دستور العمل احداث و توسعه سکونتگاههای جدید ابلاغ شد
تصمیمات شورایعالی شهرسازی و معماری با موضوع امکان‌سنجی احداث و توسعه سکونتگاههای جدید ساحلی را در استان‌های جنوبی ابلاغ کرد.
خسرو دانشجو" دبیر شورایعالی شهرسازی و معماری ایران در مکاتبه ای که با استاندارشهرهای جنوبی انجام داد دبیرشورای عالی دستورالعمل احداث و توسعه سکونتگاههای جدید ساحلی را در این استان ها ابلاغ کرد.
بر اساس مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، شورا در جلسه 20 آذر 1402 پیرو مباحث مطروحه در جلسه 13 آذر 1402، مصوبات شوراهای برنامه‌ریزی و توسعه 10 شهریور 1402 سیستان و بلوچستان مورخ 8 مهر 1402 استان هرمزگان، خوزستان و مورخ 29 مهربوشهر در خصوص «امکان‌سنجی احداث و توسعه سکونتگاههای جدید ساحلی در استان‌های جنوبی» را مورد بررسی قرار داده و به شرح زیر اتخاذ تصمیم کرد.
1- در اجرای ابلاغیه رهبر معظم انقلاب پیرامون «سیاست‌های کلی توسعه دریا محور» و مفاد ماده (1) و ماده (4) ابلاغیه مذکور مبنی بر «سیاست‌گذاری یکپارچه و تقسیم کار ملی برای بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت‌های دریا»، «تعیین سهم و جغرافیای جمعیت، تجارت، صنعت، کشاورزی و گردشگری در سواحل جنوب کشور» و در راستای دستور رییس‌جمهور و مصوبات مورخ 24 فروردین 1402 و 13 آبان 1402 شورایعالی مسکن، و همچنین در چارچوب احکام اسناد فرادست منطقه‌ای از جمله طرح آمایش سرزمین، طرح آمایش استان، طرح راهبردی توسعه سواحل مکران و طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی (ICZM)، مصوبات صدرالاشاره شوراهای برنامه‌ریزی و توسعه استان‌ها در خصوص «امکان‌سنجی احداث و توسعه سکونتگاههای جدید ساحلی در استان‌های جنوبی»، با محوریت و رویکرد اقتصاد و توسعه دریامحور در جهت استفاده از ظرفیت‌های مولدسازی را در راستای توازن‌بخشی به توسعه فضایی در حاشیه ساحلی جنوب کشور با اصلاحات و ملاحظات مقرر به شرح زیر مورد تائید قرار گرفت.
2- به جهت حصول اطمینان از یکپارچگی اقدامات و هماهنگی دستگاه‌ها و در راستای رعایت اصل سلسله‌مراتب در نظام تصمیم‌گیری، مقرر شد فرآیند تهیه طرح شامل گام‌های سه‌گانه زیر باشد:
الف) تعیین کلان‌پهنه‌های فاقد محدودیت توسعه (بر اساس پیشنهادهای مصوب شورای برنامه‌ریزی و توسعهاستان‌ها) و ابلاغ آن توسط دبیر شورایعالی شهرسازی و معماری.
متعاقب این گام مراتب توسط دبیر شورایعالی به دستگاه‌های ذیربط در جهت اخذ برنامه‌های اقتصادی و توسعه‌های آتی دستگاه‌های متولی شامل کشاورزی، گردشگری و صنعت نیز ابلاغ خواهد شد.
ب) تهیه «طرح یکپارچه توسعه ساختار فضائی سکونتگاههای جدید در چهار استان ساحلی جنوب» با لحاظ واحدهای تولیدی و کشاورزی، صنعتی وگردشگری، در پهنه‌های تدقیق شده با راهبری شرکت عمران شهرهای جدید و تصویب شورایعالی
پ) تهیه طرح جامع شهرجدید / شهرک جدید / توسعه سکونتگاههای موجود منبعث از دستاوردها و یافته‌های طرح یکپارچه توسعه ساختار فضائی توسط شرکت عمران شهرهای جدید و با تصویب شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان مربوطه وتصویب نهایی توسط شورایعالی
2-1- گام نخست: کمیته فنی 1 موظف است در چارچوب زیر پهنه‌های مصوب مراجع استانی در این خصوص را مورد بررسی قرار داده و نتیجه (کلان‌پهنه‌های فاقد محدودیت توسعه)، توسط دبیر شورا، جهت طی مراحل بعدی به مراجع استانی و شرکت عمران شهرهای جدید ابلاغ کند:
1- حذف عرصه همه مناطق چهارگانه تحت حفاظت سازمان محیط زیست ایران و دیگر عناصر واجد ارزش همچون خوریات و تالاب‌ها از محدوده پهنه‌های دارای قابلیت استقرار
2- رعایت الزامات و ملاحظات درباره استقرار در مجاورت آب‌شیرین‌کن‌های موجود و آتی
3- نظر به ضرورت بهره‌گیری از قابلیت اقتصاد دریامحور بر دسترسی سکونتگاهها به دریا با رعایت حریم و پهنه خطر ICZM ملی تاکید می‌شود. در هر صورت پهنه ICZM در طول نوار ساحلی جنوب قابلیت استقرار سکونت و فعالیت را نخواهد داشت.
4- مکانیابی سکونتگاهها فقط در اراضی ملی و دولتی و با احتراز حداکثری از تداخل با عرصه مستثنیات انجام شود.
5- رعایت همه برنامه‌های فعلی و آتی نیروهای مسلح و وزارت دفاع از منظر ملاحظات دفاعی - امنیتی و حفظ فاصله مناسب از مراکز استقراری نظامی موجود انجام شود.
6- همه عرصه‌های با شیب متوسط بیشتر از 15 درصد از شمول مکانیابی سکونتگاهها حذف شوند.
7- در راستای استفاده حداکثری از ظرفیت شبکه راه‌ها و تاسیسات زیربنایی موجود (انرژی، حمل و نقل، داده) پهنه‌های در مجاورت این دسته از تاسیسات در اولویت توسعه قرار داده شوند.
2-2- گام دوم: «طرح یکپارچه توسعه ساختار فضائی سکونتگاههای جدید ساحلی» به عنوان پیونددهنده برنامه دستگاه‌های ذی‌مدخل در توسعه سواحل جنوبی و با تکیه بر ارکان زیر تهیه و به تصویب شورایعالی خواهد رسید:
1- سکونت‌گاه جدید در این مطالعات، واژه‌ای فراگیر مشتمل بر انواع مراکز اسکان جمعیت (از جمله شهرجدید و شهرک) است که تعیین آن بر عهده مطالعات «طرح یکپارچه توسعه ساختار فضائی سکونتگاههای جدید ساحلی» با محوریت اقتصاد و توسعه دریامحور خواهد بود. تبعاً اطلاق واژه سکونت‌گاه جدید به معنای خروج سکونتگاههای موجود از فرآیندهای قانونی توسعه سکونت‌گاه نبوده و توسعه سکونتگاههای موجود (شهر یا روستا) درچارچوب برنامه و طرح‌های آتی مورد تأکید و اولویت بوده و درصورت تصویب شورایعالی، سکونتگاههای روستایی و شهری موجود باید در برنامه‌های آتی توسعه با لحاظ شرایط بومی و محلی و حفظ منافع جامعه محلی در سکونت‌گاه جدید ادغام شوند.
2- تعیین ساختار و نحوه هم پیوندی سکونتگاههای جدید در مقیاس محلی، ملی و بین المللی و جایگاه آن‌ها در نظام تقسیم‌کار ملی و بین‌المللی و نحوه تعامل آن‌ها با نظام شبکه شهری کشور
3- تعیین اندازه و طبقه جمعیتی هر سکونت‌گاه و ارائه ماهیت از منظر شهر جدید، شهرک یا مجموعه‌ای از سکونتگاههای هم پیوند ناحیه‌ای (منطقه شهری همکار)
4- هماهنگی استقرار سکونتگاهها با برنامه‌های توسعه صنعت - کشاورزی و گردشگری مناطق آزاد و دستگاه‌های اجرایی (به ویژه پتروپارک‌ها و شهرهای مولد) با هدف هم‌افزایی حداکثری
5- تعیین نقش و کارکرد هر کدام از سکونتگاهها در پیوند با برنامه‌های توسعه ملی و منطقه‌ای دستگاه‌های مختلف، با رویکرد ایجاد سکونتگاههای مستقل و خود بسنده به لحاظ اقتصادی و مبتنی بر توان‌های درونی، زنجیره‌های بالادستی و پایین‌دستی تولید و قابلیت‌های بستر قرارگیری محلی
6- تبیین ابعاد حقوقی و مدیریتی سکونتگاههای جدید در ارتباط با استان مربوطه و سایر استان‌های کشور و مدل‌های کلی مدیریت و بهره برداری سکونتگاهها
7- بررسی و پیشنهاد شیوه‌های تأمین و مدیریت مالی سکونتگاههای جدید ساحلی و مکانیزم‌های سرمایه‌گذاری
8- تدقیق محدوده‌های قانونی هر سکونت‌گاه براساس ملاحظات دستگاه‌های مختلف و سطح و محدوده مورد نیاز هر سکونت‌گاه برمبنای نقش و کارکرد، اندازه و مقیاس اثرگذاری اجتماعی و اقتصادی
9- اولویت بندی اجرایی و عملیاتی سکونتگاههای جدید ساحلی در چارچوب برنامه زمان‌بندی مشخص
10- تدوین چارچوب و ضوابط کلی توسعه در قالب پهنه بندی کاربری زمین، نظام دسترسی‌های داخلی و بیرونی و الگوی ضوابط و مقررات ساختمانی مطابق مصوبات شورای عالی شهرسازی و معماری ایران
11- بهره‌مندی جامعه محلی از عواید ناشی از توسعه ملی در قالب «پیوست اقتصادی طرح»
12- تاکید بر عدم ایجاد بار مالی غیر ضروری با استفاده از زیرساخت‌های موجود استان
13- استفاده از ظرفیت جاذبه‌های طبیعی، میراث تاریخی و نیز میراث ناملموس این منطقه در ایجاد اشتغال، جذب جمعیت دائم و گردشگر و هویت بخشی به سکونتگاههای جدید ساحلی
14- استفاده از روش‌های مشارکتی در تهیه طرح، در سطح ملی (کمیته‌های تخصصی) در سطح استانی (با بهره‌گیری از روش‌های اخذ استعلام، نظرسنجی، جلسات فنی مشترک) و در سطح محلی (مشارکت سازمان‌های مردم نهاد، نظرخواهی‌های جمعی و اطلاع رسانی عمومی در مراحل مختلف) مدنظر قرار گرفته، در همین راستا بر حضور مدیران استانی و معتمدین محلی و مردم در تمامی مراحل برنامه‌ریزی تاکید می‌شود.
15- «پیوست اجتماعی و فرهنگی طرح» مشتمل بر نحوه تعامل جامعه هدف طرح با بستر اجتماعی، فرهنگی و هویتی موجود، ارتقاء سرمایه اجتماعی و حس تعلق به مکان با رویکرد اسکان‌بلندمدت و مستمر و ایجاد جاذبه جهت جذب جمعیت از استان‌های معین مبدأ تهیه و پس از تصویب در شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان جهت تصویب نهایی به «شورای اجتماعی کشور» ارائه شود.
طرح مذکور با هدف حداکثرسازی هماهنگی بین‌بخشی و اخذ و اعمال کلیه ملاحظات دستگاه‌های مرتبط در مقیاس ملی، با راهبری شرکت عمران شهرهای جدید تهیه و پس از تدقیق و تائید در کمیته‌های پنج‌گانه شامل دستگاه‌های مرتبط اجرایی، جهت تصویب نهایی به شورای عالی شهرسازی و معماری ارائه خواهد شد.
3- گام سوم: بر اساس خروجی‌های «طرح یکپارچه توسعه ساختار فضائی»، «طرح جامع شهر جدید / شهرک / توسعه سکونت‌گاه موجود» با محوریت شرکت عمران شهرهای جدید و همکاری اداره کل راه و شهرسازی مربوطه تهیه و پس از تصویب در شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان جهت تصویب نهایی به شورایعالی شهرسازی و معماری ایران ارائه شود.
بدیهی است اجرای مصوبه حاضر صرفاً ناظر بر مطالعات امکان‌سنجی احداث و توسعه سکونتگاههای جدید ساحلی در استان‌های جنوبی با رعایت و اولویت توسعه و اقتصاد دریامحور و پس از اخذ نظر دستگاه‌های متولی مربوطه است. در این راستا بر ضرورت اخذ مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری در خصوص همه مراحل و اقدامات بعدی تاکید می‌شود.