داستان روسیه و تحریم اسکار / جنگ سرد در سینما

عصر ایران - روز گذشته روسیه اعلام کرد که امسال فیلمی را به آکادمی اسکار معرفی نخواهد کرد. این اتفاق باعث شد تا در میان سینماگران روسی هم اختلافاتی به وجود آید.

«پاول چوخرای» رئیس کمیته اسکار سینمای روسیه گفت که در پی اتخاذ این تصمیم، از سمت خود استعفا کرده است. وی در نامه ای با اعلام خبر استعفای خود نوشت: رئیس این آکادمی به طور یکجانبه تصمیم به نامزد نکردن فیلمی از روسیه در مراسم اسکار گرفته است.

رئیس آکادمی فیلم روسیه، نیکیتا میخالکوف فیلمساز مطرح روسی و یکی از طرفرداران رئیس‌جمهور «ولادیمیر پوتین» ضمن ارائه پیشنهاد برگزاری اسکار ارواسیایی (ویژه آسیا و اروپا) به خبرگزاری تاس گفت که حضور روسیه در جایزه اسکار غیرضروری بوده است و به نظر او انتخاب فیلم به نمایندگی از روسیه برای شرکت در جوایز اسکار در کشوری که در واقع در مقطع کنونی موجودیت روسیه را انکار می‌کند، به طور کلی معنی نمی‌دهد.

«میخالکوف» در حالی از بی‌نیازی به حضور روسیه در جوایز اسکار صحبت می‌کند که خودش سه بار نامزد شاخه بهترین فیلم بین‌المللی اسکار شده و آخرین سینماگر روس است که این جایزه را برده است، نخستین بار در سال 1992 با فیلم «نزدیک بهشت»، بار دوم با فیلم «آفتاب سوخته» در سال 1994 که در نهایت جایزه این شاخه را به خود اختصاص داد و در آخرین بار سال 2007 با فیلم «12».

تصمیم دولت روسیه برای بایکوت جوایز اسکار 2023 در حالی به صورت رسمی اعلام شده که پیش از این چندین جشنواره بین‌المللی مانند جشنواره فیلم کن از حضور هیات‌های روسی یا هر فرد مرتبط با دولت روسیه ممانعت کرده بود، اگرچه فیلمسازان مستقل روس اجازه حضور در کن را داشتند.

در طول تاریخ جوایز اسکار از سال 1929، سینماگران و بازیگران روس در مجموع 177 بار نامزد کسب این جایزه در شاخه‌های مختلف شده‌اند و 39 بار نیز مجسمه طلایی اسکار را به خانه برده‌اند.

سینمای روسیه تا به حال در مجموع چهار بار فاتح اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان شده است:

«جنگ و صلح» (برنده اسکار 1968)

همانطور که از نامش پیداست، فیلم «جنگ و صلح» اقتباسی از رمان معروف اثر «لئو تولستوی» نویسنده شهر روس است. این فیلم که شباهت‌های زیادی به این اثر ادبیات کلاسیک ادبیات جهان دارد، زندگی تعداد انگشت شماری از خانواده‌های اشرافی روسی را در بحبوحه تهاجم وحشیانه ناپلئون به کشورشان نشان می‌دهد.

«جنگ و صلح» با حمایت قابل توجهی از طرف اتحاد جماهیر شوروی همراه بود که با وجود سرکوب اغلب هنرها، ده هزار سرباز و صدها اسب را به عنوان سیاهی‌لشکر در اختیار این فیلم قرار داد و با این تعداد حیوان و انسان، جای تعجب نیست که «جنگ و صلح» گران‌ترین فیلم ساخته شده در اتحاد جماهیر شوروی بود که بین 60 تا 70 میلیون دلار هزینه داشته است.

این فیلم به کارگردانی «سرگئی باندارچوک» در سال‌های 1966 و 1967 در قالب چهار بخش اکران شد و مجموع مدت زمان این فیلم چهار بخشی 431 دقیقه است.

«درسو اوزالا: شکارچی» (برنده اسکار 1976)

"درسو اوزالا: شکارچی" را «آکیرا کوروساوا» فیلمساز مشهور ژاپنی به عنوان محصول مشترک شوروی و ژاپنی در سال 1976 ساخته شد. این فیلم که فیلمنامه‌اش توسط «یوری ناگیبین» روسی نوشته شده و تقریباً تماماً در فضای باز در خاور دور روسیه فیلمبرداری شده، بر اساس خاطرات سال 1923 «ولادیمیر آرسنیف»، کاشف روسی اوایل قرن بیستم است.

این فیلم به زندگی یک جنگل‌نشین می‌پردازد که سبک زندگی باستانی او به آرامی توسط تمدن نابود می‌شود. داستان فیلم همچنین بر رشد احترام و دوستی عمیق بین دو مرد با پیشینه های عمیقا متفاوت و همچنین با دشواری کنار آمدن با پیری و از دست دادن نشاط تمرکز دارد.

«درسو اوزالا» با فروش بیش از 21 میلیون بلیت به موفقیت چشمگیری در میان مخاطبان سینما در اروپا و اتحاد جماهیر شوروی دست یافت.

«مسکو اشک‌ها را باور ندارد» (برنده اسکار 1980)

«مسکو اشک‌ها را باور ندارد» به کارگردانی «میلادیمیر منشوف» در سال 1980 اکران شد، یک درام رمانتیک زیر نظر کمپانی «Mosfilm»، بزرگترین و قدیمی‌ترین استودیوی فیلم در روسیه، که هنوز در حال فعالیت است. این فیلم به زندگی سه زن جوان در مسکو طی دو دهه می‌پردازد.

این فیلم حتی امروز نیز به عنوان یکی از آثار کلاسیک روسیه در نظر گرفته می شود. در سال 2021، یک نظرسنجی توسط مرکز تحقیقات افکار عمومی روسیه نشان داد که «مسکو اشک‌ها را باور ندارد» محبوب‌ترین فیلم شوروی در میان مخاطبان روسی است.

«آفتاب سوخته» (برنده اسکار 1994)

«نیکیتا میخالکوف» کارگردان روسی و حامی پوتین که اخیرا اسکار را بی‌معنا خوانده نیز در سال 1994 با فیلم «آفتاب سوخته» آخرین برنده روسی جایزه اسکار بهترین فیلم بین‌المللی است. این فیلم که جایزه بزرگ جشنواره فیلم کن 1994 را نیز از آن خود کرد، داستان یک افسر ارتش سرخ و خانواده‌اش را در جریان پاکسازی بزرگ اواخر دهه 1930 در اتحاد جماهیر شوروی استالینی به تصویر می‌کشد.

در این فیلم که بر اساس رویدادهای واقعی ساخته شده، حدود 1.2 میلیون نفر توسط «جوزف استالین» رهبر شوروی کشته شدند، زیرا او تلاش می‌کرد تا قدرت خود را تحکیم کند و تمام نفوذ رقبای سیاسی در حزب کمونیست را حذف کند.

داستان فیلم «آفتاب سوخته» که یک روز از سال 1936 را روایت می‌کند، با شخصیتی شروع می‌شود که به خودکشی فکر می‌کند و با تبعید فردی به اردوگاه کار اجباری به پایان می‌رسد.

پیش از این نیز این مراسم در سال 2013 از سوی ایران و در اعتراض به ساخت و نمایش فیلم توهین‌آمیز برائت از مسلمانان - فیلم موهن به پیامبر اکرم (ص) - انجام گرفته بود.

اعتراض ایران در سال 2013 به جشنواره اسکار در حالی بود که در آخرین دوره برگزاری جوایز این مراسم موفق به دریافت جایزه با فیلم جدایی شده و در رقابت با یک فیلم اسرائیلی برای اولین‌بار افتخارآفرینی کرده بود.

تحریم اسکار محدود به کشورها نیست و در سال های گذشته مایکل مور کارگردان برنده اسکار نیز پس از اسپایک لی مراسم اسکار 2016 را به سبب تبعیض نژادی در اعلام نامزدها بایکوت کرده بود.

داستان از این قرار بود که پس از این که آکادمی علوم و هنرهای سینمایی اسکار برای دومین سال پیاپی در سال 2016 هیچ بازیگر غیرسفیدپوستی را برای کسب جوایز شاخه‌های گوناگون نامزد معرفی نکرد، موج بایکوت مراسم اعطای جوایز این رویداد سینمایی روز به روز افزایش یافت.

منبع: ایسنا، ایرنا

ببینید | استفاده از برگ انجیر برای مقایسه‌ی حد و حدود حجاب در تلویزیون

ببینید | برای اولین بار در جهان؛ یک اداره در ژاپن به کارمندانش اجازه داده با حیوانات خانگی‌شان به محل کار بیایند