رونمایی از جزئیات توافق تهران و واشنگتن
نورنیوز رسانه نزدیک به شورای عالی امنیت ملی به گزارش روزنامه فایننشال تایمز درباره توافق اخیر پیرامون تبادل زندانیان ایرانی و آمریکایی و آزادسازی دارایی های ایران واکنش نشان داد و نوشت: موضع رسمی ایران درباره دروغ واگذاری پهپادهای ایرانی به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین بارها اعلام شده است. توافق اخیر پیرامون تبادل زندانیان ایرانی و آمریکایی و آزادسازی دارایی های ایران در چند کشور...
در این گزارش اشاره شده: ایالات متحده در حال فشار به ایران برای توقف فروش هواپیما های بدون سرنشین مسلح به روسیه به عنوان بخشی از گفت‌وگو ها در مورد «تفاهم نانوشته» گسترده تر بین واشنگتن و تهران برای کاهش تنش ها و مهار بحران هسته‌ای است. به گزارش «انتخاب»؛ در ادامه این مطلب آمده است: به گفته افراد مطلع در این مورد، دولت بایدن این موضوع را با ایران در مذاکرات غیرمستقیم در قطر و عمان در سال‌جاری مطرح کرده است. به گفته این منابع، این گفت‌وگو ها در کنار مذاکرات بر سر یک معامله مبادله زندانیان انجام شده است که منجر به انتقال چهار شهروند ایرانی - آمریکایی تهران از زندان به حبس خانگی در هفته گذشته شد. به گفته یک مقام ایرانی و فرد دیگری که در جریان مذاکرات قرار گرفته است، ایالات متحده از ایران می خواهد که تحویل هواپیما های بدون سرنشین به روسیه را که مسکو در جنگ اوکراین از آنها استفاده می‌کند و همچنین قطعات یدکی این هواپیمای بدون سرنشین را متوقف کند. این مقام افزود که تهران - که رسما استفاده از پهپادهایش در اوکراین را تکذیب می‌کند - بار ها از مسکو خواسته است تا استفاده از آنها را در درگیری متوقف کند، اما واشنگتن خواهان «گام های ملموس‌تر» است. مبادله موفق زندانیان و هرگونه توافق غیررسمی جدید، اولین موفقیت جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در مورد ایران پس از بیش از دو سال گفت‌وگو های مستقیم و غیرمستقیم با تهران است.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا روز سه شنبه گفت، ایالات متحده استراتژی بازدارندگی، فشار و دیپلماسی را دنبال می‌کند تا اطمینان حاصل کند که ایران به سلاح هسته ای دست پیدا نمی کند و تهران را به دلیل نقض حقوق بشر و «تهیه هواپیما های بدون سرنشین به روسیه برای روسیه» پاسخگو خواهد کرد. بلینکن گفت: «ما به صراحت گفته ایم که ایران باید برای ایجاد فضا برای دیپلماسی آینده تنش زدایی کند. انتقال زندانیان ما به خارج از زندان و در حبس خانگی به هیچ جنبه دیگری از سیاست ما در قبال ایران مرتبط نیست.»
مذاکره‌کنندگان امیدوارند که مذاکرات غیرمستقیم منجر به توافق برای مبادرت به اقداماتی شوند که باعث کاهش تنش می‌شود. این مقام ایرانی و فرد دیگری که در جریان مذاکرات قرار گرفتند، گفت: برای ایران، این به معنای موافقت با عدم‌غنی سازی اورانیوم با خلوص بالای 60 درصد، بهبود همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تعهد به عدم‌هدف قرار دادن آمریکایی هاست. این مقام ایرانی گفت، در مقابل، واشنگتن از اعمال تحریم های جدید در برخی حوزه ها، به استثنای تحریم های مربوط به حقوق بشر، خودداری می‌کند و تحریم هایی را که از قبل در مورد فروش نفت اعمال شده بود، به شدت اجرا نمی کند. جمهوری اسلامی از آمریکا می خواهد که متحدان اروپایی را متقاعد کند که فشار بر ایران را نیز کاهش دهند. این مقام ایرانی گفت، نگرانی در تهران این است که انگلیس، آلمان و فرانسه، امضاکنندگان اروپایی توافق 2015، ممکن است به دنبال اعمال مجدد برخی تحریم ها به محض پایان بند های غروب برجام که یکی از آنها تحریم برنامه موشکی بالستیک ایران است که در ماه اکتبر منقضی می‌شود، باشند. این مقام گفت: «ما بسیار نگران ماه اکتبر هستیم. ما انتظار داریم [آمریکا] فشار ها بر ایران را از طرف های مختلف کاهش دهد.»
این مقام افزود: آمریکا و ایران بر سر بیشتر مسائل به توافقاتی دست یافته اند، اما گفت‌وگو ها - که از طریق واسطه ها انجام می‌شود - در قطر و عمان به ویژه در مورد روسیه ادامه خواهد یافت. فردی که در جریان گفت‌وگو ها قرار گرفت گفت که تبادل زندانیان منوط به اقدامات تنش زدایی نیست، اما افزود که چنین اقدامی می‌تواند به ایجاد اعتماد بین طرفین کمک کند. یک مقام غربی گفت که معامله زندانیان پیش‌نیازی برای هر گونه پیشرفت در گام های کاهش تنش هسته ای است. اما این دیپلمات همچنین هشدار داد که «فاصله بسیار زیادی بین انجام آن گفت‌وگو [در مورد اقدامات کاهش تنش] با یک ایرانی و سپس تمایل کل نظام ایران به اجرای آن وجود دارد.»
بر اساس این مبادله، ایران چهار زندانی آمریکایی را که هفته گذشته از زندان اوین منتقل شده بودند، به اضافه یک آمریکایی دیگر که قبلا در حبس خانگی بودند، آزاد خواهد کرد. آمریکا نیز پنج ایرانی را آزاد خواهد کرد. واشنگتن همچنین به تهران اجازه می‌دهد تا به 6 میلیارد دلار از پول های بلوکه‌شده‌اش در کره‌جنوبی دسترسی داشته باشد؛ البته پس از انتقال پول به حسابی در قطر، جایی که نظارت می‌شود تا اطمینان حاصل شود این پول ها فقط برای کالا های غیر‌تحریمی استفاده می‌شود.
به گفته تحلیلگران، مقامات آمریکایی تنها زمانی مطمئن خواهند شد که این توافق انجام شده است که زندانیان، آسمان ایران را ترک کرده باشند. با توجه به میزان پیشرفت برنامه هسته ای ایران، اجماع مقامات و تحلیلگران بر این است که توافق 2015 قابل احیا نیست. در نتیجه، دولت بایدن می خواهد بحران هسته ای را تا پس از انتخابات ریاست جمهوری 2024 آمریکا مهار کند. به گفته تحلیلگران، اگر بایدن پیروز شود، ممکن است فرصتی برای تضمین یک توافق جامع تر وجود داشته باشد.
هنری روم، کارشناس ارشد موسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک، گفت: «بهترین سناریو از منظر سیاست ایالات متحده، جلوگیری از بدتر شدن اوضاع و جلوگیری از تشدید تنش است. اما خطرات زیادی وجود دارد...؛ و دلایل زیادی برای احتیاط از اینکه همه چیز می‌تواند برای مدت طولانی ادامه داشته باشد.» تلاش های دیپلماتیک قبلی برای عقب راندن برنامه هسته ای ایران شکست خورده است و مقامات آمریکایی هشدار داده اند که پیشرفت های این کشور در غنی سازی اورانیوم به این معناست که تولید مواد شکافت پذیر کافی برای یک سلاح هسته ای ممکن است دو هفته طول بکشد. ایران پس از افزایش شدید فعالیت های هسته ای خود در واکنش به اقدامات ترامپ، دو سال است که اورانیوم 60درصد - بالاترین سطح خود و نزدیک به درجه تسلیحات - را غنی می‌کند. دولت بایدن مدت کوتاهی پس از روی کار آمدن، با میانجی‌گری اتحادیه اروپا با تهران مذاکره کرد تا ببیند آیا توافق سال 2015 می‌تواند نجات یابد یا خیر. اما ایران دو بار پیشنهاد هایی را که غرب معتقد بود می‌توانست این توافق را احیا کند، رد کرد.
تحلیلگران هشدار می‌دهند که حتی اگر ایران و ایالات متحده با اقدامات کاهش تنش موافقت کنند، موضوع اصلی رسیدگی به فعالیت های هسته ای تهران به همان اندازه چالش‌برانگیز و پیچیده باقی می ماند. صنم وکیل، مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در اندیشکده چتم هاوس، درباره معامله زندانیان گفت: «این یک چسب زخم است؛ اسرائیل را عقب نگه می‌دارد، تنش ها را پایین می آورد و چرخه هسته ای را از خطر نگه می‌دارد - همین.» او گفت: «این توافق، برجام [و] کاهش تحریم ها را برای ایران به ارمغان نمی آورد.»
--> اخبار مرتبط