تصمیمات جدید در پرونده دوجاسوس / سرنوشت نمازی ها

بنابر دلایل انسان دوستانه به باقر نمازی برای ادامه درمان در خارج از کشور اجازه ترک ایران داده شده است.

به گزارش خبرنگار مهر، فروردین ماه امسال بود که نام مراد طاهباز، سیامک نمازی و محمدباقر نمازی سه زندانی دو تابعیتی در صدر لیست مبادله زندانیان قرار گرفت. این سه زندانی به جرم جاسوسی به حبس محکوم شدند.

یکی از این زندانیان که گویا از اهمیت ویژه ای برای غربی‌ها برخوردار است مراد طاهباز با نام کامل مراد موشه طاهباز است فردی که از مهره‌های جاسوسی آمریکا در جریان پرونده جاسوسان محیط زیستی بازداشت شد، طی مدت فعالیت خود در داخل کشور با نفوذ در سازمان حفاظت از محیط زیست، توانسته بود با این پوشش به مناطق حساس و فوق سری کشور دسترسی پیدا کرده و اطلاعاتی را درباره نقشه‌های تأسیسات دریایی و نظامی در حوزه خلیج فارس جمع‌آوری کند.

یکی دیگر از زندانیانی که نامش در این لیست قرار داشت، محمد باقر نمازی است فردی که خبر دستگیری اش سال 94 به‌عنوان دو نفر از سرشبکه‌های جاسوسی و نفوذ منتشر شد.

محمد باقر نمازی در دوران پهلوی از سال 1353 تا 1357 مسئولیت‌های مهمی را به حکم مستقیم شاه تجربه می‌کند که عبارتند از عضویت در هیئت امنای دانشگاه سیستان و بلوچستان، معاون امور سازمان‌های محلی و عدم تمرکز وزارت کشور، استاندار خوزستان و معاونت امور محلی و عمران شهری وزارت کشور.

وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به‌گفته خودش به‌صورت غیرقانونی از مرز سیستان و بلوچستان از کشور خارج می‌شود و به‌دلیل سابقه همکاری با یونیسف دوباره از طریق همین سازمان دعوت به همکاری می‌شود. وی پس از خروج از ایران به پاکستان رفته و از آنجا به آمریکا و نزد خانواده خود می‌رود و تابعیت آمریکایی می‌گیرد تا اینکه در اوایل دهه هفتاد دوباره به ایران بازمی‌گردد.

باقر نمازی با کمک چند تن از خویشاوندان خود، مؤسسه آتیه بهار را با هدف ارائه خدمات حقوقی و اقتصادی به شرکت‌های خارجی و فراهم آوردن زمینه حضور آنها در ایران تأسیس می‌کند. در سال 74 آمریکا تحریم‌های یکجانبه‌ای را علیه ایران وضع می‌کند و در این زمان سیامک و بابک فرزند دیگر باقر نمازی به شرکت آتیه بهار می‌پیوندند. سال 78 سیامک نمازی مدیریت این شرکت را برعهده می‌گیرد و در پروژه‌های دلالی در اقتصاد ایران مانند کرسنت، نقش پررنگی داشته است.

موضوع تبادل نمازی‌ها و طاهباز مسئله جدیدی نیست و در چند سال اخیر بارها این موضوع بین طرفین مذاکرات مطرح شده است. به طوری که سال 96 بود که «یوسف بن علوی»، وزیر خارجه عمان با «رکس تیلرسون»، وزیر خارجه آمریکا در کاخ سفید دیدار و برای آزادی این سه زندانی رایزنی کرد.

سیامک نمازی نفر دیگری که مدت‌ها است نامش در لیست مبادله‌ای ها قرار دارد؛ نقش مهمی در برخی پروژه‌های اقتصادی دارد. سیامک که فرزند محمد باقر نمازی است با ورود به شرکت آتیه بهار در سال‌های 1378 تا 1386 مدیریت این شرکت را به عهده می‌گیرد. از جمله مهم‌ترین اقدامات وی در این زمان، ایفای نقش به‌عنوان دلال عقد قرارداد ایران با برخی شرکت‌های بزرگ نفتی از جمله کرسنت است. سیامک نمازی در پروژه کرسنت، مدیر پروژه‌های استراتژیک این شرکت بوده است.

آزادی باقر نمازی

ایران به دلایل انسان دوستانه به باقر نمازی در سال 2018 مرخصی پزشکی اعطا کرد و پس از آن محکومیت او به گذراندن دوره کاهش یافت، هرچند تا کنون باقر نمازی اجازه خروج از ایران را نداشته بود اما شب گذشته «استفان دوجاریک»، سخنگوی سازمان ملل با اعلام آزادی باقر نمازی این را نیز افزود که «آنتونیو گوترش»، دبیرکل سازمان ملل متحد قدردان این است که پس از درخواست از «ابراهیم رئیسی»، رئیس‌جمهور ایران، این خواسته برآورده شد.

دوجاریک گفت که دبیرکل از اینکه سیامک نمازی، پسر باقر نمازی، از بازداشت آزاد شده، خوشحال است.

همچنین «جارد گنسر»، وکیل بین المللی حقوق بشر که به پرونده نمازی‌ها رسیدگی می‌کند، در توییتی نوشت: «خوشحالم که برای اولین بار در هفت سال گذشته اعلام کنم که سیامک نمازی یک شب را در خانه با پدر و مادرش در تهران می‌گذراند. ممنوعیت سفر باقر نمازی برداشته شده است. البته تا زمانی که آنها به ایالات متحده برنگردند و کابوس طولانی آنها به پایان نرسد، ما نیز آرام نخواهیم نبود.»

ارتباطی بین برجام و موضوع انسانی زندانیان قائل نیستیم

پیشتر حسین امیر عبداللهیان در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه د ر مورد امکان مبادله زندانیان شامل دو تابعیتهائی از جمله عماد شرقی، مراد طاهباز و باقر و سیامک نمازی. مذاکرات در این رابطه الان در چه وضعیتی قرار دارد؟ آیا شما پیش بینی می‌کنید، بدون توافق هسته‌ای هم بتوانم در مورد زندانیان توافق کنیم؟ اعلام کرده بود: ما هیچ ارتباطی بین موضوع انسانی زندانیان و بازداشت شدگان با برجام قائل نیستیم. لذا برای تبادل زندانیان به عنوان اقدام انسانی آمادگی داریم و به طرف آمریکایی هم گفته‌ایم.

لازم به ذکر است فرد دیگری که نامش در کنار این سه زندانی مطرح می‌شود؛ عماد ادوارد شرقی است. نام وی هر چند در کنار این سه زندانی مطرح می‌شود اما تبادل وی کمرنگ است. دی ماه 1399 بود که عماد ادوارد شرقی معاون بین‌الملل هلدینگ سرآوا، در حین فرار و خروج غیر قانونی از مرزهای غربی کشور دستگیر شد. پیش از این عماد ادوارد شرقی به اتهام جاسوسی و جمع آوری اطلاعات نظامی به 10 سال حبس محکوم و با قرار وثیقه آزاد شده بود که قبل از برگزاری دادگاه تجدید نظر قصد فرار داشت که در استان آذربایجان غربی و در نزدیکی مرز عراق بازداشت شد.

تاکنون مقامات قضائی و همچنین وزارت خارجه اعلام نظری در رابطه با پرونده‌های عماد شرقی و مراد طاهباز نداشتند و سیامک نمازی علیرغم آزادی همچنان در تهران است.

کاظم غریب آبادی معاون امور بین‌الملل قوه قضائیه و دبیر ستاد حقوق بشر هم دقایقی پیش در خصوص باقر و سیامک نمازی گفت: باقر نمازی بخاطر مسائل پزشکی و درمانی نزدیک به چهار سال است که خارج از زندان و در منزل خود در تهران به سر می‌برد.

معاون امور بین الملل قوه قضائیه تصریح کرد: با توجه به درخواست‌های مطرح برای ادامه معالجه در خارج از کشور، بنابر ملاحظات انسان دوستانه روز چهارشنبه گذشته از باقر نمازی رفع ممنوع الخروجی به عمل آمد و هر زمانی که بخواهد، می‌تواند از کشور خارج شود.

غریب آبادی افزود: در همین چارچوب، یک هفته مرخصی نیز به سیامک، فرزند وی داده شده تا بتواند با والدینش دیدار کند.

دبیر ستاد حقوق بشر ابراز امیدواری کرد که زندانیان ایرانی در بند آمریکا هرچه سریع‌تر آزاد شوند.