حذف یارانه آرد در 10 سکانس / توجیهاتی که عجالتاً برای مردم «نان» نمی‌شود / "30 همت" پرماجرا
برای مردم سؤال است که اگر 30 همت (30 هزار میلیارد تومان) ندارند تا به آرد بخش صنعت بدهند خوب چرا از جاهای دیگر نمی‌زنند؟
عصر ایران؛ مهرداد خدیر - «جراحی اقتصادی، اصلاح یارانه‌ها، حذف ارز ترجیحی گندم، حذف یارانه آرد بخش صنعت، بهینه‌سازی نظام پرداخت یارانه‌ها»؛ اینها همه تعابیری است که در این چند روز درباره حذف ارز 4200 تومانی تخصیص یافته به آرد بخش صنعت به کار رفته و نتیجه سریع آن را در سه برابر شدن قیمت ماکارونی و تأثیر بر نان های ماشینی دیده‌ایم.
از دلایل یا توجیهات و توضیحات عنوان شده دو برابر شدن قیمت جهانی گندم از 609 دلار به 1163 دلار (بیشتر به خاطر تجاوز نظامی روسیه به اوکراین) و خروج بخشی از یارانه 30 همتی ( ه م ت: هزار میلیارد تومان) به صورت قاچاق و مشخصا به کشور افغانستان است که با کمبود سالانه 3 تُن گندم روبه روست.
با این منطق با اصلاح دقیق ساز‌و‌کار تخصیص آن پول هدر رفته و قاچاق شده می‌تواند به سفره مردم بازگردد. به این بهانه 10 نکته زیر قابل یادآوری است:
1. در این که عدد 30 هزار میلیارد تومان رقم بسیار بالایی است و بخشی از آن قاچاق می‌شود و باید تدبیری اندیشید، تردیدی نیست. اما آیا اگر به خاطر صعود دلار در چند سال اخیر انگیزه قاچاق محصولات غذایی و سوختی ایجاد شده تاوان آن را باید مردم بپردازند؟
جدای این مگر ما جایی به نام «ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز» نداریم؟ کار این ستاد مدیریت مبارزه با قاچاق کالا و ارز است یا اعلام مقادیری که قاچاق می‌شود؟ نظر ستاد در این باره چیست؟ زورشان نمی‌رسد مقابله کنند یا کار آنها نیست؟
2. چرا اصرار داریم با کلمات بازی کنیم؟ این چه عادتی است که رایج شده است؟ می‌خواهند اینترنت را محدود کنند اسم آن را می‌گذارند "صیانت"! وقتی می‌خواهند دایره فعالیت بازرسان آژانس انرژی اتمی را محدود کنند نام آن را «اقدام راهبردی برای رفع تحریم‌ها و دفاع از حقوق ملت ایران» می‌گذارند. مصوبه‌ای که عملا امکان توافق در دولت قبل و احیای برجام پس از روی کار آمدن جو بایدن و خروج ترامپ از کاخ سفید را منتفی کرد و می دانیم اکنون مذاکرات به دلایلی خارج از موضوع این یادداشت به محاق رفته است.
هر کلمه یا به کار بریم اما این ماجرا برای مصرف کننده تنها یک معنی دارد: افزایش ناگهانی مهم‌ترین اقلام غذایی و احساس تهدید امنیت غذایی و الزاما نه تهدید امنیت غذایی که شاید با یارانه جبران شود.
3. مهم‌ترین نقد کار‌به دستان فعلی به دولت روحانی این بود که چرا به خارج پیوند می‌زنید در حالی که تنها 20 درصد مشکلات، ریشه خارجی دارد و بقیه داخلی است. اکنون اما صد درصد ضرورت حذف یارانه آرد را به «خارج» نسبت می‌دهند. این «خارج» یک بار در قالب «قاچاق آرد به خارج» ذکر می‌شود و نوبت بعد با جنگ اوکراین و فروشکستن اقتصاد کشوری که با صادرات غلات شهرت دارد. همان جنگی که دل اصول گرایی رادیکال اوایل برای آن غنج می‌رفت. یک "خارج" دیگر هم تبلیغات «ضد انقلاب خارج‌نشین» است. اگر "خارج" تأثیر‌گذار نیست و همه مشکل در داخل است، حالا چرا این قدر خارج خارج می‌کنید؟
4. اگر این گزاره درست باشد که 65 درصد سهم بازار ماکارونی در کشور در اخیتار یک نفر است، آیا امکان تشکیل جلسه با او قبل از اعلام حذف یارانه بخش صنعت نبود تا به خاطر بلاتکلیفی در تعیین قیمت جدید کمبود ایجاد نشود؟ واقعا اطلاع و اعلام قیمت به یک شرکت که 65 درصد بازار را در اخیتار دارد، کار دشواری بود یا بین دستگاه‌های تصمیم‌گیر درباره نوع مواجهه با این شرکت اختلاف نظر وجود دارد؟
5. آقای رییسی در مناظره‌های انتخابات ریاست جمهوری گفته بودند برای تصمیمات اقتصادی اقصاد‌دانان را به صف می‌کنند؟ در این فقره به صف کردند یا نه؟ جدای این که تعبیر «به صف کردن» مناسب با جایگاه علمی اقتصاددانان و دانشگاهیان و کارشناسان نیست و سرباز و بچه محصل را به صف می‌کنند و در جاهای دیگر هم خود افراد داوطلبانه به صف می‌شوند تا آیینی با نظم برگزار شود اما با همان ادبیات خاص خودشان به صف کردند یا نه؟ اگر نه، وقتی در قضیه آرد و قوت غالب مردمان و درباره عدد 30 هزار میلیارد تومان، نه پس در کجا به صف می کنند؟
اگر آری نام این اقتصاددانان به صف‌شده چیست تا بدانیم استدلال‌شان و راهکارشان چه بوده است؟
6. آقای رییسی بارها تعبیر «بانیان وضع موجود» و ضرورت کنار گذاشتن آنان را به کار برده است. آیا چهره‌هایی چون فرشاد مؤمنی و حسین‌تاش که در سال های سخت جنگ با درآمد چهارپنج میلیارد دلاری نگذاشتند مشکل نان ایجاد شود (و تحسین و حمایت شخص امام خمینی را برانگیختند تا به مخالفان دولت وقت بگویند شماها عرضه اداره یک نانوایی را هم ندارید) و با یاری مرحوم عالی‌نسب به نخست‌وزیر وقت مشاوره می دادند و دستاوردهای آنان در تاریخ ثبت شده هم از بانیان وضع موجود بودند که به صف نشدند؟ یا بانیان وضع موجود کد و کلید واژه بود برای کنار گذاشتن یک طیف و روی کار آوردن افرادی بعضا با کمترین تجربه مدیریتی به نام جوان گرایی؟ شکل غیرمحترمانه همان کاری که قبلا تحت عنوان کنار گذاشتن بازنشستگان انجام دادند تا راه برای نورسیدگان خودشان باز شود.
7. برای مردم سؤال است که اگر 30 همت (3 هزار میلیارد تومان) ندارند تا به آرد بخش صنعت ندهند خوب چرا از جاهای دیگر نمی‌زنند؟ همین امسال بودجه صدا و سیما دو برابر شد و از دو نیم همت به 5 همت رسید. خوب دو تا را از اینجا و سه تا را از جای دیگر و همین جور موارد بعدی تأمین کنید.
چرا دستگاه های تبلیغاتی بودجه بگیر پیش قدم نمی‌شوند و از بخشی از بودجه خود صرف نظر نمی‌کنند؟ تأمین بودجه نان مردم واجب‌تر است یا آنچه به عنوان تبلیغ و ایمانیات صرف می شود؟ نسل‌های قبل‌تر و پدران و پدران و پدران ما باورمندتر بودند که اعتقادات و ایمانیات آنان از محل بوجه‌های دولتی نبود یا نسل کنونی که با کتاب های درسی ایدیولوژیک و هر صبح شعار "مرگ بر" در مدرسه سر دادن و شب "مرگ بر" در تلویزیون شنیدن پا به میان سالی گذاشتند؟
8. آقای معاون اول رییس جمهور گفته‌اند برای نان سنتی یارانه‌ای درنظر گرفته شده که طبق مصوبه مجلس باید به صورت کالا برگ الکترونیکی پرداخت شود.
این که با امر مدرن (کالا برگ الکترونیکی) بخواهیم نان «سنتی» را رواج دهیم درون خود تناقضی دارد. از اقدامات خوب دوران احمدی‌نژاد که در دوره روحانی تقویت و رایج شد سوق دادن مردم به مصرف نان‌های صنعتی بود. کم‌کم مردم عادت کرده بودند از انواع نان صنعتی که به لحاظ بهداشتی، ماندگاری، کیفیت غذایی و موارد دیگر در حد استانداردهای جهانی است استفاده کنند. حالا با این کار می‌خواهید مردم را به مصرف نان سنتی بازگردانید؟ کاش صحبت از نان سنتی باکیفیت باشد اما گویا دوباره باید نان لواش بخوریم که به گفته متخصصان تغذیه ارزش غذایی پایینی دارد؟
9. اصطلاح «مردم» در دولت رییسی بیشتر ناظر به جمعیت فقیر و حاشیه نشین است نه همه مردم خاصه طبقه متوسط و تلقی شان از یارانه همان صدقه است. به همین خاطر وقتی صحبت از پرداخت یارانه به مردم می‌شود نمی توان مانند قبل امید داشت که منظور همه مردم است. حال آن که یارانه صدقه نیست. به خود مردم پرداخت شده بود تا خودشان مدیریت کنند و صدقه و اعانه نبود که منت بگذارند.
10. گفته شده قرار است هدف‌مندی یارانه‌ها اصلاح شود. یارانه‌ها مگر چند بار هدف‌مند می شود؟ حالا هدف‌مندی قبلی را می‌خواهید هدف‌مند کنید و چند وقت دیگر هدف‌مندی هدف‌مندی شده را هم باز هدف‌مند کنید؟ چه هدف در هدفی شده این داستان یارانه‌ها!
نهایتا این که اگر مجلس حاصل انتخابات کم مشارکت نبود و نمایندگان واقعاً نماینده اکثر مردم ایران بودند و آقای رییسی هم در انتخاباتی رقابتی نه با حذف پیشاپیش رقبای رأی‌آور و مشخصا با شعار حذف یارانه آرد نان صنعتی بر آنان پیروز شده و به قدرت رسیده بود اجازه مجلس و تصمیم دولت را می‌شد به کل ملت نسبت داد ولی اکنون حامیان خود را هم نتوانسته‌اند قانع کنند چه رسد به همه مردم که تازه تشویق به فرزندآوری هم می‌شوند.
بنا بر این بهتر است مستقیما از خود مردم سؤال شود و شاید رفراندوم در اینجا مصداق داشته باشد. البته تا صحبت از همه‌پرسی می‌شود اقتدارگرای داخلی و برانداز خارجی تصور می‌کند همه‌پرسی تنها درباره کل ساختار مصداق دارد حال آن‌که می‌توان در این‌گونه موارد هم اقدام به برگزاری همه‌پرسی کرد. وقتی صدای همه ملت در مجلس یک‌دست، انعکاس نداشته باشد، وقتی رییس جمهوری در تبیین و گزارش به مردم محظور یا محذور داشته باشد، وقتی صدا و سیما بوقی باشد که اگر دولت دولت اعتدال‌گرا بر سر کار باشد علیه آن بدمد و صف مرغ را نشان بدهد و نشانه ناکارآمدی بداند و اگر دولت اصول‌گرا تمام قد دفاع و توجیه کند و این راستا در این بوق بدمد چاره‌ای جز مراجعه مستقیم به رأی مردم باقی نمی‌ماند. صحبت از نان مردم است. نان...
کانال عصر ایران در تلگرام اپلیکیشن عصر ایران
