ریشه اختلاف در اعطای مجوز مشاوره به مراکز حوزوی چیست؟
طرحی را که 22 تیر در مجلس اعلام وصول شد 69 نماینده امضا کرده‌اند و نظرشان این است که «با توجه به مرجعیت دینی حوزه‌های علمیه و ضرورت استقلال آن، لازم است با اضافه شدن یک تبصره به ماده یک قانون سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره، صلاحیت اعطای مجوز مشاوره با رویکرد دینی و اسلامی، به صورت مستقل در اختیار مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه قرار بگیرد». واکنش گسترده انجمن‌های علمی
با گذشت یک ماه و 10 روز از اعلام وصول طرح «اصلاح ماده یک قانون تشکیل سازمان روان‌شناسی»، واکنش‌ها به آن همچنان ادامه دارد؛ انجمن‌های علمی و سازمان روان‌شناسی، اعطای اختیار صدور مجوز مراکز مشاوره دینی به حوزه علمیه را غیرعلمی و موازی‌کاری می‌دانند، اما برخی نمایندگان و کارشناسان حوزوی هم معتقدند این یک تصمیم درست و ضروری است.
به گزارش خراسان، طرحی را که 22 تیر در مجلس اعلام وصول شد 69 نماینده امضا کرده‌اند و نظرشان این است که «با توجه به مرجعیت دینی حوزه‌های علمیه و ضرورت استقلال آن، لازم است با اضافه شدن یک تبصره به ماده یک قانون سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره، صلاحیت اعطای مجوز مشاوره با رویکرد دینی و اسلامی، به صورت مستقل در اختیار مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه قرار بگیرد».
واکنش گسترده انجمن‌های علمی
ارائه و اعلام وصول این طرح در مجلس، با واکنش‌های گسترده‌ای همراه شد. انجمن روان‌شناسی سلامت، انجمن علمی روان‌درمانی، انجمن روان‌شناسی، انجمن علمی روان‌پزشکان، انجمن روان‌پزشکی کودک و نوجوان و انجمن علمی پزشکی روان‌تنی، شش انجمنی بودند که 22 مرداد ماه در نامه‌ای به رئیس مجلس از این طرح انتقاد کردند و خواستار خارج شدن آن از دستور کار شدند.
همزمان نامه دیگری نیز خطاب به رئیس جمهور، رئیس مجلس، وزارتخانه‌ها و کمیسیون‌های مرتبط در دولت و مجلس ارسال شد که انجمن‌های دیگری هم آن را امضا کردند، از جمله: انجمن علوم و فناوری‌های شناختی، انجمن مشاوره ایران، انجمن روان‌شناسی اجتماعی، انجمن روان‌شناسی بالینی، انجمن روان‌شناسی صنعتی و سازمانی، انجمن روان‌شناسی تربیتی، انجمن مطالعات سالمندی و انجمن روان‌شناسی خانواده.
نماینده موافق: برای ارائه مشاوره توسط طلاب نیاز به مجوز داریم.
اما در آن سوی ماجرا، نمایندگان امضاکننده طرح هم دلایلی را مطرح می‌کنند. از جمله «سیدسلمان ذاکر» که در گفتگو با انتخاب اظهار کرده است: همه مردم نمی‌توانند طلبه شوند و دین را یاد بگیرند، اما خیلی از جوانان فرهیخته این مملکت 20 سال زحمت می‌کشند و در حد تخصص، امور دینی همه‌جانبه را فرا می‌گیرند، اما برای مشاوره دادن به مشکلات خاص دینی مردم، نیاز به مجوز اخص دارند.
ذاکر تصریح کرده است: در این شرایط، برای این‌که مردم به راحتی بتوانند از سطوح مختلف طلاب علوم دینی استفاده کنند، نیاز به مجوز‌هایی داریم، تا همان‌طور که مشاوران و وکلا در مکان‌های خاص مستقر می‌شوند، طلاب هم بتوانند مشکلات دینی و فکری مردم را حل کنند».
دفاع مدیر مطالعات حوزه علمیه از طرح مجلس
حجت الاسلام «مهدی عبداللهی» مدیر اداره مطالعات و برنامه ریزی معاونت تهذیب و تربیت حوزه‌های علمیه نیز در یادداشتی تفصیلی که خبرگزاری حوزه آن را منتشر کرده، با دفاع از طرح ارائه شده، نقد‌هایی را به مواضع مخالفان آن وارد دانسته است، از جمله:
طلاب و روحانیون متخصص در روان‌شناسی و مشاوره با گذراندن مقاطع تحصیلی مصوب وزارت علوم و دیگر مراجع ذی‌صلاح، نه تنها از روان‌شناسان و مشاوران دانشگاهی، صلاحیت علمی و حرفه‌ای کمتری ندارند بلکه به خاطر تحصیلات حوزوی و اتصال به منابع وحیانی، این توانایی را دارند که تکامل و پیشبرد علمی و عملی این دانش‌ها و حرفه‌ها را با رویکرد اسلامی دنبال نمایند.
ظرفیت‌های دارای صلاحیت حوزوی، چه از سازمان نظام روان‌شناسی مجوز فعالیت بگیرند چه از مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه، هیچ تفاوتی نخواهد داشت بلکه موجب توسعه کیفی و کمی و کارآمدی صحیح و اثرگذار نظام روان‌شناسی و مشاوره می‌شود.
استدلال مخالفان چیست؟
بررسی نامه‌ها و اظهارنظر‌های مخالفان طرح، یک دلیل عمده دارد و آن این‌که: «حیطه فعالیت سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره در صدور پروانه فعالیت حرفه‌ای، حیطه‌ای مستقل از فعالیت‌های ترویجی، آموزشی، تبلیغی و مشاوره‌ایِ مذهبی و اسلامیِ روحانیت و حوزه‌های علمیه است و تبصره پیشنهاد شده، سوءبرداشت‌ها و تبعات منفی ایجاد خواهد کرد».
جلسات مشترک با مرکز پژوهش‌ها
دکتر «حمید پورشریفی» نایب رئیس انجمن روان‌شناسی ایران درباره سرانجام این مکاتبات به خراسان می‌گوید: با توجه به واکنش‌های انجمن‌های علمی، مرکز پژوهش‌های مجلس درخواست ارائه نظر مکتوب از ما داشت که ما هم دیدگاه‌های خودمان را ارائه کرده‌ایم و منتظر نتیجه هستیم. او درباره دلیل مخالفت خود و بسیاری از همکارانش با این طرح هم، اظهار می‌کند: حتی اگر فرض کنیم آموزش‌های حوزه روان‌شناسی در حوزه‌های علمیه به بهترین نحو انجام شود، اما این که این مرکز بتواند هم پروانه صادر کند و هم مسئولیت نظارت را برعهده بگیرد، خارج از عرف است و تبعات بسیاری خواهد داشت.
پورشریفی می‌افزاید: کسی مخالف ارائه مشاوره با رویکرد‌های دینی نیست و همین حالا هم بسیاری از همکاران ما چنین روش‌هایی دارند، اما همان‌طور که در حوزه‌ای مانند طب سنتی، مسئولیت اصلی برعهده وزارت بهداشت است، در روان‌شناسی هم باید سازمان متولی، مسئول صدور پروانه و نظارت باشد.
بیش از 100 روحانی عضو سازمان هستند
«دکتر محمد حاتمی» رئیس سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره هم در این باره توضیحاتی ارائه کرده و گفته است: در 18 سال سپری شده از تشکیل این سازمان، همواره سازمان آماده تعامل و همکاری با حوزه علمیه بوده و همکاری همه جانبه داشته است که در همین زمینه، هم‌اکنون بیش از 100 نفر از روحانیون دارای تحصیلات روان‌شناسی و مشاوره در سطح ارشد و دکتری عضو سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره هستند و تعدادی از آن‌ها هم پروانه دارند.
صدور پروانه فقط برای رشته‌های مرتبط
حاتمی، اما درباره طرح برخی نمایندگان مجلس، تاکید کرده است که: تاکنون تمام ضوابط سازمان، شامل فارغ‌التحصیلان رشته‌های روان‌شناسی و مشاوره حوزوی بوده و حالا هم از ضوابط خود عدول نخواهیم کرد و کسانی هم که فارغ‌التحصیل رشته‌های غیرمرتبط هستند باید مانند بقیه متقاضیان، یا مدرک تحصیلی جدید دریافت کنند یا در آزمون علمی شرکت کنند. او همچنین گفته: تمام روان‌شناسان و مشاوران ما مبتنی بر فرهنگ دینی و اسلامی فعالیت می‌کنند و اگر گاهی انتقاداتی در ارائه خدمات روان‌شناسی و مشاوره مطرح می‌شود، مربوط به افرادی مانند روان‌شناس‌نماهاست که پروانه ندارند».
اصل بر تخصص است
اگرچه همواره انتقاداتی در خصوص اعمال سخت گیری‌های زیاد به مراکز و سازمان‌های اعطای مجوز‌های صنفی همچون نظام پزشکی، کانون‌های وکلاو... وارد است، اما این واقعیت را هم نمی‌توان نادیده گرفت که در همه امور اصل بر «تخصص گرایی» و سپردن «کار» به کاردان هاست.
تعیین تکلیف طرح، در انتظار صحن علنی
با توجه به این اظهارنظر‌ها به نظر می‌رسد هم موافقان و هم مخالفان طرح استدلال‌های بسیاری برای دفاع از موضع خود دارند و باید منتظر رسیدن زمان بررسی این طرح در صحن علنی مجلس بود تا ببینیم نمایندگان چه تصمیمی در این باره خواهند گرفت و پس از آن هم موضع شورای نگهبان در این باره چه خواهد بود.
از میان اخبار