ساز ناکوک قلب‌ها در استان مرکزی
اراک - ایرنا - بیماری‌های قلبی و عروقی صدرنشین علل مرگ و میر در ایران و استان مرکزی است و ریشه این معضل در سبک زندگی ناسالم و رفتارهای ناهمخوان با سلامت نهفته است.
اهمیت بیماری‌های قلبی و عروقی و تلاش برای مهار آن‌ها در حدی است که یکشنبه آخر ماه سپتامبر هر سال از سوی سازمان بهداشت جهانی و فدراسیون جهانی قلب به نام «روز جهانی قلب» لقب گرفته تا مروری عمیق‌تر بر رفتارشناسی زیستی و فرهنگ‌سازی سبک زندگی سالم باشد چرا که برابر آمارهای منتشره بهداشت جهانی هر سال بیش از 17 میلیون و 300 هزار مرگ بر اثر نارسایی‌های قلبی و عروقی در مناطق مختلف دنیا رخ می‌دهد و نیاز است طرحی نو در سبک زندگی مدرن درافکنده شود تا ساز ناکوک قلب‌های رو به افول، ترمیم شود.
وزارت بهداشت و درمان پس از غربالگری ملی فشار خون در سال گذشته و آمار بالای این شاخص بهداشتی، اعلام کرده که به جای برگزاری روز جهانی قلب (هفتم مهرماه) امسال راهبردهای هدفمند فرهنگی و اجرایی تلفیقی برای حوزه سلامت قلب و فشار خون را در بازه زمانی یک ماه انجام می‌دهد و باید از این فرصت به بهترین شکل برای استان مرکزی بهره برد.
علاوه بر اینکه نارسایی‌های قلب و عروق نخستین علت مرگ و میر شناخته شده، سالانه هزینه‌های سربار سنگین درمانی نیز برای خدمات دهی به مبتلایان این بیماری بر کشور تحمیل می‌شود و این مهم به غیر از کاهش کیفیت زندگی است که اثربخشی در فعالیت‌های روزمره و سهم سرمایه‌های انسانی در پیشبرد امور را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد. سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است که مصرف مواد دخانی در سال 2020 عامل بیش از هفت میلیون و 500 مرگ در کشورهای مختلف دنیا است که 10 درصد کل مرگ‌ها را شامل می‌شود و شاید وقت آن رسیده که دولت‌ها، سمن‌ها و مردم پوست‌اندازی عملی در راهبردها سلامت محور داشته باشند و «نه به دخانیات» را از مرحله شعار خارج کرده و به صورت جدی گام‌های ماندگار برای حذف این رفتار پرخطر داشته باشند. آمارها بیانگر آن است که فشار خون بالا به‌عنوان یکی از فاکتورهای خطر بیماری‌های قلبی و عروقی 40 درصد از مردم 25 سال به بالای جهان را درگیر کرده و هر سال 12 و نیم درصد کل مرگ‌ها به دلیل پیامدهای خطرناک فشار خون بالا رخ می‌دهد و این شاخص به شدت بر عروق محیطی تاثیر منفی داشته و می‌تواند روند بروز نارسایی قلب و اختلال در کلیه ها و بینایی را سرعت بخشد بنابراین حساس‌سازی آحاد جامعه به قاتل بی‌علامت و اطلاع‌رسانی موثر در حوزه نحوه زیست سالم و تغذیه مناسب از موضوعاتی است که می‌تواند در کنترل فشار خون و پیشگیری از بروز امراض قلبی و مرگ‌های ناشی از آن نقش کلیدی داشته باشد.
واقعیت آن است که زندگی مدرن سطح قابل ملاحظه‌ای از استرس، کم‌تحرکی و عادات خطرآفرین را برای انسان به ارمغان آورده است که اسارت در چنگال آن سلامت را از افراد می‌رباید و نیاز است که با گسترش خودمراقبتی هدفمند در سطوح زیست فردی و اجتماعی بسیاری از رفتارهای پرخطر حذف شده و پرتحرکی، اهمیت به تغذیه سالم و اهمیت به بهداشت روان و نشاط جسمی و روحی در سبد عادات رفتاری روزانه جایگزین شود تا جامعه کمتر شاهد بیماری‌ها و پیامدهای آن باشد.
ارزیابی در هرم جمعیت کشور و استان مرکزی بیانگر آن است که پدیده سالمندی در دهه‌های آتی در راه است و با توجه به اینکه عارضه قلبی و عروقی رابطه مستقیم با افزایش سن و رفتارهای زیستی دارد، اگر از هم اکنون برنامه جامع پیشگیرانه و تقویت زیرساخت‌های درمانی پیش‌بینی نشود ممکن است در آینده نزدیک معضلات جدی رخ دهد.
تقویت قوانین بازدارنده و اصلاحی در حوزه سلامت می‌تواند تاحدودی در مهار روند رو به رشد بیماری‌های قلبی و عروقی و مرگ ناشی از آن موثر باشد برای مثال حذف اعطای مجوز به تولید و توزیع مواد غذایی مضر برای سلامت نظیر فست فودها، نوشابه‌های گازدار و تنقلات، اجباری کردن ورزش برای کارکنان دولت و جامعه کارگری و اختصاص یارانه به ورزش، قوانین تشویقی و حمایتی برای صنایع مواد غذایی که میزان روغن، نمک و شکر را در محصول تولیدی کاهش دهند و برخورد جدی با عاملان تولید و توزیع و استفاده از مواد دخانی باید آگاهانه دنبال شود.
آغاز برنامه درج شناسنامه سلامت بر روی محصولات غذایی تولیدی از سوی وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و ارایه اطلاعات ترکیبات ماده غذایی برنامه‌ای مهم و ارزشمند است و انتظار می‌رود که ابعاد پشتیبان و کامل کننده آن نیز به مرحله اجرا گذاشته شود. الگوی بیماردهی استان مرکزی در دهه‌های اخیر از امراض واگیر به غیرواگیر تغییر کرده و پیام آن این است که باید نگاه به فرهنگ سلامت و مولفه‌های سازنده آن بیشتر بها داد و نگاه درمان‌محور به پیشگیرانه‌محور تبدیل شده و پیش از بروز بیماری آگاهانه با سبک زندگی سالم آن را متوقف کرد.
اگرچه تقویت زیرساخت‌های درمانی به عنوان سرمایه حوزه سلامت ضروری است اما واقعیت آن است که اگر مردم رویه زندگی کم تحرک با عادات غذایی ناسالم را تغییر ندهند، هر روز بر شمار قلب‌های بیمار افزوده شده و تراکم مراجعات بیمارستانی بیشتر می‌شود و صرف هزینه‌های سنگین هم نمی‌تواند سلامت از دست رفته را به‌طور کامل برگرداند. اگرچه آمار جدید از نظام گزارش‌دهی مرگ استان مرکزی در دسترس نیست اما، بررسی داده‌های سال 90 در حوزه سلامت این خطه نشان می‌دهد که از مجموع هفت هزار و 500 مورد مرگ ثبت شده، 701 مورد ناشی از فشار خون و بیماری‌های کلیوی، یک‌هزار و 700 مورد ناشی از سکته‌های مغزی و قلبی، 210 مورد ناشی از سایر علل بیماری‌های قلبی بوده و عوامل خطر بیماری‌های قلبی و عروقی در مجموع 35 درصد کل مرگ‌های تایید شده را در این استان شامل شده که توجه به این مهم با نیم نگاهی به افزایش بیماری کرونا و شرایط کنونی جامعه امری ضروری است. ایجاد پایگاه‌های سلامت شهری و تقویت نظام مراقبت در روستاها رهاورد مهمی بود که در سایه دولت تدبیر و امید با اجرای برنامه تحول نظام سلامت به بار نشست و باید از این زیرساخت با ارزش در ایجاد و تقویت نظام مراقبت بیماری ها به ویژه فشار خون بالا و نارسایی‌های قلبی و عروقی نهایت بهره را برد. استان مرکزی با 16 متخصص وفوق تخصص قلب و عروق در استان مرکزی و برخورداری از امکانات جراحی قلب باز و آنژیوگرافی و شمار مطلوب تخت‌های سی سی یود در حوزه توسعه زیرساختی سرویس‌دهی نسبتا مناسبی دارد اما موضوع مهم در این راستا این است که امکانات اشاره شده بیشتر در مرکز استان استقرار دارند و باید در راستای ایجاد عدالت در سلامت پراکنش مطلوب نیروی متخصص و این امکانات در شهرستان‌ها نیز صورت بگیرد.
*س_برچسب‌ها_س*