خروج سرسام آور پول از بورس

ارزش تجمیعی ورود یا خروج سهامداران حقیقی از سهام و صندوق‌های معامله پذیر از ابتدای سال جاری نشان می‌دهد تا نیمه خرداد ماه حدود 6,000میلیارد تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شده است. در همین مدت حدود 4,000میلیارد تومان پول حقیقی وارد صندوق‌های معامله پذیر شده است. تا نیمه خرداد ماه نرخ بازدهی اوراق نیز به حدود 36درصد رسیده است.

تاثیر انتخابات ریاست جمهوری بر وضعیت بورس

بورس همواره به تحولات سیاسی، منطقه‌ای، بین‌المللی و نظامی وزن بالایی داده و به واسطه این‌گونه اتفاقات، نوسانات قابل‌توجهی را به‌ثبت می‌رساند.

بورس تهران طی 2دهه اخیر نسبت به انتخابات ریاست‌جمهوری همواره واکنش‌های مثبت و منفی از خود نشان داده‌است.

از ابتدای تاسیس بورس، بازار سهام شاهد 5 انتخابات ریاست‌جمهوری بوده‌است. معمولا بورس به انتخاب‌شدن چهره‌های محافظه‌کار در انتخابات واکنش منفی نشان‌داده و چهره های معتدل مورد استقبال قرار گرفته اند، به‌طوری‌که در انتخابات 84، شاخص بورس، افت 1.24درصدی و در انتخابات 1400 نیز افت 2.2درصدی را تجربه کرده‌است.

احتمال انتخاب احمدی نژاد در انتخابات 84 با دیدگاه‌های غیر معمول نسبت به بورس وضعیت بازار را بحرانی کرد، اما ابراهیم رئیسی برخلاف چهره اصولگرای 84، در سال‌1400 بورس را در اولویت خود قرار داد و احتمال بالای حضور فعال در مذاکرات هسته‌ای توسط تیم دولت، بورس را به‌طور موقت وارد فاز رکودی کرد و پس از انتخاب رئیسی بورس بازدهی 45 درصدی داشت. این درحالی است که در اوج انتخابات 88 و حواشی آن شاخص‌بورس، رشد 4.18 درصدی، در انتخابات 92، رشد 0.35 درصدی و در انتخابات 96، افزایش 2.56 درصدی را تجربه کرده‌است. حضور فعال اصلاح‌طلب‌ها در سال‌88 و حضور حسن روحانی، یک چهره اعتدال گرا با حمایت اصلاح‌طلبان در سال‌92 و 96 امید‌ها را به بهبود بورس افزایش داد.

شوک بورس با انتخابات زود هنگام

شهادت هشتمین رئیس‌جمهور ایران به‌طور ناگهانی آن‌هم در یک حادثه هوایی، همه ایران را وارد یک شوک کرد. اتفاقی که پس از 43 سال از شهادت محمدعلی رجایی به‌وقوع پیوست، برای نسل‌های جدید، تازگی داشت. با وجود اینکه نرخ ارز در بازار آزاد کنترل و جلوی نوسانات بی دلیل ارزی گرفته شد، اما شاخص‌کل بورس با وجود محدودیت دامنه‌نوسان از روز اعلام خبر شهادت ابراهیم رئیسی، بیش از 2.5 درصد افت را تجربه کرد.

بورس همواره به تحولات سیاسی، منطقه‌ای، بین‌المللی و نظامی وزن بالایی داده و به واسطه این‌گونه اتفاقات، نوسانات قابل‌توجهی را به‌ثبت می‌رساند. در انتخابات پیش رو نیز احتمال حضور چهره‌های مختلف از دو جناح اصلی سیاسی، واکنش مثبت حدود 1.76‌درصدی را طی سه روز تجربه کرده‌است. به‌نظر می‌رسد اگر چهره‌های شاخص با تفکرات منطقی در حوزه سیاسی و اقتصادی روی کار بیایند، بورس تهران احتمالا همانند گذشته، متعادل و مثبت رفتار خواهد کرد.

رفتار بورس با چهره‌ها

سال 84، با وجود آنکه شاخص بورس در روز‌های اوج قرار داشت و رقم شاخص اصلی، به 14 هزار واحد رسیده بود، اما حضور برخی چهره‌ها در این انتخابات، مردم را از ادامه روند اصلاح سیاسی در کشور ناامید کرد. کشیده‌شدن انتخابات به دور دوم با دو چهره‌ای که خاطره اقتصادی از آن‌ها در یاد مردم نبود، دوباره بورس را به فاز‌اصلاح کشاند. رقابت احمدی نژاد و هاشمی‌رفسنجانی، با حذف کروبی، لاریجانی، معین، قالیباف و مهرعلیزاده، امید‌ها را به اصلاحات اقتصادی کاهش داد.

بورس تهران پس از انتخاب محمود احمدی‌نژاد به دلیل دیدگاه‌های تند و تیز او درخصوص بورس، وفور درآمد‌های نفتی و سرکوب نرخ ارز و تحولات جهانی در بحران سال‌2008 وارد دوران رکودی شد که تا اواخر سال‌87 به طول انجامید، اما بورس در روز‌های ثبت‌نام نامزد‌ها 1.24 درصد افت را تجربه کرد. دولتی که بورس را به قمارخانه تشبیه کرده‌بود، در نهایت کارنامه خوبی را در دوره اول خود در بورس برجای نگذاشت.

در روز‌های قبل از انتخابات و یک ماه قبل از رای گیری، بورس تهران واکنش بیش از 4 درصدی را نشان‌داد. این میزان از واکنش مثبت در روز‌های انتخاباتی، در 5 دوره انتخاباتی اخیر بی‌سابقه بوده‌است، پس از انتخاب احمدی‌نژاد در سال‌88، به دلیل کاهش نرخ سود سپرده بانکی و رشد قیمت ارز به دلیل تحریم‌ها، بورس تا رسیدن به سقف سال 92، حدود 800 درصد بازدهی داد. سال 92، شرایط اسفناک دولت احمدی نژاد، موجب شد تا این نیاز تقویت شود که یک چهره معتدل در انتخابات حضور یابد. حسن روحانی شخصیت امنیتی جمهوری‌اسلامی با ثبت‌نام در انتخابات حمایت برخی از اصلاح طلبان را نیز با خود به‌همراه داشت.

همین امر سبب شد تا روزنه امیدی برای اصلاح اقدامات منفی احمدی‌نژاد وجود داشته‌باشد. شاخص‌کل بورس یک ماه مانده به انتخابات 92 واکنش مثبت 0.35 درصدی را از خود نشان داد. پس از روی کارآمدن روحانی به دلیل بلاتکلیفی کشور برای حل و فصل مذاکرات هسته‌ای، نرخ بهره حقیقی مثبت و با سرکوب نسبی نرخ ارز، بازار سرمایه وارد دوران رکود شد. انتخابات 96 نیز با یک چهره جدید قضایی، به استقبال برگزیدن یک رئیس‌جمهور جدید رفت. ابراهیم رئیسی که سابقه ریاست قوه‌قضایی را داشت، وارد صحنه رقابت شد.

بازدهی شاخص از یک ماه مانده به انتخابات 2.56 درصد بود. با جهش‌های ارزی در دولت دوم حسن روحانی، به دلیل انتخاب ترامپ به‌عنوان ریاست‌جمهوری آمریکا، رکورد‌های جدیدی در سال‌97، 98 و 99 در بورس تهران به‌ثبت رسید که حواشی سال‌99 را به‌همراه داشت. بازگشت تحریم‌ها در دوره حسن روحانی، دوباره پای ابراهیم رئیسی را در انتخابات 1400 بازکرد. در این رقابت، با حذف عبدالناصر همتی، محسن رضایی و قاضی زاده‌هاشمی، رئیسی ریاست سیزدهمین دولت را بر عهده گرفت. در انتخابات 1400 بازدهی بورس منفی 2.2 درصد بود. هرچند که انتظار می‌رفت در دوران رئیسی برجام و مذاکرات متوقف شود، اما دولت رئیسی برنامه مذاکرات را در سطح ضعیف تری ادامه داد و با شعار‌های بورسی، بازار سرمایه تا شهریور 1400 بازدهی 45 درصدی را برای سهامداران به‌همراه داشت.

پس از شهادت رئیسی، همچنان مانند 5 انتخابات گذشته، بورس تهران منتظر آن است که چهره‌های معتدل تری وارد انتخابات شوند، به‌طوری‌که حضور لاریجانی، همتی و برخی از چهره‌های اعتدال گرا باعث شد روز شنبه بورس تهران واکنش مثبت و نسبتا متعادلی را نشان‌داد. به‌نظر می‌رسد در صورتی‌که احتمال حضور افراد مذکور در پاستور افزایش یابد، احتمالا همانند انتخابات 88، 92 و 96 شاخص بورس بازدهی مثبتی را به‌همراه خواهد داشت.