تلخ و شیرین زندگی زنان عشایر ایلام
ایلام - ایرنا - سرمای زمستان از لای لباس‌های رنگارنگ عبور می‌کند و سوز سردی بر استخوان می‌دواند، قطره‌های باران همچون دانه‌های مروارید فرو می‌چکد و چهره تکیده و استخوانیش را نمناک می‌کند، یک به یک گوسفندان را داخل آغل می‌برد و شیرشان را می‌دوشد و با ظرفی پر از شیر راهی سیاه چادر می‌شود.
ظرف شیر را روی اجاق می‌گذارد و بچه‌ها را یک به یک از خواب بیدار می‌کند و در کنار سفره صبحانه مزین از روغن حیوانی و پنیر محلی و شیره خرما و گردو و شیر داغ می‌نشیند تا چای دیشلمه‌ای به دست همسرش دهد و او را رهسپار همراهی گله کند.
بچه‌های قد و نیم قد را از خواب بیدار می‌کند و لقمه‌های نان و پنیر مادرانه را در کیف مدرسه‌شان می‌گذارد و بی‌مهابا رختخواب‌های پهن شده را جمع و در داخل جاجیم می‌گذارد و به شکل مکعبی مستطیل مرتب روی هم می‌چیند و شروع به مرتب کردن سیاه چادر محقر می‌کند و آن را پس از رفتن همه آب و جارو می‌کند و برای نهار خمیر نان آماده می‌کند و غذای مختصری بار می‌گذارد.
کارش در خانه که تمام می‌شود، بالاپوشی روی سر می‌اندازد و در تداوم بارش باران، تازه راهی آغل گوسفندان می‌شود تا جای آنها را پاک کند.
کارهایش تمامی ندارد، یکه و تنها با تن نحیف و دستان ترک خورده‌اش همه کارها را همچون رباتی که برنامه‌ریزی شده باشد، یکی پس از دیگری انجام می‌دهد، گویی استراحت و خوابیدن برایش معنا ندارد چرا که پس از اتمام کارهایش از تهیه دوغ و ماست و... باید ظرف تخم مرغ را مرتب کند تا با سایر فرآورده‌هایی که تهیه کرده است به دوره‌گرد بدهد تا در ازای آنها پولی دریافت کند.
این روزها به واسطه شهرنشینی و یکجانشینی در روستاها هرچند از آمار عشایر کوچرو کم شده است اما باز هم هستند زنان عشایری که در زیر سیاه‌چادرها به رسم قدیم هنوز مشقت‌های سخت و طاقت‌فرسای زندگی عشایری را تاب می‌آورند و به زندگی ادامه می دهند.
کار و زندگی عشایری مشقت‌بار اما شیرین است
صفیه محمودی پس از مرگ مادرش مجبور شد از روستا به زندگی عشایری به واسطه ازدواج تن دهد و اکنون همپای شوهر و سه فرزندش در قشلاق و ییلاق روزگار سرما و گرما را به رسم کهن آبا و اجدادیش تجربه کند.
خودش را 47 ساله معرفی می‌کند و می‌گوید پنج کلاس سواد نهضت دارم و به خاطر شرایط اقتصادی همسرم و نبود شغل مجبوریم اینگونه زندگی کنیم.
وی افزود: اکنون برخی از مشکلات عشایر نظیر تامین آب از چشمه و تهیه هیزم به دلیل وجود تانکر آب و جایگزینی سوخت از دوش زنان عشایر برداشته شده است اما باز هم به دلیل نداشتن امکانات مناسب با مشقت‌ها و سختی‌های زیادی مواجه‌ایم.
وی اضافه کرد: کار و زندگی عشایری خیلی سخت و مشقت‌بار است زیرا به دلیل نداشتن مکان مناسب نظیر خانه ما زنان عشایر با مشکلات زیادی مواجه‌ایم.
وی افزود: زندگی عشایری با همه سختی‌ها و مشقت‌هایش شیرینی خود را دارد که اگر کمی امکانات بیشتر شود می‌توان بهتر از این زندگی لذت برد.
به گفته وی، مواقع بارندگی شدید، رعد و برق، حمله گرگ و برخی دستبرد به گله یا بیماری بچه ها لحظات سخت و دلهره‌آوری برای یک زن عشایری است اما شوق و ذوق بچه‌ها از به دنیا آمدن بره‌های کوچک و بدست آوردن پول از فروش محصولات لبنی و صنایع‌دستی و همچنین زندگی دل دل طبیعت بکر فارغ از آلودگی و سرو صدا از لحظه‌های شیرین زندگی عشایری است.
یکی دیگر از زنان روستایی ایلام گفت: زندگی در روستا اکنون به واسطه برخورداری از امکانات خیلی بهتر از قبل شده است اما امکانات بهداشتی و آموزشی همچنان کم است.
زهرا شادیوند اظهار داشت: زن و مرد در روستا هر دو باید پا به پای هم کار و تلاش کنند تا بتوانند زندگی سخت و پر مشغله خویش را جمع و جور کنند اما با این وجود زنان به واسطه حجم کارهای زیادی که دارند با مشکلات بیشتری مواجه‌اند.
وی از خودگذشتگی، صبوری و قناعت را ویژگی بارز زنان عشایر و روستا معرفی می‌کند و می‌گوید: به واسطه همه علایق و خواسته‌ها یک زن روستایی پا روی دلش می‌گذارد و به دور از همه چیز خود را فدای زندگی می‌کند و شبانه روز در تلاش و تکاپو برای فراهم کردن یک زندگی آرام برای بقیه اعضای خانواده است.
زنان عشایر ایلام، تولیدگران بی‌نام و نشان عرصه تولید
زنان عشایر ایلام افزون بر انجام کارهای خانه به تولید محصولات دامی، پرورش گاو و گوسفند و مرغ، تولید انواع حصیر، جاجیم، سیاه‌چادر، گلیم و فرش نیز می‌پردازند.
فعالیت‌های دیگری همچون وجین، درو، جمع‌آوری بافه‌های گندم و جو و کشت انواع محصولات جالیزی در فصل بهار و تابستان از دیگر وظایف یک زن عشایر است.
زنان روستایی و عشایر، این تلاشگران بی‌نام و نشان عرصه تولید، فعال و سخت‌کوش دوشادوش همسران خویش در تکاپو و جنب و جوش‌اند و همه روزه پابه‌پای مردان و حتی فراتر از آنان در عرصه‌های مختلف زندگی شبانه‌روز مشغول فعالیت‌اند و با هنر دستان توانمند خود در امر معیشت اقتصادی کمک کار زندگی خانواده هستند.
مدیرکل امور عشایری ایلام گفت: مهمترین ویژگی جامعه عشایر تنیده شدن اقتصاد خانوار عشایر با زندگی آنان است و زنان عشایر جزو فعالترین اقشار این جامعه محسوب شده و همواره مسوؤلیت‌های کوچک و بزرگ خود را به خوبی انجام می‌دهند.
علی سلیمی اظهار داشت: در یک خانوار روستایی یا عشایری مردان در کار حفظ و حراست و نگهداری دام و انجام امورات بسیار سخت تلاش می‌کنند و زنان همپای آنان در امر تولید محصولات کشاورزی و مواد لبنی فعالانه و پر تلاش عمل می‌کنند.
نقش مهم زنان عشایر در فرآوری محصولات لبنی
وی افزود: زنان نقش مهمی به ویژه در فرآوری محصولات لبنی نظیر تولید پنیر، ماست، دوغ، کشک، شیراز، روغن حیوانی، کره و... دارند.
وی اضافه کرد: تولید انواع صنایع‌دستی از دیگر فعالیت‌های زنان عشایر و روستایی ایلام است که افزون بر رفع نیازهای خانوار نقش مهمی در بهبود اقتصاد خانواده و خودکفایی آنان دارد.
سلیمی افزود: زنان روستایی و عشایر در فرآیند توسعه و تولید نقش مهمی به عهده دارند و بیکاری به آن مفهوم در جامعه عشایری و روستایی معنا ندارد زیرا همه اعضای خانواده به نوعی مشغول کار و تلاش هستند.
وی اضافه کرد: عشایر استان ایلام یک میلیون و 400 هزار راس دام دارند که افزون بر تامین نیازهای زندگی خود احتیاج مردم استان به فرآورده‌های دامی و لبنی را تامین می‌کنند.
60 درصد تولیدات عشایر ایلام به مناطق دیگر کشور ارسال می‌شود
سلیمی اظهار داشت: میزان تولید گوشت قرمز توسط عشایر ایلام از 7 هزار و 900 تن در سال گذشته به 8 هزار و 300 تن در سال‌جاری رسیده است و همچنین 5 هزار و 178 تن شیر، یک هزار و 570 تن پشم، 470 تن روغن حیوانی و 275 تن کشک تولید و به بازار مصرف عرضه می‌کنند که 60 درصد این تولیدها به دیگر مناطق کشور ارسال می‌شود.
سلیمی گفت: ارزش ریالی محصول‌های دامی عشایر ایلام سالانه دو هزار و 800 میلیارد ریال است که می‌تواند تحولی بزرگ در وضعیت اقتصادی مردم استان ایجاد کند.
عشایر استان ایلام افزون بر فرآورده‌های دامی، سالانه 170 میلیارد ریال در زمینه صنایع‌دستی و گردشگری عشایری ثروت تولید می‌کنند.
عشایر ایلام مشتمل بر ایلات کرد، لر، لک و عرب 11 درصد از جمعیت استان ایلام را تشکیل می‌دهند و با تولیدات خود نقش مهمی در تامین نیاز جامعه به گوشت، محصولات پروتئینی، پشم و سایر محصولات مورد نیاز استان را دارند.
80 درصد از جمعیت استان ایلام به گویش کردی سخن می‌گویند.
9 هزار و 736 خانوار با جمعیت 60 هزار نفر در قالب 12 ایل و 32 طایفه و یک میلیون و 400 هزار رأس دام در 95 کانون عشایری استان ایلام زندگی می‌کنند.
*س_برچسب‌ها_س*