راههای نرفته زیادی در حوزه ادبیات دفاع مقدس داریم / تجاریترین بخش ادبیات پایداری مربوط به خاطرات زنان است
روح الله شریفی گفت: با وجود همه اقدامات انجام شده هنوز فضاهای ناشناخته بسیاری در حوزه ادبیات دفاع مقدس وجود دارد و راههای نرفته زیادی است که سالها میتوانیم در زوایای مختلف آن قلم بزنیم.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از صبح قزوین؛ دفاع 8 ساله مردم در دوران جنگ تحمیلی رویداد عظیمی بود که زندگی مردم و فضای کشور را در ابعاد مختلف دچار دگرگونی کرد.
جانفشانی رزمندگان ایرانی در دفاع از مرزوبوم و خاک میهن و تاثیرگذاری شگرف معنوی میدان نبرد در سبک زندگی مردم ایران، دستمایه قوی برای خلق آثاری مختلف در حوزههای ادبی، فرهنگی و هنری است. دوران دفاع مقدس همچنین منجر به شکلگیری جریانی نیرومند در حوزه ادبی کشور شد که از آن با عنوان ادبیات دفاع و پایداری یاد میشود و در این میان نویسندگان زیادی با خلق آثاری برجسته از سوژههای ناب در پهنه تاریخ ادب و فرهنگ کشور ماندگار شدند. حوزه مغفول مانده زیادی در ادبیات دفاع مقدس وجود دارد روحالله شریفی از نویسندگان قزوینی حوزه ایثار و شهادت است که در طول سالهای فعالیت فرهنگی و ادبی خود آثار فروانی را به یادگار گذاشته است. وی از سال 85 با ورود جدی در حوزه ادبیات پایداری 15 عنوان کتاب به رشته تحریر درآورده است که در سه گونه رمان، پژوهش و تاریخ شفاهی دفاعمقدس بوده و عموما با موضوع شخصیتها، وقایع و سوژههای مرتبط با شهر قزوین در دوران جنگ تحمیلی نوشته شدهاند. کتابهای روزشمار دفاع مقدس، حاج حمزه، به قول آینه، آقا ولی، صدای بهشت با موضوع زندگی شهید میرسجادی، کتاب شیخ نصرت و هفت زمستان با موضوع انقلاب اسلامی و مجموعه داستان طنز با عنوان "تکل مازیار زارع زیر پای کریم انصاری فرد" از جمله آثار برگزیده این نویسنده موفق است. مجموعه داستان کوتاه با عنوان "مادر سلیمان" یکی دیگر از کتب این نویسنده برجسته قزوینی است که سال 1400 در دومین جشنواره بینالمللی کتاب ایثار و شهادت «سرخ نگاران»، به عنوان اثر برگزیده بخش داستان معرفی شد. بررسی همه جانبه جنگ یک ضرورت انکارناپذیر است
روح الله شریفی در گفتوگو با خبرنگار صبحقزوین؛ با اشاره به سیر تحولی حوزه ادبیات پایداری از ابتدای جنگ تاکنون اظهار کرد: در مجموع ادبیات پایداری با شعر شروع شد و در ادامه خاطرات خودنوشت و دیگرنوشت بازار نشر را به تسخیر خود درآوردند. نویسنده حوزه دفاع مقدس تصریح کرد: از همان روزهای نخست شروع جنگ بسیاری از نویسندگان احساس وظیفه کرده و شروع به نوشتن در این حوزه کردند؛ همچنین نسلی دیگر از نویسندگان پس از اتمام این دوره پیدا شدند که در دفاع مقدس رزمنده بودند و از دههی 70 به نوشتن خاطرات خود پرداختند. تولد برخی نهادها برای تاریخ نگاری جنگ و ثبتحماسهها وی عنوان کرد: در ادامه سیر تکامل ادبیات پایداری، چاپ خاطرات دیگرنوشت هم شروع شد، مصاحبه و تدوین خاطرات کسانی که خود قادر به نوشتن نبودند به یکباره رونق گرفت و حاصل این گفتگوها تولد نویسندگان بزرگ و کتابهای ماندگار بود، بدین شکل تاریخ شفاهی و به معنای دقیقتر؛ خاطرهنویسی دیگرنوشت رشد کرد. وی افزود: نگارش داستان و رمان هم از همان روزهای نخست شروع جنگ آغاز شد که در ابتدا پهلو به پهلوی خاطره میزد و به مرور با فاصله گرفتن از این فضا با عنصر تخیل درآمیخت تا اینکه به مرور زمان، جنگ فقط به دستمایهای برای خلق رمان تبدیل شد و در این فضا آثار خوبی نوشته شده است. شریفی خاطرنشان کرد: به طور کلی همه این گونههای ادبی فراز و فرود داشتند که ناشی از شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور بوده است، شعر جنگ روزگاری در اوج بود و گونه ادبی غالب دهه 60 بود و مخاطبان فراوانی داشت ولی اکنون رونق گذشته را ندارد، اما خاطرهنویسی از یک الگوی ثابت رو به رشد تبعیت کرده و روز به روز بهتر میشود. وی ادامه داد: رمان نویسی نوسانات زیادی را در طول سالهای پس از جنگ تجربه کرده است بطوریکه ابتدا رشد کرد و بعد توقف، پشیمانی و سیاهنمایی و حالا به دوران رجوع دوباره برگشته و در دورهای نیز عدهای با اظهار پشیمانی از حضور در جنگ به بیان سیاهیها و تاریکیهای جنگ پرداختند. تجاریترین بخش ادبیات پایداری مربوط به بیان خاطرات زنان است این نویسنده قزوینی با اشاره به موفقترین کتابهای حوزه ایثار و مقاومت گفت: این مقوله را میتوان از دو زاویه دید ارزیابی کرد که شامل دو نگاه ضرورتی و تجاری است، در نگاه ضرورتی، ادبیات و تاریخ جنگ اسکلتی دارد که بیشتر تاریخنگاری آن است. وی اضافه کرد: گردآوری و انتشار اسناد، ثبتحماسهها در قالب اطلس، دایرهالمعارف، روزشمارها، آثار پژوهشی و بررسی همه جانبه جنگ یک ضرورت انکارناپذیر است، لذا نهادهایی برای این امر متولد شده و در حال فعالیت هستند. شریفی خاطرنشان کرد: بسیاری از این نهادها در این پروژهها موفق ظاهر شده و آرشیوی مناسب برای آیندگان ایجاد کردهاند.
وی اضافه کرد: مجموع این کارها را موفق ارزیابی میکنم البته این آثار معمولا مخاطبان خاص و محدودی داشته و کمتر مورد اقبال عمومی قرار میگیرند؛ اما این نقطه ضعف محسوب نمیشود و نباید آنها را با آثار پرمخاطب مقایسه کرد. راهای نرفته زیادی در حوزه ادبیات پایداری داریم نویسنده حوزه دفاع مقدس تصریح کرد: میتوان به ادبیات جنگ از زاویه تجاری و گردش مالی هم نگاه کرد تا دید آیا ما در این زمینه موفق بودهایم یا نه! برای بررسی دلایل موفقیت یا عدم موفقیت برخی آثار در جلب مخاطبان باید در فضای برندینگ و تجاری سازی محصول صحبت شود؛ اما در کل بخش تجاری ادبیات جنگ، عموما مربوط به خاطرهنویسی و زندگینامه نویسی شهدا میشود. وی عنوان کرد: کتب تجاری پرفروشی تا به امروز به نگارش درآمده که به دلیل استقبال مردم بارها به تجدید چاپ رسیدند، بخشی از این آثار تقریظ مقام معظم رهبری را داشته و کتابهای موفقی در بازار نشر بودند و بخشی دیگر هم کتابهایی هستند که در مسابقات کتابخوانی و پویشها به مردم معرفی شدند. شریفی خاطرنشان کرد: بخش عمدهای از کتابهای تجاری که طی سالهای اخیر با استقبال مواجه شدند مربوط به خاطرات همسران و مادران شهداست که بعضی به آن صورتی نویسی هم میگویند، این سیر ابتدا با مجموعه کتابهای "نیمه پنهان ماه" شروع شد و تا خاطرات همسران شهدای مدافع حرم به مسیر موفق خود ادامه داد. وی اضافه کرد: میتوان گفت تجاریترین بخش در ادبیات پایداری مربوط به خاطرات زنان است؛ زیرا به دور از فضای خشک نظامی جنگ، به ترسیم و بیان فضای احساسی آدمهای جنگ، عواطف، غم و خوشی، وصال و فراق و عشق و مرگ میپردازد و تجربهای است که همه انسانها قادر به درک آن هستند. این نویسنده قزوینی گفت: یک کتاب در روال عادی خود باید پس از انتشار توسط عموم مردم و منتقدان مطالعه شود و چنانچه از سوی مخاطبان و منتقدین مورد اقبال و ستایش قرار گیرد ناخودآگاه به چاپهای مجدد میرسد؛ اما تقریظ رهبری، مسابقات کتابخوانی و پای کار آمدن برخی نهادها، تعریف و تمجید سلبریتیها و البته لطف و عنایت خدا باعث میشود تا برخی به تعبیری یک شبه راه هزار ساله را طی کنند. خلق آثار ماندگار نیازمند سوژه خوب و نبوغ نویسنده است وی تاکید کرد: با وجود همه اقدامات انجام شده اما هنوز فضاهای ناشناخته بسیاری در حوزه ادبیات دفاع مقدس وجود دارد و راههای نرفته زیادی داریم که سالها میتوانیم در زوایای مختلف آن قلم بزنیم و مهم فقط ارائه کارهای باکیفیت است. شریفی در مورد عوامل موثر در ماندگاری آثار خاطرنشان کرد: همواره در طول تاریخ ادبیات و حوزه نشر، کتابهای مختلفی وجود داشته که در زمانه خود مورد استقبال واقع شدند اما در گذر زمان به فراموشی سپرده شده و نتوانستند ماندگار شوند.
وی عنوان کرد: ماندگاری یک اثر به عوامل مختلفی بستگی دارد که از اینگونه آثار در فضای ادبی با عنوان شاهکار یاد میشود و یک نویسنده ممکن است در کل عمر ادبی خود تنها موفق به نگارش یک اثرِ حائز ویژگیهای برجسته شود. این نویسنده قزوینی تاکید کرد: خلق کار ماندگار تا حد بسیار زیادی به سوژه انتخاب شده و پرداخت جذاب آن از سوی نویسندگان بستگی دارد و در حقیقت نیازمند نبوغ و تجربه نویسنده است. رونمایی از کتاب "روزهای پیامبری" به زودی در قزوین شریفی بیان کرد: رسانه تاثیر زیادی در اشاعه فرهنگ کتابخوانی در حوزه دفاع مقدس دارد و معتقدم هر خبرگزاری و پایگاه خبری یا رسانه مکتوبی باید یک خبرنگار مربوط به حوزه کتاب داشته باشد تا به صورت حرفهای به معرفی و نقد کتاب بپردازد. وی تصریح کرد: برای ترویج کتابخوانی باید گروههایی به صورت دائم در جهت جریانسازی متناسب با ذائقه و سلایق عموم جامعه در حوزه ادبیات پایداری تلاش کنند که متاسفانه در قزوین چنین فضایی حاکم نیست. نویسنده حوزه دفاع مقدس در پایان با اشاره به اثر در دست چاپ خود گفت: "روزهای پیامبری" عنوان کتابی با محوریت خاطرات غلامحسین حدادزادگان، یکی از پیام رسان شهادت شهدا در قزوین است که به زودی توسط انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده و رونمایی میشود. انتهای پیام /