رکود تقاضا, چوب لای چرخ تولید

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم, طی ماه‌های اخیر، کاهش مستمر قدرت خرید خانوارها به یکی از جدی‌ترین چالش‌های اقتصاد ایران تبدیل شده است. بر اساس داده‌های رسمی، افزایش تورم و رکود مزمن در بازار کار سبب شده که درآمد واقعی مردم کاهش یابد و بسیاری از خانوارها از خرید کالاها و خدمات غیرضروری صرف‌نظر کنند. این تغییر رفتار مصرفی، پیامدهای مستقیمی برای تولیدکنندگان و بنگاه‌های صنعتی کشور به همراه داشته است.

تولید بدون مشتری معنایی ندارد

حمید رضایی، کارشناس اقتصاد کلان و استاد دانشگاه تهران با اشاره به ارتباط مستقیم میان قدرت خرید و رونق تولید گفت: وقتی مردم توان خرید ندارند، طبیعی است که تقاضا برای کالاهای مصرفی کاهش پیدا می‌کند. در نتیجه، کارخانه‌ها با انباشت کالا در انبار روبه‌رو می‌شوند و برای جلوگیری از زیان، خط تولید را متوقف یا تعدیل نیرو انجام می‌دهند. این همان چرخه معیوبی است که رکود را تشدید می‌کند.

وی افزود: افزایش تقاضا تنها راه ممکن برای بازگرداندن حرکت به چرخ تولید است. نمی‌توان از تولیدکننده خواست ظرفیت خود را بالا ببرد در حالی‌که خریداری برای محصولاتش وجود ندارد. سیاست‌گذاران باید ابتدا توان خرید خانوار را احیا کنند تا تولیدکننده انگیزه و قدرت ادامه کار را پیدا کند.

رضایی در ادامه تأکید کرد که «اعتماد به ثبات اقتصادی» عامل کلیدی در بازگشت تقاضاست ادامه داد: اگر مردم احساس کنند قیمت‌ها روز‌به‌روز بالا می‌رود، خرید خود را به تعویق می‌اندازند. اما اگر دولت بتواند تورم را مهار و بازار را باثبات کند، تقاضا به‌صورت طبیعی برمی‌گردد. هیچ عاملی مانند ثبات، محرک مصرف نیست.

به گفته‌ی این اقتصاددان، تجربه کشورهای مختلف نشان داده است که افزایش دستمزد متناسب با تورم، کاهش هزینه‌های جانبی تولید و تسهیل دسترسی مردم به وام‌های خرد می‌تواند چرخه تقاضا را مجدداً فعال کند.

یکی از تولیدکنندگان صنایع غذایی گفت: در یک سال گذشته فروش ما حدود 30درصد کاهش‌یافته است، چون مردم برای خرید محصولات غیرضروری‌تر دیگر توان مالی سابق را ندارند. ما مجبور شدیم تولید برخی اقلام را متوقف کنیم و نیروی کار را کاهش دهیم. اگر قدرت خرید برنگردد، ادامه فعالیت در این شرایط بسیار دشوار می‌شود.

وی افزود که افزایش هزینه مواد اولیه و مالیات‌های سنگین نیز مزید بر علت شده است: اگر دولت در کنار حمایت از خرید مردم، هزینه‌ی تولید را نیز کاهش دهد، می‌توان امید داشت که بازار از رکود خارج شود.

در شرکت‌های کوچک تعدیل نیرو یا کاهش ساعات کاری داشتیم

نسرین اوجاقی، دبیرکل انجمن صنایع لوازم خانگی گفت: وقتی میزان تقاضای مردم کاهش پیدا‌می‌کند اولین چیزی که از بین می‌رود شرکت‌های کوچک هستند. در شرکت‌های کوچک تعدیل نیرو یا کاهش ساعات کاری داشتیم.

راهکارهای پیشنهادی برای افزایش تقاضا و رونق تولید

طبق بررسی کارشناسان اقتصادی، مهم‌ترین گام‌ها برای ایجاد تعادل میان عرضه و تقاضا عبارت‌اند از، افزایش حقوق و دستمزدها به تناسب نرخ واقعی تورم؛ کاهش نرخ بهره بانکی و ارائه وام‌های مصرفی هدفمند به خانوارهای کم‌درآمد؛ حمایت مالیاتی از تولیدکنندگان داخلی برای جلوگیری از افزایش هزینه نهایی کالاها؛ کنترل قیمت‌ها و مهار تورم با نظارت مؤثر و سیاست پولی انضباطی و ایجاد اعتماد اقتصادی از طریق ثبات نرخ ارز و پایدارسازی بازار کار است.

به گزارش تسنیم, رونق تولید بدون افزایش تقاضا شدنی نیست؛ زیرا قدرت خرید مردم سوخت اصلی موتور تولید محسوب می‌شود. هر سیاست اقتصادی که این توان را تضعیف کند، در نهایت به رکود، تعطیلی کارخانه‌ها و کاهش اشتغال منجر خواهد شد. به عبارتی، بازار زمانی زنده است که مردم بتوانند بخرند.