کاملا مشخص و اینکه ساکنین کجا و چگونه پارک کنند، اینکه گردشگران چکار کنند و حتی برای دیگر شهروندان یزدی هم که چه اقدامی باید انجام دهند مشخص شده است که خروجی این طرح باید منجر به این شود که ورود و خروج گردشگر مشخص شود و حتی عابرین پیاده بدانند که در هر ساعتی که بخواهند نمی توانند در بافت قدم بزنند و موجب سلب آرامش شهروندان بافت شوند.

در فاز یک این طرح در بحث مدیریت ترافیکی قرار شد گیت و دروازه داشته باشد ورودی ها و خروجی ها مشخص شود و فقط ساکنین و خانواده های آنها بتوانند وارد شوند.

اگر این اقدام را انجام ندهیم فرق بین گردشگر و ساکنین مشخص نخواهد شد و به مرورد اثراث بدی خواهد شد و ممکن است مثل بسیاری از شهرهای تاریخی جهان خالی از سکنه شود.

بافت تاریخی یزد برعکس بسیاری از شهرهای تاریخی جهان هنوز زنده و پویا است وباید این موضوع حفظ شود با روش هایی مثل همین وردو وخروج و گذاشتن بلدچی هایی از خود آن اهالی منطقه و افراد ان مناطق در اولویت باشند و آرامش ساکنین حفظ شود.

** این روزها در بافت تاریخی یزد که قدم می زنیم با تعداد قابل توجهی خانه مخروبه مواجه می شویم که تابلوهای ثبت میراث فرهنگی هم دارد برای جلوگیری از این تخریب ها چه برنامه ای دارید؟

اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان یزد به شدت دچار محدویت اعتبار است و در نقطه مقابل آن آثار تاریخی یزد بسیار زیاد و فراوان است و در کنار آن دو مشکل بزرگ کثیرالمالک و مجهول المالک را داریم و حتی در بحث آب انبارها هم تقریبا این مشکل وجود دارد و در ضمن اینکه معماری گلی تقریبا نیاز به رسیدگی مداوم دارد و برعکس معماری سنگی است که شاید رسیدگی سالانه نیاز دارد.

نکته بعدی اینکه وجود خانه های خالی است که این خانه های خالی فاقد رسیدگی هستند و با توجه به اینکه خانه ها در بافت تاریخی شانه به شانه هم هستند اگر به یک خانه آسیبی وارد شود به خانه بعدی هم وارد می شود و همین موضوع می طلبد که رسیدگی مداوم در بافت تاریخی وجود داشته باشد که با کمبود اعتبارات مرمت از سوی این اداره کل تقریبا غیر ممکن است.

برای حل این مشکل دو موضوع را از طریق قوه قضائیه در حال پیگیری هستیم اول اینکه بافت تاریخی جز حقوق عامه بدانند اگر این اتفاق به وقوع بپیوندد می دانیم بافت تاریخی حق همه مردم است و در عین حال با توجه اینکه خانه های بافت تاریخی یزد چسبیده به هم هستند من حق ندارم منزلم را بدون رسیدگی رها کنم و بروم چون ممکن است موجب آسیب به دیگر بناها نیز شود.

موضوع دومی که در حال پیگیری هستیم و پیشنهاد آن را به وزارت خانه داده ایم اینکه خانه های تاریخی که بحث کثیرالمالک و مجهول المالک را دارند جز بند55 قانون شهرداری ها محسوب بشود به این شکل ما خانه هایی که در معرض خطر است سرمایه گذار برای آن پیدا و طبق نظر کارشناسی ارزش گذاری می شود وسرمایه گذار پول ان را واریز صندوق می کند و صاحب یا صاحبان ملک هر موقع که خواستند می روند و پول خود را دریافت می کنند.

** با این شرایط چه تعداد از آثار تاریخی یزد نیاز به مرمت دارند؟

حدود 27 هزار پلاک فقط بافت تاریخی یزد موجود است و حدود 3 هزار و500 هکتار بافت تاریخی است که خودش یک شهر است و نگه داری آن سخت و نیاز به حمایت قانونی دارد.

حداقل حدود 70 درصد آثار تاریخی یزد باید مرمت بشود و مرمت یعنی هرساله چون خاصیت و ویزگی معماری گلین این مرمت را می طلبد که باید از طریق روش هایی که گفته شد این مشکل اساسی حل شود.

** اخیرا بحثی از سوی یکی از اعضای شورای شهر یزد مطرح شده که از آب انبارها در مواقع سیل استفاده شود نظر اداره شما در این مورد چیست؟ چون در سیل امسال که از برخی قنات ها برای این موضوع استفاده شد مشکلاتی را ایجاد کرد آیا قراراست این اتفاق برای آب انبارها هم به وقوع بپیونند؟

به دنبال سیل امسال موضوع مدیریت بافت تاریخی در مواقع بحران باشدت بیشتری دنبال شد و جلسه ای با اقای استاندار برگزار گردید و دو نکته برای استفاده از آب انبارها که تعداد آنها در شهر یزد حدود 100 آب انبار است مطرح است اول اینکه باید به صورت دقیق و کامل ورودی آب کنترل شود و دو خروجی آب انبارها است که باید مطمین باشیم تمیز است و مسدود نشده است و اگر بتوانیم این دوشرط را رعایت کنیم این اداره کل مخالفتی ندارد.

ولی تاکید میکنیم نباید ورودی رها شده باشد و هر میزان که آب است روانه آب انبارها شود چون ظرفیت آن مشخص است و در ضمن اگر خروجی مسدود باشد مشکل ساز می شود و حتی به منازل اطرافش آسیب وارد میکند و با تمام این تفاسیر مخالفتی وجود ندارد.

نویسنده: محمد کلماتیان - زهرا مقیمی