دخل و خرج خانواده‌های ایرانی از رشد انفجاری قیمت‌ها عقب افتاد!

در چند سال اخیر خانوار‌های ایران از دو جهت تحت فشار قرار گرفته اند: اول از ناحیه تحریم‌ها و دوم از ناحیه کرونا. هر دوی این موارد بر روی سطح درآمد و هزینه‌های آن‌ها تاثیرگذار بوده است. به گزارش تابناک اقتصادی، وضعیت در سال‌های اخیر به گونه‌ای بوده است که نرخ تورم نیز رشد چشمگیری را داشته است و روند صعودی آن هزینه‌های خانوار‌ها را به شدت بالا برده است. به تازگی مرکز آمار ایران وضعیت هزینه و درآمد خانوار‌ها در سال گذشته را منتشر کرده است که می‌تواند یک معیار خوبی برای بررسی تاثیر کرونا و تحریم‌ها بر سطح رفاهی خانوار‌ها باشد. گزارش مرکز آمار ایران به جای آن که به بررسی درآمد‌های خانوار‌ها بپردازد سعی کرده است تا به هزینه خانوار‌ها تمرکز کند. دلیل این موضوع آن است که ممکن است افراد به دلیل مالیات ستانی از ارائه درآمد واقعی خود خودداری کنند. *س_هزینه خانوار شهری 31 درصد رشد کرد _س* در سال 99 متوسط هزینه کل خالص سالانه یک خانوار شهری به 62 میلیون و 139 هزار تومان رسیده که این رقم در مقایسه با مدت مشابه، رشد 31 درصدی را نشان می‌دهد. همچنین بنا بر گزارش مرکز آمار، متوسط درآمد اظهار شده سالانه یک خانوار شهری 76 میلیون و 474 هزار تومان بوده که نسبت به سال قبل 38 درصد افزایش داشته است. بر این اساس در سال 1399 رشد متوسط درآمد سالانه خانوار‌های شهری بیشتر از رشد متوسط هزینه کل سالانه است. منابع تامین درآمد خانوار‌های شهری نشان می دهد که 31.4 درصد درآمد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، 15.7 درصد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیرکشاورزی و 52.9 درصد از محل درآمد‌های متفرقه خانوار تامین شده است. *س_جزئیات هزینه‌های یک خانوار شهری | نیمی از هزینه خانوار‌ها برای گوشت، نان و مسکن رفت! _س* از هزینه کل خالص سالانه یک خانوار شهری، بیش از 16 میلیون تومان (26 درصد) هزینه مواد خوراکی و دخانی شده و بالغ بر 46 میلیون تومان (74 درصد) از هزینه‌های خانوار، سهم هزینه‌های غیرخوراکی است. در میان هزینه‌های خوراکی گوشت و «نان و غلات» هر‌کدام با سهم 21 درصدی بالاترین سهم از هزینه‌های خوراکی را به خود اختصاص داده‌اند و میوه‌ها و سبزی‌ها با سهم 19 درصدی از این هزینه‌ها در جایگاه بعدی هزینه‌های خوراکی قرار گرفته است. در میان هزینه‌های غیرخوراکی خانوار‌های شهری بالاترین سهم به مسکن، سوخت و روشنایی تعلق دارد که 50 درصد هزینه‌ها را به خود اختصاص داده است. حمل و نقل و ارتباطات و بهداشت و درمان به ترتیب با سهم 13 و 12 درصدی از هزینه‌های غیرخوراکی خانوار شهری در رتبه‌های بعدی قرار دارند. هر چند که میزان درآمد خانوار شهری از میزان هزینه‌های آن بیشتر بوده است، اما نمی‌توان گفت که وضعیت رفاهی خانوار‌ها در سال 99 بهتر شده است چرا که بر اساس اطلاعات مرکز آمار متوسط نرخ تورم در سال 99 حدودا 37 درصد بوده است. بر اساس اعلام مرکز آمار نیز میزان افزایش درآمد خانوار‌ها در سال گذشته 38 درصد بوده که با در نظر گرفتن تورم 37 درصدی می‌توان گفت که رشد درآمد خانوار‌های شهری تنها یک درصد بوده است. *س_دخل و خرج خانوار‌های روستایی چگونه بود؟ _س* در بخش خانوار‌های روستایی اوضاع اندکی متفاوت است. در سال 99 متوسط هزینه خانوار‌های روستایی به 34 میلیون و 67 هزار تومان رسیده که نسبت به سال گذشته 30.5 درصد رشد را تجربه کرده است. متوسط درآمد اظهار شده سالانه یک خانوار روستایی 42 میلیون و 47 هزار تومان بوده است که نسبت به سال قبل 41.6 درصد افزایش داشته است. منابع تامین درآمد خانوار‌های روستایی نشان می دهد که 32.7 درصد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، 29.7 درصد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیرکشاورزی و 37.5 درصد از محل درآمد‌های متفرقه خانوار تامین شده است. *س_جزئیات هزینه خانوار‌های روستایی _س* از این مبلغ بیش از 13 میلیون و 645 هزار تومان (40 درصد) هزینه مواد خوراکی و دخانی شده و بالغ بر 20 میلیون تومان (60 درصد) از هزینه‌های خانوار روستایی سهم هزینه‌های غیرخوراکی است. در میان هزینه‌های مربوط به کالا‌های خوراکی نان و غلات و فرآورد‌های آن‌ها 25 درصد از کل هزینه خوراکی هارا به خود اختصاص داده است. گوشت با سهم 21 درصدی و میوه و سبزی‌ها با سهم 17 درصدی در رتبه‌های بعدی هزینه‌های خوراکی قرار گرفته‌اند. در بخش هزینه‌های غیرخوراکی خانوار‌های روستایی، مسکن بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است. براساس آمار سهم مسکن از هزینه‌های غیرخوراکی 32 درصد است؛ حمل و نقل و ارتباطات با 20 درصد و بهداشت و درمان با 16 درصد، رتبه‌های بعدی سهم از کل هزینه غیرخوراکی خانوار روستایی را به‌خود اختصاص داده‌اند. *س_متوسط هزینه و درآمد خانوار‌ها بر حسب استان | درآمد خانوار‌های تهرانی بیشتر از سایر استان‌ها _س* مرکز آمار ایران با اشاره به متوسط هزینه و درآمد خانوار برحسب استان، گزارش داد: بررسی متوسط هزینه کل سالانه یک خانوار شهری نشان می‌دهد که استان تهران با 95 میلیون و 701 هزار تومان بیشترین و استان خراسان شمالی با 35 میلیون و 194 هزار تومان کمترین هزینه را در سال 1399 داشته‌اند. همچنین استان تهران با 109 میلیون و 811 هزار تومان بیشترین و استان سیستان و بلوچستان با 47 میلیون و 883 هزار تومان کمترین متوسط درآمد سالانه یک خانوار شهری را در سال 1399 به خود اختصاص داده است. بنا به این گزارش، بررسی متوسط هزینه کل سالانه یک خانوار روستایی نشان می‌دهد که استان البرز با 56 میلیون و 642 هزار تومان بیشترین و استان سیستان و بلوچستان با 18 میلیون و 39 هزار تومان کمترین هزینه را در سال 1399 داشته‌اند. همچنین استان البرز با 67 میلیون و 689 هزار تومان بیشترین و استان سیستان و بلوچستان با 18 میلیون و 109هزار تومان، کمترین متوسط درآمد سالانه یک خانوار روستایی را در سال 1399 به خود اختصاص داده است. *س_سخن پایانی_س* به هر صورت آنچه از شمای کلی این گزارش نمایان است این است که هر چند درآمد‌های خانوار‌ها در سال 99 در مقایسه با سال قبل‌تر رشد داشته و بیشتر از هزینه‌ها بوده است، اما این رشد هم پای افزایش نرخ تورم بوده است و در سال های اخیر، درآمد و هزینه خانوارها، از رشد انفجاری قیمت‌ها عقب افتاده است؛ اتفاقی که اثر مثبت افزایش درآمدها را به حاشیه برده است. در نتیجه، تداوم عقب افتادگی درآمد - هزینه خانوار‌ها از افزایش قیمت ها، باعث شده است که در دهه 90، روند مصرف خانواده‌های شهری و روستایی کاهشی باشد، به بیان دیگر، سفره مردم کوچک‌تر شد‌ه است. بنابراین روند نزولی «هزینه و درآمد خانوار‌ها» نسبت به «افزایش معنادار قیمت‌ها» و در نهایت کوچک‌تر شدن سفره ایرانیان، موضوع مهمی است که باید در دستور کار تیم اقتصادی دولت آینده باشد تا شاهد توقف نسبی این روند باشیم.