رونق پستی در رکود کرونایی

فناوری اطلاعات و ارتباطات که وارد زندگی آدم ها شد بسیاری از بخشهای زندگی اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی آنها را تغییر داد. حساب دو دوتاست. وقتی می توان کاری را به وسیله اینترنت بدون محدودیت مکان در کمترین زمان ممکن انجام داد پس پافشاری روی شیوه های سنتی چندان منطقی به نظر نمی رسد.

وقتی می توان با گوشی نامه ای را به آن سر دنیا ارسال کرد پس کمتر کسی پیدا می شود که برای ارسال یک نامه تا صندوق پست برود. البته همیشه کالایی که باید ارسال شود، نامه دوستانه نیست؛ گاهی وقت ها یک نامه اداری و کارهایی است که در عین سادگی زمان و هزینه برهستند اما بشر برای خرید زمان و انرژی راه حال هایی پیدا می کند آن چنانکه در همین موضوع پست خیلی زود پیک های واقعی جای خود را به پیک های مجازی و موازی دادند و بسیاری را به این باور رساند که ادارات پست که روزگاری جزئی جدایی ناپذیر و مهم از وزارت پست و تلگراف و تلفن محسوب می شدند، حالا وصله ناجوری برای وزارتخانه ارتباطات و فناوری اطلاعات هستند.

جایی که همه فناوری ها کم آوردند

اما در سال کرونایی ورق برگشت و با اینکه تلفن، اینترنت، انواع و اقسام تکنولوژی های جدید در خدمت بشر کرونا زده خانه نشین بود اما کارهایی باید انجام می شد و کالاهایی باید جابه جا می شد که جز از طریق پست از هیچ روش دیگری انجامش ممکن نبود.

سال 99 پست بار دیگر اهمیت خود را نشان داد. در گذشته بسیاری از مردم همان کارهایی را که پست انجام می داد به روش های دیگری انجام می دادند که گاهی هزینه بیشتری برایشان داشت اما سرعت ارسال و تحویل کالا بر هزینه اولویت و تقدم داشت.

به عنوان مثال فرد بسته ای را از تهران در اتوبوس می گذاشت و شب در یاسوج و در مقصد دریافت می شد اما کرونا که شروع شد اولویت ها نیز عوض شد. بسته ها از هر نقطه ای از ایران و حتی جهان جابه جا می شد.

مردم خود را متقاعد کردند که به فروشگاه های اینترنتی اعتماد کنند. رفت و آمد اتوبوس ها، هواپیماها و خودروهای شخصی و مسافربری کم شد. هیچ راننده و مسافری ریسک انتقال بسته دیگران را به عهده نمی گرفت در نتیجه تنها راه حل ممکن همان پست بود.

از آنجایی که ویروس کرونا روی کالا و بسته هم امکان انتقال داشت در نتیجه دیر رسیدن بسته ها نه تنها ضعف نبود بلکه فرصتی ایجاد می کرد که اگر بسته ای در مراحل مختلف به دقت ضد عفونی نشده باشد در این بازه دو تا سه روزه و حتی یک هفته ای که تحویل مشتری می شود کاملا از ویروس پاک شود.

نقش پست پر رنگ تر شد

همه اینها باعث شد پستی که در همه سال های گذشته نقشش آنچنان کمرنگ شده بود که زنگ خطر حذفش به صدا در آمده بود به ناگاه پر رنگ شود آن چنانکه در همه روزهای کرونایی مردم آرزو می کردند کاش پیش از این پست در شهرها و روستاها و درون استان ها آنچنان رونق می گرفت تا انتقال کالاهای روزمره را نیز به عهده بگیرد زیرا موضوع کرونا و آنتقال آن به اندازه ای جدی شده است که اگر پست طرف حساب مشتری باشد بسیار قابل اطمینان تر از هر پیک و یا شخصی است که نمی توان روی پایبندی اش به پروتکل های بهداشتی نظارت کرد.

همین هم باعث شد برخلاف بسیاری از بخش هایی که در چهار ماه گذشته دچار رکود نسبی شده اند حجم کار در پست چندین برابر شود آنچنان که سرپرست شرکت پست استان کهگیلویه وبویراحمد می گوید: در فروردین ماه حتی یک روز تعطیل هم نداشتیم و با همان امکانات و نیروی انسانی گذشته روزانه کاری ده ها برابر گذشته انجام می دادیم.

افزایش ناگهانی مرسوله های وارداتی به استان

تا پیش از شیوع ویروس کرونا در ایران به ازای هر نفر، سالانه 12 محموله پستی جابه جا می شد و این رقم در کهگیلویه و بویراحمد 6.5 مرسوله بود اما آنچنان که سرپرست پست استان می گوید در سال کرونا این تعداد بسیار زیاد شده است آنچنان که تعداد محموله های وارده به استان در همین سه ماه اول سال، بیش از دو برابر سال گذشته بوده است.

خسروی یادآوری می کند در همه 22 سالی که سابقه خدمت در پست را داشته ام هیچ گاه حجم مرسوله های پستی استان به این اندازه نبوده است.

وی می گوید: بیراه نیست اگر بگوییم در همین سه ماه اول سال به اندازه یک سال مرسوله پستی وارد استان شده است.

سرپرست پست در تشریح حجم مرسوله ها می گوید: پیش از شیوع کرونا خرید های اینترنتی و مرسولات وارده در نهایت نصف ظرفیت یک کامیون کوچک را تشکیل می داد اما حالا روزانه یک کامیون بزرگ، و یک کامیون 10 تن کالاها و خرید های مردم را به استان می آورد ضمن آنکه درروزهایی که حجم مرسولات بالاست کامیون دیگری به صورت ویژه انجام ماموریت می کند.

وی اضافه می کند: در سه ماهه اول امسال خدمات پستی ارایه شده در استان نسبت به پارسال 21 درصد و در حوزه خرید اینترنتی میزان ورود مرسولات پستی به استان 37درصد رشده داشته است.

به گفته خسروی در حالی که در سال 98 تنها 12هزار مرسوله پستی با خرید اینترنی وارد استان شد در حالی که در سه ماهه اول امسال این تعداد از 23هزار مرسوله عبور کرده است و این آمار حکایت از توجه بیشتر مردم در استفاده از خدمات پستی در دوران کرونایی می کند.

افزایش درامد شبکه پستی کشور

اما نباید فراموش کرد این افزایش حجم کار دربخش مرسوله های وارداتی به استان اتفاق افتاده است و آنچنان که خسروی می گوید «چون استان کارخانه تاثیر گذار و فروشگاه اینترنتی و غیره ندارد پس در حجم و بسته های ارسالی تغییری ایجاد نشده است.» این بدان معناست که افزایش درآمد ناشی از رونق پست وارد شبکه پستی کشور می شود و تنها در شرایطی که مشتریان خرید اینترنتی «کرایه در مقصد» را انتخاب کنند برای شرکت پست استان درآمد محسوب می شود.

نکته دیگر آنکه بیشترین حجم بسته های وارداتی به استان را خرید های آنلاین مردم از فروشگاه های اینترنتی تشکیل می دهند این بدان معناست که ویروس کرونا به همان اندازه که برای بسیاری از کسب و کارها تهدید گونه عمل کرد در عوض باعث رونق کسب و کارهایی شد که تا پیش از این بسیاری حاضر نبودند به صورت جدی روی آن سرمایه گذاری کنند.

ایا می توان باز هم تغییر ایجاد کرد؟

حال این سوال پیس می آید در همین شرکت پستی که تا پیش از کرونا جز بخش های راکد و ظاهرا غیر مرتبط با فناوری اطلاعات بود آیا می توان تغییراتی ایجاد کرد که رونق بیشتری برای استان در پی داشته باشد؟

این موضوعی است که یکی کارشناس فناوری اطلاعات درتوضیح آن می گوید: شرکت پست علاوه بر جا به جایی مرسوله های پستی خدماتی دارد که با فرهنگ سازی جامعه برای استفاده از آنها می تواند رونق بیش از پیشی را برای این شرکت رقم بزند.

رهام صادقپور ادامه می دهد: در کشور سوئیس به ازای هر نفر سالانه 700 فقره مرسوله جابه جا می شود و این بدان معناست که ما تا مطلوب فاصله زیادی داریم اما با توجه به اعتمادی که مردم به پست دارند می توان این نسبت را افزایش داد.

وی اضافه می کند: اگر افراد هزینه تمام شده برای انجام یک کار یک ساعته مانند خرید نان و یا کار اداری را برآورد کنند متوجه می شوند روزانه با تردد های ضروری و غیر ضروری چقدر زمان، هزینه و انرژی مصرف می کنند و در سوی دیگر تا چه میزان باعث ترافیک، آلودگی هوا و در نتیجه تخریب محیط زیست می شوند.

پست نتوانسته ایده هایش را نهادینه کند

صادقپور می گوید: پست برای همه این موارد برنامه هایی دارد اما متاسفانه بنا به دلایلی نتوانست استفاده از برنامه ها و ایده هایش را در جامعه نهادینه کند.

وی ادامه می دهد: برای بسیاری از خدمات دولتی نیاز به حضور ارباب رجوع در ادارات نیست و مردم می توانند با تماس با سامانه 193 از طریق پیک ویژه پست کارشان را انجام دهند ضمن اینکه پیک ویژه پست با همان دقت مد نظر خودشان کارشان را انجام می دهد.

به گفته این کارشناس وقتی پست به عنوان رابط و به نیابت از مردم خدمتی را انجام می دهد به دلیل آشنایی با روال کار و همچنین اعتمادی که دستگاه ها به پست دارند این خدمت بهتر انجام می شود ضمن اینکه جلوی شلوغی و تاخیر در روند کار ادارات هم گرفته می شود.

وی یادآوری می کند تمامی این برنامه ها و ایده ها می تواند در سال 99 که ویروس کرونا محدودیت هایی در زندگی عادی مردم ایجاد کرده بسیار موثر به کمک انسان بیاید مشروط به آنکه شرکت های استانی پست نیز خودشان مشتاق این رونق باشند و زیر ساخت های خود را برای کار بیشتر آماده کنند.

راهی جز تغییر نگرش نداریم

در پایان باید گفت در شرایطی که ویروس کرونا هر روز چهره جدیدی از خود نشان می دهد و انسان را غافلگیر می کند پس ما انسانها نیز راهی نداریم جز آنکه در شیوه زندگی خود تجدید نظرهایی کنیم ونگرش خود را نسبت به همه مسائل تغییر اساسی بدهیم.

همانگونه که تغییر نگاه مردم به خریدهای آنلاین و اینترنتی باعث رونق فروشگاه های اینترنتی شده و همانگونه که رونق فروشگاه های اینترنتی باعث رونق خدمات پستی شده است پس می توانیم در بسیاری از حوزه هایی که در گذشته به چشم نمی آمدند تغییراتی ایجاد کنیم.

می توان با استفاده از مجموعه ای از اقدامات فرهنگی، کسب و کارهایی که امیدی به حفظ آنها نبوده و یا به هر دلیلی در دوران پیش از کرونا رو به فراموشی بودند را نه تنها نجات داد که آنها را به بخش های پر رونق تبدیل کرد.

ضمن آنکه نباید فراموش کرد در دوران کرونایی مردم عادی خیلی سریعتر از مسئولان و کسانی که درگیر بروکراسی و امر و نهی های اداری هستند خود را با تغییرات وفق دادند و این بدان معناست که در چنین شرایطی کسانی موفق هستند که سریعتر در سبک کسب و کار خود تغییر ایجاد کنند وآن را به عنوان یک راه حل و یا بسته خدمت در اختیار مردم و مشتریان قرار دهند.

• کرونا
• شرکت ملی پست ایران
• کهگیلویه وبویراحمد
• یاسوج