خلاء مبنای روش‌شناختی در سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت
به گزارش گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس به نقل از دفتر ارتباطات مرکز اسلامی ایرانی پیشرفت، منصور شاه‌ولی در نهمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت که به صورت برخط برگزار شد، به تشریح دیدگاه‌هایش در خصوص اجرای الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت با رویکرد محیط زیست متعالی با رهیافت مهیاسازی پرداخت.
وی گفت: طبق سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، "در سال 1444 ایران دارای خاستگاه تمدن نوین اسلامی ایرانی" است. رهبر معظم انقلاب، پس از ملاحظه آن، سال‌های 99-1398 را فرصت گفتمان نخبگانی برای این سند اعلام کردند. بنده معتقدم در مبانی شش‌گانه این سند که مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت تهیه کرده است، مبنای روش‌شناختی اجرای آن دیده نشده است و بررسی‌ها نیز نشان می‌دهد روش‌شناسی اداره جهان، از جمله محیط‌زیست جهانی از منظر فلسفه اسلامی به ویژه فلسفه متعالیه کانون توجه نمی‌باشد، در حالی که این ضرورت در کلام فیلسوف اسلامی، ملاصدرای شیرازی نیز آمده است که "روش‌شناسی اداره جهان را باید ارائه داد".
استاد ترویج و آموزش کشاورزی ادامه داد: بنابراین برای اجرای محیط زیست متعالی براساس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت؛ وضعیت حال حاضر محیط زیست را باید شناسائی و با پشتوانه مکتب اسلام از محیط‌زیست متعالی یک تجسم زنده به عمل آورد و برای داشتن بیشترین سهم در اجرای آن مهیا شد. به این منظور نظام روش‌شناسی سفر چهارم اسفار صدرا با فلسفه - حکمت اسلامی، پارادایم پژوهشی متعالیه و نظریه علمی هم‌سوئی عقل جزوی با عقل و حیانی به ساختن تصویری از محیط‌زیست متعالی می‌پردازد تا از محیط زیست برای سیر الی‌الله محافظت کند. به این منظور رهیافت مهیاسازی را پیشنهاد می‌دهم.
وی سپس به تبیین ملزومات اجرای الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت محیط‌زیست متعالی پرداخت و افزود: الگوی پایه اسلامی - ایرانی پیشرفت محیط‌زیست متعالی، پیشران الگوی پایه اسلامی ایرانی پیشرفت محیط‌زیست متعالی، تعمیق و تکمیل الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با ارتقای کارآمدی متعالی آن، الگوی پایه اسلامی - ایرانی پیشرفت محیط‌زیست متعالی. با تشدید بحران‌های زیست‌محیطی از اواخر قرن بیستم، یاری طلبیدن از دین برای رفع آنها کانون توجه جهانی قرار گرفت. در ایران نیز مراکز علمی نظیر مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت درصدد تدوین الگوی پایه محیط‌زیست برآمد. بررسی‌ها نشان داد بهره‌گیری از دین باید وظیفه‌گرا باشد زیرا بدون فرامین الهی نمی‌توان درکی صحیح ازداوری‌ها یا خلاق محیط‌زیست داشت. به این منظور، الگوی پایه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت محیط زیست به این پرسش‌ها باید پاسخ بدهد که مبانی این الگو کدام است؟ آرمان آن چیست؟ چه افقی را در نظر دارد؟ چه رسالتی را برعهده می‌گیرد؟ و چه تدابیری را تدارک می‌بیند؟
عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز خاطرنشان کرد: حال با توجه به بحران‌های زیست‌محیطی، محیط‌زیست را با دو روش باید اداره کرد. اول، "در جستجوی روابط علت و معلولی وقوع آن سلسله وقایع خاص ولی با کنار گذاردن دیگر وقایع، به چرایی وضعیت فعلی محیط‌زیست پی‌برد" و دوم، "با نوعی بازآفرینی مجموعه‌ای از وقایع خاص به چگونگی تحقق یک محیط‌زیست متعالی رسید".
وی این چنین نتیجه‌گیری، کرد: اجماع حال حاضر جهانی محیط‌زیست، "پیشگیری از روند فزاینده تخریب"، "رعایت حقوق نسل‌های آینده برای بهره‌مندی" و "مشارکت همگانی" در حفظ محیط‌زیست است؛ همان‌طور که هاوکینز به آن اشاره کرده است؛ ولی بیش از شش دهه است که این تلاش‌ها به نتیجه نرسیده، بنابراین نیاز است تا سخن فیلسوف متاله، صدرای شیرازی برای نظام جهانی اداره محیط‌زیست متعالی (بیدهندی و شیراوند، 1393) بازخوانی شود. این مهم نیازمند راهکارهای نظری و عملی متناسب است تا جامعه جهانی به ویژه جهان اسلام را بیش از پیش به درک هرچه عمیق‌تر تحولات محیط‌زیست برای اداره آن راهبری نماید. اجماع نظری و عملی جهانی اداره محیط‌زیست به شرح زیر تبیین می‌شود.
شاه‌ولی اظهار کرد: بنابراین، پیام دین اسلام، دستیابی و نیل به دو هدف مهم "حسن فعلی" و "حسن فاعلی" است. انسان‌ها موظف‌اند با همه توان، خود را به این دو هدف ارزشمند نزدیک کنند. مثلا، در تشریح گستره امور مقدس از جمله عمل بر اساس دلایل عقلی می‌تواند عادلانه، عاقلانه و با تقدم مصالح ملی بر منافع شخصی انجام گیرد و همگی برای تحصیل قرب الهی باشد (جوادی آملی، 1386). به همین دلیل است که راهکار برون‌رفت از بحران‌های محیط‌زیست حتی از نظر یک فیلسوف مسلمان نظیر اقبال لاهوری بازگشت به خداوند است که در آیه 41 سوره روم نیز به آن صراحت دارد. البته با آغاز قرن حاضر این اندیشه میان اندیشمندان و طرفداران غربی محیط‌زیست نیز مطرح گردید که تغییر در فعالیت‌های روزانه مردم، کلید طلایی ایجاد دنیایی پایدار است. لذا آحاد مردم برای تغییر این وضعیت باید اقدام کنند.
انتهای پیام /
عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز منصور شاه‌ولی کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت